کولونوسکوپی روده روشی برای معاینه داخلی روده بزرگ شما (کولون) و اندام‌های مجاور آن است که برای تشخیص انواع بیماریهای گوارشی، مانند بیماری سندرم روده تحریک پذیر و سرطان روده بزرگ کاربرد دارد. همچنین می‌تواند به درمان و پیشگیری از سرطان روده بزرگ کمک کند. در ادامه بیشتر در مورد این روش تشخیصی صحبت خواهیم کرد.
کولونوسکوپی چیست؟
Colonoscopy یک روش معاینه داخل روده بزرگ است که شامل کولون، رکتوم و مقعد میشود. این یک نوع آندوسکوپی است، به این معنی که از آندوسکوپ یا همان لوله انعطاف‌پذیر با یک دوربین روشن در انتهای آن برای معاینه استفاده میشود. انواع مختلفی از آندوسکوپ برای معاینه قسمت‌های مختلف بدن شما وجود دارد. در این روش، کولونوسکوپ از طریق مقعد و رکتوم شما به کولون شما می‌رسد. در طول مسیر، تصاویری از داخل روده بزرگ را روی صفحه‌نمایش می‌فرستد.
آزمایش کولونوسکوپی ممکن است حالت پیشگیرانه، تشخیصی یا درمانی داشته باشد. اگر از نظر آماری در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال هستید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که برای غربالگری معمول سرطان، این کار را انجام دهید. همچنین در صورت بروز مشکلات روده، التهابات، خونریزی بیدلیل، کاهش وزن خودبه‌خودی و درصورتی‌که بالای 50 سال دارید و سابقه چنین بیماری‌هایی را داشته‌اید استفاده از کولونوسکوپی توصیه میشود.
کولونوسکوپی زنان
در این روش تشخیصی، پزشک داخل روده بزرگ (کولون) زن را به طور دقیق بررسی میکند. این روش برای زنان معمولاً برای ارزیابی و تشخیص بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با روده بزرگ استفاده میشود که شامل ارزیابی التهابات، خونریزیها، سیستم‌های پولیپی و تشخیص بیماریهای التهابی روده است.
هدف از انجام کلونوسکوپی
پزشک ممکن است روش تشخیصی و گاه درمانی Colonoscopy را برای موارد زیر توصیه کند:
- علائم و نشانه‌های بیماری روده را بررسی کند: این روش می‌تواند به پزشک کمک کند تا علل احتمالی درد شکم، خونریزی و درد مقعد، اسهال مزمن و سایر موارد این چنینی را بررسی کند.
- درمان: گاهی اوقات، کولونوسکوپی ممکن است برای اهداف درمانی مانند قرار دادن استنت یا برداشتن یک شی در روده بزرگ انجام شود.
- غربالگری سرطان روده بزرگ: اگر سن شما 45 سال یا بیشتر است و در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستید، ممکن است پزشک هر 10 سال یک‌بار انجام این روش تشخیصی را توصیه کند.
- برداشتن پولیپ: اگر قبلاً پولیپ داشته‌اید، پزشک ممکن است از این روش برای جستجو و برداشتن پولیپهای اضافی و در پی آن کاهش خطر ابتلا به سرطان روده استفاده میکند.
فوق تخصصان گوارش و کبد در دکترنکست
آمادگی قبل از کولونوسکوپی
آمادگی کامل برای موفقیت این روش بسیار مهم است. هدف از آماده‌سازی‌ها این است که پزشک مطمئن شود روده بزرگ شما برای این کار تا حد امکان تمیز و شفاف بوده و وضعیت مدفوع قبل از کولونوسکوپی مشخص است. اگر این‌طور نباشد، ممکن است متخصص اندوسکوپی شما نتواند آنچه را که باید ببیند. ممکن است مجبور شوید این کار را مجدداً انجام دهید. برای انجام آزمایش کلونوسکوپی باید توصیه‌های زیر را از قبل عملی کنید:
- کار شما با تنظیم رژیم غذایی خود جهت تخلیه روده برای کولونوسکوپی شروع خواهد شد. به‌طورمعمول، شما یک رژیم غذایی کم فیبر برای دو یا سه روز خواهید داشت.
