آپاندیس یک زائده انگشت‌مانند است که از ابتدای روده بزرگ منشاء گرفته و به سمت خارج و پایین شکم امتداد می‌یابد. آپاندیس یک عضو «وستیجیال» است؛ یعنی عضوی که در طول تکامل رفته‌رفته کوچک‌تر شده و عمکلرد خود را از دست می‌دهد. در حال حاضر آپاندیس عملکرد شناخته‌شده‌ای ندارد. التهاب آپاندیس، «آپاندیسیت» نامیده می‌شود که در این مقاله دکترنکست به آن می‌پردازیم.
آپاندیسیت باعث ایجاد درد در ناحیه راست و پایین شکم می‌شود. با این حال، در بیش‌تر افراد این درد از اطراف ناف آغاز شده و سپس به سمت پایین و راست انتشار می‌یابد. با پیشرفت التهاب، درد آپاندیسیت افزایش می‌یابد و در نهایت به شدیدترین حالت خود می‌رسد. اگرچه افراد در هر سنی ممکن است دچار التهاب آپاندیس شوند، اما این بیماری اغلب در افراد بین ۱۰ تا ۳۰ سال رخ می‌دهد. درمان استاندارد آپاندیسیت، جراحی آپاندیس و برداشتن آن است.
علائم آپاندیسیت چگونه است؟
علائم و نشانه‌های التهاب آپاندیس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد ناگهانی که در سمت راست و پایین شکم ایجاد می‌شود
- درد ناگهانی که از اطراف ناف آغاز شده و به سمت پایین و راست منتشر می‌شود
- دردی که با سرفه، راه رفتن یا هرگونه حرکتی بدتر می‌شود
- تهوع و استفراغ
- از دست دادن اشتها
- تب خفیفی که ممکن است با پیشرفت بیماری بدتر شود
- یبوست یا اسهال
- نفخ
محل درد در آپاندیسیت، بسته به سن و موقعیت آپاندیس هر فرد ممکن است متفاوت باشد. برای مثال در هنگام بارداری، درد ممکن است در قسمت بالایی شکم احساس شود؛ زیرا آپاندیس در دوران بارداری در موقعیت مکانی بالاتری در شکم قرار می‌گیرد.
درد شدید شکم تحت عنوان «شکم حاد» شناخته می‌شود و نیاز به اقدامات اورژانسی دارد. در صورت احساس درد شدید در شکم یا علائم نگران‌کننده دیگر به پزشک مراجعه کنید. برای مراجعه به پزشک می‌توانید از خدمات نوبت دهی آنلاین دکترنکست استفاده کنید.
علل ایجاد آپاندیسیت کدام‌اند؟
هر چیزی که در آپاندیس انسداد ایجاد کند، می‌تواند منجر به ایجاد آپاندیسیت شود. یکی از شایع‌ترین علل انسدادی، گیرکردن مدفوع در این ناحیه است. با ایجاد انسداد، باکتری‌ها به سرعت رشد کرده و آپاندیس را ملتهب، متورم و پر از چرک می‌کنند. اگر این انسداد و التهاب به سرعت با جراحی رفع نشود، آپاندیس ممکن است پاره شود.
تشخیص آپاندیسیت چگونه است؟
در بیماری که با علائم بالا مراجعه می‌کند و پزشک شک به آپاندیسیت دارد، در ابتدا سونوگرافی درخواست می‌شود که در آن التهاب و ادم آپاندیس دیده می‌شود. به علت موقعیت تغییریافته آپاندیس، در زنان باردار می‌توان از سی‌تی اسکن استفاده کرد.
در صورت شک قوی پزشک به آپاندیسیت، حتی اگر جواب سونوگرافی، طبیعی باشد، جراحی آپاندیس را انجام می‌دهند؛ زیرا اگر بیماری واقعاً آپاندیسیت باشد در صورت عدم درمان عوارض خطرناکی به وجود می‌آید.
درمان آپاندیسیت چیست؟
التهاب آپاندیس یکی از شرایط اورژانسی است که باید به سرعت عمل شود. در صورتی که عوارض آپاندیسیت (مثل آبسه) ایجاد نشده باشد، بیمار سریعاً به اتاق عمل منتقل شده و تحت عمل جراحی «آپاندکتومی» (خارج کردن آپاندیس) قرار می‌گیرد.
آپاندیسیت چه عوارضی ایجاد می‌کند؟
آپاندیسیت می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، مانند:
۱. پاره‌شدن آپاندیس
این عارضه منجر به پخش‌شدن التهاب و عفونت در سراسر شکم می‌شود (پریتونیت). این وضعیت تهدید‌کننده‌ی حیات، نیازمند مداخله فوری برای عمل جراحی برداشتن آپاندیس و تمیزکردن حفره شکمی است.
۲. تشکیل آبسه
بعد از پاره‌شدن آپاندیس ممکن است کیسه‌ای از چرک و عفونت تشکیل شود که به آن «آبسه» می‌گویند. در واقع آبسه با تشکیل پوششی دور آپاندیس پاره‌شده مانع از پخش‌شدن عفونت در تمام شکم می‌شود. برای درمان این عارضه، در بیش‌تر موارد، جراح با قراردادن یک لوله در داخل آبسه از طریق دیواره شکمی، آن را تخلیه می‌کند. لوله به مدت حدوداً دو هفته در محل باقی می‌ماند و همزمان به بیمار آنتی‌بیوتیک داده می‌شود تا عفونت رفع شود. پس از رفع‌شدن عفونت، آپاندیس توسط جراح برداشته می‌شود. در برخی موارد جراح آبسه را تخلیه کرده و بلافاصله آپاندیس را خارج می‌کند.
