دو هفته مرخصی مدرسه، صورت پر از تاول و خارش‌های تمام‌نشدنی؛ این تجربه مشترک اکثر کودکانی است که آبله مرغان گرفته‌اند. چقدر با علائم آبله مرغان در کودکان آشنایی دارید؟ آبله مرغان یک بیماری ناشی از ویروس واریسلا زوستر است که بثورات خارش‌دار همراه با تاولهای کوچک پر از مایع ایجاد می‌کند. در این مقاله به بررسی این بیماری می‌پردازیم و شما را با علائم، درمان و روش پیشگیری از آن آشنا می‌کنیم.
آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان یک بیماری بسیار عفونی است که معمولا بیشتر در دوران کودکی رخ می‌دهد. این بیماری در اثر ویروس واریسلا زوستر (VZV) ایجاد می‌شود. کودکان زیر 10 سال بیشتر در معرض ابتلا به آبله مرغان هستند؛ اما شما در هر سنی ممکن است به آن مبتلا شوید. انتقال از فردی به فرد دیگر از طریق تماس مستقیم یا از طریق هوا با سرفه یا عطسه صورت می‌گیرد.
معمولا در نظر عموم مردم آبله مرغان عارضه جدی و نگران‌کننده‌ای نیست و مدت زمان خوب شدن آبله مرغان در کودکان معمولا یک هفته یا بیشتر است. با این وجود اگر بسیار مسن هستید، سیستم ایمنی ضعیفی دارید یا اگر باردار هستید؛ عفونت ممکن است جدی‌تر باشد. احتمال عفونت شدید و عوارض جدی در بزرگسالان بیشتر است و علائم آبله مرغان در کودکان یا نوزادان تازه متولدشده با شدت بیشتری بروز پیدا می‌کند. در این موارد به درمان‌های خانگی اکتفا نکنید و حتما به پزشک مراجعه کنید.
بهتر است بدانید که اگر به آبله مرغان مبتلا شده اید، ویروس واریسلا زوستر تا آخر عمر در بدن شما باقی می‌ماند. این ویروس نهفته هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند یا به شما آسیبی نمی‌رساند؛ اما گاهی اوقات در سنین بالاتر دوباره فعال می‌شود. در این مرحله فعالیت واریسلا در بدن بیمار خود را به شکل بیماری زونا نشان می‌دهد که با بثورات پوستی، گوش درد و سرگیجه همراه است. توصیه می‌کنیم به منظور اطلاعات بیشتر در زمینه انواع گوش‌درد و افتراق آن با بیماری زونا مقاله «گوش درد و درمان آن» را مطالعه کنید.
متخصصان بیماری های کودکان در دکترنکست
علائم آبله مرغان در کودکان به همراه عکس
آبله مرغان یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که به‌راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. بثورات خارش‌دار و لکه‌دار مهم‌ترین علامت این بیماری است که در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر می‌شود. این بثورات طی سه مرحله رشد می‌کنند و ممکن است به‌طور هم‌زمان مراحل مختلف روی بدن دیده شوند.
البته ممکن است این علائم با حساسیت پوستی در کودکان اشتباه گرفته شود. به همین منظور بهتر است برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر بیماری به پزشک مراجعه کنید.
مرحله ۱: ظاهر شدن لکه‌های کوچک
در مرحله اول، لکه‌های کوچک و برجسته‌ای روی پوست ظاهر می‌شوند که ممکن است در نواحی مختلفی از بدن از جمله:
- صورت
- قفسه سینه
- پشت
- داخل دهان
- اطراف اندام تناسلی
این لکه‌ها می‌توانند خارش‌دار و در برخی نواحی دردناک باشند.
ویژگی‌های لکه‌ها: - بسته به رنگ پوست، ممکن است قرمز، صورتی، تیره‌تر یا هم‌رنگ پوست باشند.
- در پوست‌های تیره‌تر تشخیص آن‌ها دشوارتر است.
- ممکن است در یک ناحیه باقی بمانند یا به سایر بخش‌های بدن گسترش یابند.
مرحله ۲: تبدیل لکه‌ها به تاول
پس از چند روز، لکه‌ها با مایع پر شده و به تاولهای کوچک تبدیل می‌شوند.
ویژگی‌های تاول‌ها:
- بسیار خارش‌دار هستند و ممکن است بترکند.
- مایع درون تاول‌ها می‌تواند بیماری را به دیگران منتقل کند.
- تاول‌ها ممکن است در یک ناحیه خاص یا سراسر بدن ظاهر شوند.
مرحله ۳: تبدیل تاول‌ها به دلمه
در مرحله نهایی، تاول‌ها خشک شده و به دلمه تبدیل می‌شوند.
ویژگی‌های دلمه‌ها:
- ممکن است پوسته‌پوسته شوند و بیفتند.
- برخی دلمه‌ها ممکن است مایع نشت کنند.
