در این مطالعه نشان داده شده است که بین مصرف دیکلوفناک و ابتلا به رابدومیولیز رابطه ی معناداری وجود دارد. همانطور که می‌دانید دیکلوفناک جزو دسته دارویی NSAIDها است که به طور روتین در سرتاسر جهان استفاده می‌شود. طبق اطلاعات موجود، مصرف دیکلوفناک نمی‌تواند باعث ایجاد رابدومیولیز شود.
قابل ذکر است که از سال 1996 تا سال 2018، 8 مورد از ابتلا به رابدومیولیز به دنبال مصرف دیکلوفناک گزارش شده است. باید توجه داشت که استفاده از دیکلوفناک توسط سازمان غذا و داروی جهانی مورد تایید قرار گرفته است. این سازمان هیچ گونه احتمال ابتلا به رابدمیلویز را بعد از مصرف این دارو گزارش نکرده و آن را از این نظر ایمن می‌داند.
رابدومیولیز اختلالی است که در حین آن بافت عضلانی دچار آسیب، التهاب و در نهایت نکروز می‌شود. این پروسه التهابی باعث آزاد شدن اجزا داخل سلولی بافت عضلانی و همچنین فاکتورهای التهابی به داخل خون می‌شود.
به دنبال رابدومیولیز کراتین کیناز موجود در خون افزایش یافته و همچنین درد عضلانی قابل توجهی ایجاد می‌شود. قابل ذکر است که در موارد شدید رابدومیولیز احتمال وجود میوگلوبین در ادرار وجود دارد.
در نهایت این پروسه التهابی می‌تواند باعث آسیب حاد به کلیه شده و اختلال الکترولیتی قابل توجهی ایجاد کند. عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد این اختلال شوند.
از این موارد می‌توان به تروما، ایسکمی عروقی، مصرف سموم، عفونت، سپسیس، اختلالات متابولیک و مصرف انواع مختلفی از داروها اشاره کرد. مطالعه‌ای که در سال 2021 چاپ شد به بررسی احتمال ارتباط بین مصرف دیکلوفناک و بروز رابدومیولیز پرداخت.
هدف انجام مطالعه
با وجود این که بروز رابدومیولیز جزو عوارض دارویی دیکلوفناک نمی‌باشد، با توجه به گزارش ابتلا چند بیمار به این اختلال بعد از مصرف دیکلوفناک، نویسندگان این مطالعه به بررسی این ارتباط پراختند.
نتایج مطالعه
بعد از جست‌و‌جو در منابع اینترنتی 70 بیمار وارد مطالعه شدند. متوسط سن این بیماران برابر 56 سال بود. این مطالعه نشان داد که به طور متوسط فاصله بین مصرف دیکلوفناک و بروز رابدومیولیز در حدود 3 روز بود. در 14 نفر از شرکات کنندگان در این مطالعه تنها دارویی که قبل از بروز رابدومیولیز مصرف می‌شد، دیکلوفناک بود.
در 30 بیمار، بعد از قطع مصرف داروی دیکلوفناک، علائم رابدومیولیز بروز کرد. در بین این افراد 8 نفر فوت کرده بودند. کلیه افراد فوت کرده به دنبال رابدومیولیز تحت تزریق عضلانی این دارو قرار داشتند. همچنین این مطالعه نشان داد که در افرادی که از داروهای کاهنده چربی خون استفاده می‌کردند، احتمال بروز آسیب به کلیه بعد از رابدومیولیز بیشتر از سایر افراد بود. احتمال بروز آسیب حاد کلیه در بیمارانی که از داروهای کاهنده چربی استفاده می‌کردند برابر 63% و این احتمال در افرادی که از این داروها استفاده نمی‌کردند برابر 37% بود. همچنین این مطالعه نشان داد که بسیاری از شرکت کننده‌های این مطالعه بدون نسخه و تشخیص پزشک از این دارو استفاده کرده بودند.
نتیجه گیری مطالعه
این مطالعه نشان داد که بین مصرف دیکلوفناک و افزایش احتمال ابتلا به رابدومیولیز وجود دارد (البته این احتمال به طور قابل توجه نمی‌باشد). بنابراین مصرف روتین، بدون نسخه و تشخیص پزشک توصیه نمی‌شود. قابل ذکر است که این زمینه همچنان نیازمند مطالعه بیشتر می‌باشد.
Diclofenac and the Risk of Rhabdomyolysis: Analysis of Publications and the WHO Global Pharmacovigilance Database
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
