سلامت و پزشکی

در بخش «سلامت و پزشکی‌» می‌کوشیم تا اطلاعاتی جامع و دقیق را براساس آخرین دستاوردهای پزشکی در اختیار شما قرار دهیم.

من پزشک نیستم، آیا به این اطلاعات نیاز دارم؟

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که چون حرفه آن‌ها به رشته‌ی پزشکی ارتباطی ندارد، پس به اطلاعات مربوط به سلامت نیز نیازی ندارند. اما این تصور اشتباه است. موضوع سلامت و پزشکی در کنار مباحث تخصصی که متخصصین را درگیر می‌کند، یک بعد عمومی و اجتماعی نیز دارد. همه افراد جامعه باید حداقل اطلاعاتی را در زمینه بیماری‌های مهم و شایع، بیماری‌هایی که در معرضشان قرار دارند، آخرین اخبار مهم سلامت در زمینه اپیدمی‌ها و پاندمی‌ها، اخبار و اطلاعات در زمینه واکسیناسیون‌ها و غربالگری‌ها داشته باشند. آگاه‌‌‌سازی جوامع و اطلاع‌رسانی در حد مطلوب، می‌تواند بر سلامت فردی و ابعاد اجتماعی کنترل بیماری‌ها تاثیرات ویژه‌ای داشته باشد. در ادامه به چند مورد از موضوعاتی که در زمینه اطلاعات عمومی سلامت و پزشکی اهمیت بیشتری دارند، می‌پردازیم.

بیماری‌های شایع

بیایید با یک مثال شروع کنیم. در قرن ۲۱ حوادث قلبی عروقی علت اصلی مرگ‌ومیر افراد است. بنابراین بیماری‌ها و اختلالات قلبی عروقی موضوعاتی هستند که همه افراد جامعه باید در مورد عوامل خطر، علائم، پیشگیری، مراقبت‌ها و درمان آن اطلاعاتی داشته باشند. بیماری قلبی، تنها یکی از چندین بیماری شایع است. از جمله بیماری‌ها و اختلالات شایع دیگر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیماری‌های غدد درون‌ریز مثل دیابت
سرطان‌ها
بیماری‌های مفصلی و استخوانی خصوصا در افراد مسن
بیماری‌های پوستی
مشکلات گوارشی
بیماری‌ها و اختلالات دستگاه تنفسی
بیماری‌های همراه با بارداری
بیماری‌های کلیوی
مشکلات مربوط به سیستم عصبی
بیماری‌هایی که باعث زوال عقل می‌شوند
اختلالاتی که به دنبال سوء مصرف مواد مخدر ایجاد می‌شوند
اختلالات مربوط به روان

بیماری‌های خطرناک

بسیاری از بیماری‌ها هستند که ابتلا به آن‌ها شایع نیست. اما در صورت ابتلا، درمان سختی دارند و می‌توانند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. این بیماری‌ها اغلب قابل پیشگیری هستند و در صورت ابتلا به مراقبت‌های خاصی نیاز دارند. برای مثال می‌توانیم به عفونت HIV و بیماری ایدز اشاره کنیم. افراد هر جامعه‌ای باید روش‌های انتقال این ویروس را بدانند و همچنین آگاه باشند که گروه‌های در معرض خطر چه کسانی هستند. فردی که می‌داند آلوده به این ویروس است باید موارد خاصی را رعایت کند که هم سلامت خود را حفظ کند و هم از بیمار‌شدن سایرین و گسترش ویروس جلوگیری کند. حال به چند بیماری مهم که روش‌های پیشگیری و مراقبت خاصی دارند اشاره می‌کنیم. البته یادمان باشد که شیوع این بیماری‌ها بر اساس منطقه جغرافیایی متغیر است.

آلودگی با ویروس HIV و بیماری ایدز
عفونت با باکتری مولد سل و مراقبت‌های بیماری سل
بیماری مالاریا
بیماری لشمانیا
آلودگی با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
آلودگی با قارچ موکور

همه‌‌گیری یک بیماری جدید

برای همه ما آشکار است که از زمان همه‌گیری کرونا تا چه حد دریافت اطلاعات سلامت و پزشکی جدید و کافی برای افراد جامعه مهم بوده است. آنچه در مورد این بیماری‌ها حائز اهمیت است آخرین و جدیدترین دستاوردهای علمی در مورد میزان ابتلا، روش‌های پیشگیری، درمان و مراقبت‌های لازم می‌باشد. تنها با آگاه سازی مطلوب، یک جامعه می‌تواند از بحران همه‌گیری یک بیماری خاص عبور کند. همواره جوامعی که افراد آن نسبت به بیماری آگاه‌تر بوده‌اند، در شکست بیماری از سایر جوامع پیشی گرفته‌اند. البته باید توجه داشت در کنار آگاهی افراد، اقدامات کشوری از جمله شروع به موقع واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کنترل همه‌گیری ویروس کرونا موثر بوده است.

غربالگری بیماری‌های مهم

بسیاری از بیماری‌ها لازم است که تحت غربالگری قرار گیرند. علت آن است که غربالگری در تشخیص و درمان اولیه برخی بیماری‌ها بسیار موثر است. برای مثال کم‌کاری تیروئید یک اختلال مهم است. تشخیص زودهنگام تیروئید کم‌کار در نوزاد تازه متولد شده با بزرگسالان بسیار متفاوت است. هایپوتیروئیدی نوزادی اگر درمان نشود می‌تواند باعث عقب‌ماندگی ذهنی و تکاملی شود. بنابراین همه نوزادان بعد از تولد از نظر عملکرد تیروئید غربالگری می‌شوند. در این موارد خوشبختانه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی طبق پروتکل‌های کشوری غرباگری‌ها را انجام می‌دهند. به عنوان مثالی دیگر می‌توان به غرباگری‌های دوران بارداری اشاره کرد. مادران باردار باید آگاهی کافی از علت و زمان انجام این غربالگری‌ها داشته باشند. عدم انجام غربالگری دوران بارداری تولد نوزادان دچار اختلالات هنگام تولد را افزایش می‌دهد.

روش‌های پیشگیری از بیماری‌ها و واکسیناسیون

هر ساله در اواخر پاییز و اوایل زمستان ابتلا به ویروس آنفولانزا شایع می‌شود. این بیماری ممکن است برای افراد مسن، افراد دیابتی، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مهم، زنان باردار، کودکان و سایر گروه‌های پرخطر عوارض مهم و گاه خطرناکی ایجاد کند. بنابراین به این گروه‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود که قبل از شروع اپیدمی‌ آنفولانزا اقدام به تزریق واکسن کنند. مثال دیگری که می‌توانیم به آن اشاره کنیم واکسن هپاتیت ‌B است. جدا از کادر درمان، آرایشگران و ناخن‌کاران درمعرض آلودگی با این ویروس هستند. بنابراین افرادی که شغل پرخطر دارند، باید واکسن هپاتیت B دریافت کنند و هر ۶ ماه تا یک سال میزان آنتی‌بادی هپاتیت خون را چک کنند.

داروهای پرمصرف، عوارض دارویی شایع، ملاحظات خاص

داشتن اطلاعات پایه‌ای دارویی برای افراد هر جامعه‌ای ضروری است. ما تلاش‌ می‌کنیم اطلاعاتی کاربردی را در مورد داروها و عوارض دارویی شایع در اختیار مخاطبان قرار دهیم. همچنین به عملکرد داروهای شایع و مهم اشاره می‌کنیم. داروهایی هم هستند که عوارض آن‌ها ممکن است خطرناک باشد و برای اقدامات درمانی آن‌ها محدودیت زمانی وجود داشته باشد. بنابراین افراد جامعه باید در این زمینه هم اطلاعات پایه‌ای داشته باشند.

اورژانس‌های سلامت و پزشکی

مهم‌ترین و شایع‌ترین مثال برای این مورد احیای قلبی ریوی است. اگر افراد جامعه آموزش مطلوبی در این زمینه دریافت کنند بسیاری از بیماران قبل از رسیدن به بیمارستان یا مرکز درمانی می‌توانند احیا شوند. مثالی دیگر مانورهایی است که در زمان پریدن غذا در مجرای تنفسی نوزادان و شیرخواران باید انجام شود. در بسیاری از کشور‌ها کسانی که در مراکز تفریحی و رستوران فعالیت می‌کنند باید با این مانورها آشنا باشند. از موارد خانگی می‌توان به بلع باتری و مواد اسیدی و قلیایی توسط کودکان خردسال اشاره کرد. والدین باید در این شرایط به اورژانس مراجعه کرده و اقدام خودسرانه‌ای انجام ندهند.

زندگی در کنار بیماران

بسینا همچنین برای خانواده و همراهان افرادی که بیماری هستند، مطالب مفیدی فراهم می‌کند. چرا که در کنار مراقبت‌های لازم برای فرد بیمار، خانواده، همراهان و مراقبان وی نیز نیازهای خاصی دارند که باید از آن‌ها مطلع باشند.

فلج مغزی، شایع‌ترین علت اختلال حرکتی در کودکان

فلج مغزی چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟ فلج مغزی به گروهی ...

اتوآنتی‌بادی‌‌ها، آنچه بدن علیه خود می‌سازد

اتوآنتی‌بادی‌‌ها یا آنتی‌بادی‌ها علیه سلول‌های خودی بدن اتوآنتی‌بادی‌ها، آنتی‌بادی‌هایی (پروتئین‌های ایمنی) ...

آزمایشات دوره بارداری شامل چه مواردی هستند؟

تست‌های آزمایشگاهی بخشی از مراقبت‌های معمول در دوران بارداری هستند. این ...

انیدروز؛ اختلالی که اجازه‌ی عرق کردن نمی‌دهد

بدن ما تا حدی قابلیت تنظیم دما دارد ولی همانطور که ...

از زردی و عامل آن، بیلی‌روبین چه می‌دانیم؟

یرقان یا زردی چیست؟ زردی یا یرقان وضعیتی است که در ...

نقش آزمایش خون در ارزیابی و مدیریت بیماری قلبی چیست؟

قلب یکی از فعال‌ترین اندام‌های بدن است که ساختاری عضلانی دارد. ...

نحوه ارزیابی ناباروری در زوج‌ها چگونه است؟

باروری به عنوان توانایی باردار شدن و تولید فرزند تعریف می‌شود. ...

نقش آزمایش خون در تشخیص سرطان چیست؟

سرطان، چالشی مهم در دنیای امروز امروزه سرطان‌ها، عوارض و مرگ‌و‌میر ...

آزمایش خون چه نقشی در کنترل اختلالات روانشناختی دارد؟

اختلالات روانشناختی، اختلالاتی چندعاملی هستند و زیربنای هر یک از این ...

آنچه باید در مورد آزمایش HIV بدانیم

تست HIV چیست؟ آزمایش HIV نشان می‌دهد که آیا شما به ...