- این مرحله معمولاً نشانه آغاز بهبودی است.
مرحله | توضیحات |
مرحله ۱: ظاهر شدن لکه‌های کوچک | لکه ها در هر نقطه از بدن، از جمله داخل دهان و اطراف اندام تناسلی ظاهر می شوند که ممکن است دردناک باشد. ممکن است لکه ها به سایر نقاط بدن گسترش یابند یا در یک ناحیه کوچک باقی بمانند. لکه ها می توانند بسته به رنگ پوست، قرمز، صورتی، تیره‌تر یا هم‌رنگ پوست باشند. لکه ها روی پوست‌های تیره‌تر، سخت‌تر دیده شوند. |
مرحله ۲: تبدیل لکه‌ها به تاول | لکه‌ها پر از مایع شده و به تاول تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها معمولاً بسیار خارش‌دار هستند و ممکن است بترکند |
مرحله ۳: تبدیل تاول‌ها به دلمه | تاول‌ها به دلمه تبدیل می‌شوند. برخی دلمه‌ها خشک و پوسته‌پوسته می‌شوند، در حالی که برخی ممکن است مایعی نشت کنند. |
سایر علائم | تب بالا دردهای عضلانی و احساس ناخوشی عمومی کاهش اشتها |
عوامل افزایش بروز علائم آبله مرغان در کودکان
اگر کودک شما تا به حال آبله مرغان نگرفته است یا واکسن آن را تزریق نکرده است، خطر ابتلا به ویروس واریسلا زوستر (ویروس آبله مرغان) در او بیشتر خواهد بود. علاوه بر آن لازم است برنامه واکسیناسیون افرادی که در مراکز مراقبت از کودک یا مدرسه کار می‌کنند، جدی گرفته شود تا از ابتلا به آبله مرغان در این افراد جلوگیری شود.
اکثر افرادی که در گذشته مبتلا به بیماری آبله مرغان شده‌اند یا واکسن آن را دریافت کرده‌اند، در برابر آبله مرغان مصون هستند. علائم بیماری آبله مرغان در کودکانی که از قبل واکسن این ویروس را دریافت کرده‌اند، با شدت کمتری بروز پیدا می‌کند. برای مثال ممکن است کودک تاولهای کمتری داشته باشد، تب خفیفی بگیرد یا اصلا تب نداشته باشد.
عوارض بیماری آبله مرغان در کودکان
علائم آبله مرغان در کودکان و بزرگسالان معمولا خفیف است؛ اما می‌تواند شدید باشد و منجر به مشکلات جدی بشود. عوارض نگران‌کننده در اثر ابتلا به بیماری آبله مرغان شامل:
- آلوده‌شدن پوست، بافت نرم، استخوان، مفاصل یا خون به باکتری
- کاهش آب بدن
- پنومونی یک یا هر دو ریه
- انسفالیت (تورم مغز)
- سندرم شوک سمی؛ ناشی از آلودگی خون و ارگان‌های بدن به باکتری
- سندرم ری (Reye’s syndrome)؛ بیماری‌ای که باعث تورم مغز و کبد می‌شود. بروز این عارضه در کودکان و نوجوانانی که هنگام ابتلا به آبله مرغان آسپرین مصرف می‌کنند، شایع‌تر است.
- در موارد بسیار نادر آبله مرغان می‌تواند منجر به مرگ شود.
نحوه پیشگیری از علائم آبله مرغان در کودکان
واکسن آبله مرغان به عنوان بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری شناخته می‌شود. کارشناسان CDC گزارش کردند که دو دوز واکسن آبله مرغان بیش از 90 درصد از ابتلا به بیماری جلوگیری می‌کند. حتی اگر بعد از دریافت واکسن به این عارضه مبتلا شوید، علائم شما ممکن است بسیار خفیف‌تر باشد.
برای مصونیت از بیماری آبله مرغان لازم است کودکان دو دوز واکسن دریافت کنند؛ اولی بین 12 تا 15 ماهگی و دومی بین 4 تا 6 سالگی. کودکان 7 تا 12 ساله که واکسینه نشده‌اند باید دو دوز واکسن واریسلا دریافت کنند. بین تزریق دو دوز واکسن حداقل باید 3 ماه فاصله وجود داشته باشد.
افراد 13 ساله یا بالاتر که واکسینه نشده‌اند، باید دو دوز تکمیلی واکسن را با فاصله حداقل چهار هفته دریافت کنند. در بعضی از گروه‌ها به علت موقعیت شغلی یا مجاورت با بعضی عوامل محیطی احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است. برنامه واکسیناسیون به منظور مصونیت از این بیماری در این گروه از افراد باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. این گروه‌های حساس شامل موارد زیر هستند:
- کارکنان مراقبت‌های بهداشتی
- معلمان
- کارکنان مراقبت از کودکان
- مسافران بین‌المللی
- پرسنل نظامی
- بزرگسالانی که با کودکان خردسال زندگی می‌کنند
- همه زنان غیرباردار در سنین باروری
درمان خانگی علائم آبله مرغان در کودکان
برای تسکین علائم آبله مرغان در کودکان و کمک به بهبودی سریع‌تر، می‌توان از درمان‌های خانگی در کنار تجویزهای پزشکی استفاده کرد. این روش‌ها باعث کاهش خارش، تسریع بهبود بثورات پوستی و تقویت سیستم ایمنی بدن کودک می‌شوند. در ادامه، به تفصیل درباره این روش‌ها توضیح می‌دهیم:
۱. استفاده از لوسیون کالامین
لوسیون کالامین به تسکین خارش و کاهش التهاب ناشی از آبله مرغان کمک می‌کند. این لوسیون را می‌توان به آرامی روی جوش‌ها مالید تا کودک احساس راحتی بیشتری کند. توصیه می‌شود لوسیون را بعد از حمام استفاده کنید.
۲. مالیدن ژل آلوئه ورا روی ضایعات پوستی
ژل آلوئه ورا به دلیل خواص ضدالتهابی و خنک‌کننده، می‌تواند خارش و قرمزی بثورات را کاهش دهد. ژل تازه آلوئه ورا را روی جوش‌ها بمالید و اجازه دهید خشک شود.
۳. حمام‌های درمانی
حمام‌های زیر برای بهبود علائم بسیار موثر هستند:
- حمام جو دوسر: جو دوسر را آسیاب کرده و در آب گرم وان بریزید. این کار خارش را کاهش می‌دهد.
- حمام سرکه: اضافه کردن یک فنجان سرکه سیب به وان می‌تواند باعث بهبود بثورات شود.
- پودر زنجبیل یا نمک: این مواد به کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت‌های پوستی کمک می‌کنند.
۴. استفاده از روغن‌های گیاهی
روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل، اسطوخودوس، اکالیپتوس یا روغن درخت چای خواص ضدالتهابی دارند. این روغن‌ها را به آرامی روی بثورات بمالید تا التهاب کاهش یابد و پوست نرم شود.
۵. آب لیمو
ترکیب آب و آب‌لیمو را دو بار در روز با استفاده از یک پنبه روی جوش‌ها بمالید. خواص ضدباکتریایی و قابض آب‌لیمو به بهبود بثورات کمک می‌کند.
۶. دمنوش‌های گیاهی
دمنوش‌های گیاهی مانند بابونه، ریحان، بادرنجبویه و شیرین بیان باعث آرامش کودک و تقویت سیستم ایمنی می‌شوند. این دمنوش‌ها را به کودک بدهید تا مصرف کند یا به آب حمام اضافه کنید.
۷. روغن ویتامین E
روغن ویتامین E به ترمیم پوست و کاهش جای زخم کمک می‌کند. چند قطره از این روغن را به آرامی روی جوش‌ها ماساژ دهید.
۸. گل همیشه بهار
این گیاه دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است. جوشانده گل همیشه بهار را به صورت موضعی استفاده کنید یا در حمام کودک بریزید.
۹. عسل
عسل طبیعی به دلیل خواص ضدباکتریایی و مرطوب‌کنندگی، برای کاهش خارش و التهاب موثر است. روزی دو بار عسل را روی جوش‌ها بمالید و اجازه دهید بیست دقیقه بماند، سپس با آب ولرم بشویید.
۱۰. حفظ رطوبت بدن
مصرف مایعات مانند آب، آب‌میوه طبیعی و دمنوش‌های مناسب باعث می‌شود کودک هیدراته بماند و بدنش بهتر با ویروس مقابله کند.
۱۱. لباس‌های نرم و آزاد
برای جلوگیری از تحریک پوست، لباس‌های نرم و نخی به کودک بپوشانید. لباس‌های تنگ یا زبر می‌توانند خارش و
جمع بندی
در این مقاله به بررسی علائم آبله مرغان در کودکان پرداختیم و علت بروز این بیماری و علائم آن را بررسی کردیم. اگر شما یا فرزند دلبندتان در معرض ابتلا به این بیماری هستید، به منظور مصونیت از این بیماری تزریق واکسن را جدی بگیرید. اگر به خاطر نمی‌آورید که آیا آبله مرغان داشته‌اید یا واکسن آن را دریافت کرده‌اید یا نه با انجام آزمایش خون می‌توانید از آن مطلع شوید. همچنین اگر مطمئن نیستید که آیا به واکسن نیاز دارید یا قصد بارداری دارید، حتما در این مورد با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر آن در صورت داشتن هر سوالی در زمینه این بیماری شما می‌توانید تنها با چند کلیک با پزشک عمومی آنلاین دکترنکست ارتباط برقرار کنید و سوالات خود را از ایشان بپرسید.
منابع:
mayoclinic، hopkinsmedicine، bupa، stylecraze، nhsinform، godigit، cdc