- در روز آخر، این رژیم فقط به مصرف مایعات محدود میشود.
- بعدازظهر یا عصر قبل از انجام آزمایش باید از پودر پیدرولاکس یا داروی گیاهی سی لاکس (ملین) برای پاک‌سازی روده خود استفاده کنید.
طریقه مصرف پودر پیدرولاکس برای کولونوسکوپی
بسته به نوع آزمایشی که قرار است انجام دهید، پزشک ممکن است دستورالعمل خاصی برای شما داشته باشد. اگر چنین دستورالعمل‌هایی را دریافت نکرده‌اید، یا سوالی در خصوص آن دارید، با پزشک خود مشورت کنید. این دارو را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. در غیر این صورت، آزمایشی که قرار است انجام دهید ممکن است به‌خوبی جواب ندهد و شاید لازم باشد که دوباره انجام شود. آمادگی برای کولونوسکوپی و مصرف این دارو شامل یک سری نکات کلی است که عبارت‌اند از:
- بهتر است 3 تا 4 ساعت قبل از شروع مصرف این دارو هیچ غذای جامدی نخورید.
- 2 ساعت قبل از شروع این دارو نباید چیزی بخورید.
- هنگامی‌که اولین دوز از مخلوط این پودر و آب را می‌نوشید، تا زمانی که آزمایش خود را به پایان نرسانید، چیزی نخورید.
- می‌توانید تا 2 ساعت قبل از زمان آزمایش مایعات شفاف (مثلاً آب) بنوشید.
عوارض کولونوسکوپی
خطرات یا عوارض بعد از کولونوسکوپی بسیار اندک و نادر است. بااین‌وجود ممکن است یکی از عوارض جانبی زیر را تجربه کنید:
خونریزی
کمی خونریزی از محل نمونه‌برداری یا ترمیم‌های کوچک ممکن است رخ دهد. این خونریزی عموماً بسیار کم بوده و خودبه‌خود بهبود می‌یابد، اما در صورت بروز خونریزی شدید یا طولانی‌مدت و مشاهده خون در مدفوع باید به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین ممکن است خونریزی کنترل نشده ناشی از برداشتن بافت رخ دهد.
نفخ و ناراحتی معده
اگر عکس عمل کولونوسکوپی یا فیلم عمل کولونوسکوپی را دیده باشید می‌دانید که از گاز دی‌اکسید کربن در طول انجام این روش تشخیصی استفاده میشود. این گاز ممکن است باعث نفخ و ناراحتی موقت در معده شود. خوشبختانه این عارضه جانبی معمولاً در عرض چند ساعت بهبود می‌یابد.
واکنش غیرطبیعی به داروی بیهوشی
در صورت استفاده از روش بیهوشی عمومی، ممکن است برخی از افراد نسبت به داروهای بیهوشی تحمل کافی داشته نباشند و عوارضی برای آن‌ها رخ دهد. این عوارض شامل تهوع، استفراغ، سردرد، خواب‌آلودگی و عوارض مرتبط با بیهوشی است. اگر شما سابقه چنین عوارضی را دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
عفونت
عفونت در محل نمونه‌برداری یا ترمیم‌های کوچک ممکن است به‌صورت نادر رخ دهد. علائم عفونت شامل درد، تورم، قرمزی، التهاب و … است. در صورت بروز این علائم، باید پزشک خود را در جریان بگذارد.
جمع بندی
کولونوسکوپی یکی از روش‌های تشخیصی و گاه حتی درمانی بسیار مهم و کاربردی‌ست که استفاده از آن به‌صورت منظم در سنین بالا و برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ بسیار توصیه میشود. در صورت داشتن هرگونه علائم و مشکلات روده بهتر است با یک فوق تخصص گوارش مشورت کنید و در صورت لزوم از این روش تشخیصی استفاده کنید.
منابع:
