سن یائسگی در زنان زمانی فرا میرسد که پریود نشدن را بهصورت متوالی تجربه میکنند. یائسگی یا همان Menopause بخشی طبیعی از افزایش سن است و پایان سالهای باروری یک زن را نشان میدهد. بهطور متوسط، یائسگی در حدود سن 51 سالگی اتفاق میافتد. در این سن، زن علائم و شرایطی را تجربه میکند که با کسب آگاهی در مورد آنها میتواند علائم خود را بهتر مدیریت کند. در ادامه، این علائم و راههای مدیریت آن را بررسی کردهایم.
سن یائسگی چیست؟
یائسگی (Menopause) به زمانی اطلاق میشود که یک زن 12 ماه متوالی را بدون پریودشدن سپری کند. زمان منتهی به آن را پیشیائسگی میگویند که زنان متوجه تغییرات در رنگ خون در خونریزی قاعدگی خود میشوند یا علائمی مانند گرگرفتگی دارند. بهطور کل، این پدیده 3 مرحله دارد:
- پیشیائسگی که 8 تا 10 سال قبل از وقوع کامل این پدیده و معمولا از 40 سالگی شروع میشود. در این مرحله، کاهش تولید استروژن آغاز میشود؛ اما چرخههای قاعدگی وجود دارند و میتوانید باردار شوید.
- یائسگی زمانیست که دیگر دوره قاعدگی ندارید و تولید تخمک و استروژن متوقف شده است.
- پس از یائسگی (پسا یائسگی)، زمانیست که پس از یک سال کامل، پریود نشوید. در این مرحله، برخی از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی در تعدادی از زنان بهبود مییابد.
سن یائسگی و علائم آن
اولین علامت یائسگی، گرگرفتگی است و با احساس گرمای ناگهانی که در بدن پخش میشود، همراه است. همچنین دیگر علائم رایج یائسگی عبارتاند از:
- تعریق شبانه؛
- عرق سرد؛
- خشکی واژن و ایجاد حس ناراحتی در حین رابطه جنسی؛
- تکرر ادرار؛
- مشکل در خواب (بیخوابی)؛
- تغییرات عاطفی (تحریکپذیری، نوسانات خلقی شدید یا افسردگی خفیف)؛
- خشکی پوست؛
- خشکی چشم یا دهان؛
- حساسیت سینه؛
- شدتگرفتن علائم سندرم پیش از قاعدگی؛
- پریودهای نامنظم.
علاوه بر موارد فوق، برخی از افراد ممکن است در شایع ترین سن یائسگی علائم شدیدتری چون تغییر اندازه لبهای بیرونی واژن را تجربه کنند و ممکن است با عمل لابیاپلاستی به دنبال درمان آن باشند. همچنین احتمال دارد موارد زیر را تجربه کنند:
- تپش قلب؛
- سردرد؛
- درد مفاصل و عضلات؛
- تغییر در میل جنسی (کاهش میل جنسی)؛
- مشکل در تمرکز یا ضعف حافظه (بهصورت موقتی)؛
- افزایش وزن؛
- ریزش یا نازکشدن مو.
چرا یائسگی اتفاق میافتد؟
یائسگی بهخودیخود اتفاق میافتد (یائسگی طبیعی) و بخشی نرمال از روند افزایش سن است. با افزایش سن، چرخه تولیدمثل متوقف میشود. این چرخه از زمان بلوغ بهطور مداوم کار میکند. با بالارفتن سن، تغییرات هورمونی در یائسگی آغاز میشود. در این زمان، تخمدانها مقدار کمتری هورمون استروژن تولید میکنند. هنگامیکه این کاهش تولید هورمون رخ میدهد، چرخه قاعدگی تغییر میکند. ممکن است خونریزی، سبکتر، سنگینتر یا نامنظم و بعد کاملا متوقف شود.
راههای مدیریت و درمان یائسگی
با فرارسیدن سن یائسگی، تجربه علائم گفتهشده یک فرایند طبیعیست که بدن شما آن را طی میکند. بااینحال، روشهای مختلفی برای درمان علائم آن وجود دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
هورموندرمانی
در طول یائسگی، بدن تغییرات هورمونی زیادی را تجربه میکند. زمانی که تخمدان دیگر استروژن و پروژسترون کافی تولید نمیکند، این روش درمان میتواند هورمونهای ازدسترفته را جبران کند که شامل استروژندرمانی و استروژن – پروژستروندرمانی است. اگر هورموندرمانی را در عرض 10 سال پس از سن یائسگی شروع کنید، خطرات و احتمال بروز عوارض جانبی کمتر میشود.
متخصصان زنان و زایمان و نازایی در دکترنکست
درمانهای غیر هورمونی
اگرچه هورموندرمانی روش بسیار موثری برای کاهش و تسکین علائم یائسگی محسوب میشود، اما روش درمانی کاملی برای همه نیست. درمانهای غیر هورمونی شامل تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی میشوند. برخی درمانهای غیر هورمونی علائم این پدیده عبارتاند از:
- تغییر در رژیم غذایی؛
- اجتناب از مصرف غذاهای محرک گرگرفتگی؛
- ورزشکردن؛
- محدودکردن مقدار کافئین؛
- کاهش مصرف غذاهای تند؛
- مصرف استروژن گیاهی چون سویا، نخود، عدس، بذر کتان، لوبیا، میوهها و سبزیها؛
- خنکنگهداشتن اتاق خواب؛
- ترک سیگار؛
- کاهش وزن؛
- مدیتیشن و یوگا.
یائسگی زودرس چیست؟
محاسبه سن یائسگی در بین گروههای مختلف زنان از فرهنگها و نقاط مختلف جهان، نشان میدهد زمانی که این پدیده، بین سنین 45 تا 55 سالگی رخ دهد، “طبیعی” در نظر گرفته میشود و بخشی طبیعی از پیری است.
اگر یائسگی در سن 40 سالگی یا کمتر رخ دهد، این مسئله یائسگی زودرس و کمترین سن یائسگی در نظر گرفته میشود. همچنین زمانی که هیچ دلیل پزشکی یا جراحی برای این پدیده وجود نداشته باشد و در سنین پایین رخ دهد، ممکن است نشانگر نارسایی اولیه تخمدان باشد.
جمع بندی
همانطور که دیدیم، سن یائسگی در زنان ایران و جهان معمولا از 45 سالگی به بعد است و علائم خفیف و شدیدی را به همراه دارد که گاه، مشکلات شدیدی چون گرگرفتگی، تعریق شبانه، بیخوابی و… را در پی خواهد داشت. در صورت بروز زودرس علائم، باید با یک متخصص زنان آنلاین مشورت کنید و در صورت لزوم با درمانهای معمول، این روند را به تاخیر بیندازید.
منابع: