دیسلکسیا یا نارساخوانی یک ناتوانی در یادگیری است که خواندن و کارهای مربوط به زبان را سخت‌تر می‌کند. این وضعیت به دلیل اختلالاتی در نحوه پردازش نوشتار در مغز رخ می‌دهد. اکثر افراد در دوران کودکی می‌فهمند که دچار این بیماری هستند و این معمولاً یک مشکل مادام‌العمر است. این شکل از دیسلکسیا در کودکان به عنوان “نارساخوانی تکاملی” نیز شناخته می‌شود. این بیماری در زیر مجموعه “ انواع اختلال یادگیری خاص” قرار می‌گیرد. این اختلال سه زیر گروه اصلی دارد:
- اختلال در خواندن (دیسلکسیا)
- اختلال در نوشتن (دیس گرافی)
- اختلال در محاسبات (Dyscalculia)
دیسلکسیا در کودکان و درک زبان
خواندن با زبانی که فرد با آن صحبت می‌کند آغاز شده در اوایل کودکی، صحبت کردن با تولید صداهای ساده شروع می‌شود. با یادگیری صداهای بیشتر، همچنین یاد می‌گیرید که چگونه از صداها برای تشکیل کلمات، عبارات و جملات استفاده کنید. یادگیری خواندن شامل ارتباط صداها با نمادهای نوشتاری مختلف (حروف) است. اینجاست که دیسلکسیا در کودکان ظاهر می‌شود. این مشکل در نحوه استفاده مغز از زبان گفتاری برای رمزگشایی نوشتار اختلال ایجاد می‌کند. در صورت ابتلا به این مشکل، مغز در پردازش مطالبی که می‌خوانید مشکل دارد، به خصوص در شکستن کلمات به صداها یا ربط دادن حروف به صداها در هنگام خواندن. این اختلال در پردازش می‌تواند به موارد زیر منجر شود:
- کندخوانی زیرا در پردازش و درک کلمات مشکل دارید
- مشکلات در نوشتن و املا
- مشکلات در نحوه ذخیره کلمات و معانی آن‌ها در حافظه
- اشکال در تشکیل جملات برای برقراری ارتباط
شیوع دیسلکسیا در کودکان
دیسلکسیا در کودکان به طور کلی ناشایع است. بر اساس تخمین کارشناسان این بیماری حدود ۷ درصد از مردم در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری بدون ارتباط با جنسیت و نژاد، افراد را به طور یکسان تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، بسیاری از افراد علائمی دارند که برای تشخیص به اندازه کافی شدید نیستند.
علت دیسلکسیا در کودکان
علت دقیق این بیماری مشخص نیست. با این حال:
- ژنتیک در ابتلا به آن نقش برجسته‌ای دارد و این بیماری در خانواده‌ها دیده می‌شود. کودکی که یکی از والدینش مبتلا به نارساخوانی است ۳۰ تا ۵۰ درصد احتمال دارد که آن را به ارث ببرد. شرایط ژنتیکی مانند سندرم داون نیز می‌تواند ابتلا به آن را محتمل کند.
- تفاوت در رشد و عملکرد مغز نیز می‌تواند از علل آن باشد. این بدان معناست که مغز متفاوت از آنچه انتظار می‌رود شکل گرفته یا فعالیت می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد افراد مبتلا به نارساخوانی در ساختار، عملکرد و شیمی مغز تفاوت‌هایی دارند.
- اختلال در رشد و عملکرد مغز در جنین می‌تواند عامل دیگری برای این اختلال باشد. عفونت، قرار گرفتن در معرض سموم و سایر رویدادها می‌تواند رشد جنین را مختل کند و احتمال بروز نارساخوانی متعاقب را افزایش دهد.
متخصصان بیماری‌های مغز و اعصاب در دکترنکست
علائم و نشانه‌‌های دیسلکسیا در کودکان
با بزرگ شدن کودک، نارساخوانی اغلب می‌تواند به شکل موارد زیر بروز پیدا کند:
- اشکال در املای کلمات ساده
- اختلال در یادگیری نام حروف
- اشکال در تفکیک حروف با اشکال مشابه، مانند “d” و “b” یا “p” و “q”.
- عدم تمایل به بلند خوانی در کلاس
- سختی در خواندن کلمات جدید
- مشکلاتی در ارتباط با صدای حروف یا قسمت‌هایی از کلمات
- اختلال در یادگیری نحوه همراهی صداها
- اشکال در تفکیک موقعیت صداها در یک کلمه
داشتن یکی از موارد بالا لزوما به این معنی نیست که فرد مبتلا به نارساخوانی است. با این حال اگر در یادگیری مهارت‌های اساسی خواندن مشکل دارد، غربالگری و آزمایش برای دیسلکسیا در کودکان راه خوبی برای بررسی ضرورت کمک تخصصی است.
بیش‌فعالی و دیسلکسیا در کودکان
بیش فعالی (ADHD) در کودکان و دیسلکسیا اختلالات مغزی متفاوتی هستند. اما اغلب با هم همپوشانی دارند. حدود ۳ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به نارساخوانی دارای ADHD هستند. علائم بیش فعالی در کودکان، آن‌ها را شش برابر بیشتر از افراد دیگر به ابتلا به بیماری مربوط به روان یا اختلال یادگیری مانند نارساخوانی مستعد می‌کند. مدیریت تخصصی بیش‌فعالی در بزرگسالان و افسردگی ماژور ضروری است.
تشخیص دیسلکسیا در کودکان
اگرچه دیسلکسیا در کودکان به دلیل تفاوت در مغز است، هیچ آزمایش خون یا غربالگری آزمایشگاهی نمی‌تواند آن را تشخیص دهد. درعوض، ارزیابی دقیق و آزمایش علائم رایج نقش مهمی در تشخیص آن دارد. در ارزیابی برای نارساخوانی باید به این موارد توجه شود:
- رمزگشایی (خواندن کلمات ناآشنا با گفتن صدای آن‌ها)
- مهارت‌های شفاهی زبان
- روان خواندن و درک مطلب
- املا
- واژگان
- تشخیص کلمه
مدیریت و درمان دیسلکسیا در کودکان
در حال حاضر هیچ دارویی دیسلکسیا در کودکان را درمان نمی‌کند. درعوض، مداخلات آموزشی می‌تواند راه‌های مؤثر جدیدی را برای یادگیری و خواندن فراهم کند. کودکان مبتلا به نارساخوانی می‌توانند با یک متخصص ماهر برای یادگیری مهارت‌های خواندن جدید کار کنند. گاهی اوقات، کاهش سرعت آموزش به کودک مبتلا به نارساخوانی زمان بیشتری برای پرداختن به موضوعات فراهم می‌کند. با مدرسه فرزندتان در ارتباط باشید تا اطمینان حاصل شود که فرزندتان به تحصیلی که شایسته آن است دسترسی دارد.
۱۵ روش درمان دیسلکسیا در کودکان
۱. به کارگیری تکنیک‌های آموزشی
اختلال دیسلکسیا در کودکان با استفاده از رویکردها و تکنیک‌های آموزشی خاص درمان می‌شود و هر چه زودتر مداخله شروع شود، بهتر است. ارزیابی مهارت‌های خواندن، سایر مهارت‌های تحصیلی و سلامت روان فرزند به معلمان کودک کمک می‌کند تا یک برنامه آموزشی فردی را تدوین کنند.
۲. در دیسلکسیا درمان بر این موارد متمرکز باشد
- کودک یاد بگیرد که کوچکترین صداهایی را که کلمات را تشکیل می‌دهند (واج) تشخیص داده و از آن‌ها استفاده کند.
- درک کند که حروف و رشته‌های حروف نشان‌دهنده این صداها و کلمات هستند (آواسازی).
- مطالب خوانده شده را درک کند (درک مطلب).
- برای بهبود دقت و سرعت (تسلط) خواندن با صدای بلند بخواند.
- واژگانی از کلمات شناخته شده و قابل درک بسازد.
۳. آموزش به صورت فردی طراحی شود
در ایالات متحده، مدارس موظفند اقداماتی را برای کمک به کودکان مبتلا به این مشکلات یادگیری انجام دهند. با معلم فرزندتان در مورد تشکیل جلسه‌ای صحبت کنید تا یک برنامه ساختاریافته و مدون ایجاد کنید که نیازهای فرزندتان را مشخص کند و اینکه مدرسه چگونه به موفقیت فرزندتان کمک می‌کند.
۴. درمان را در اسرع وقت آغاز کنید
کودکان مبتلا به نارساخوانی که در مهدکودک یا کلاس اول کمک بیشتری دریافت می‌کنند، اغلب مهارت‌های خواندن خود را به اندازه کافی برای موفقیت در دبیرستان و دانشگاه بهبود می‌بخشند. کودکانی که تا آخر راهنمایی کمکی دریافت نمی‌کنند، ممکن است در یادگیری مهارت‌های لازم برای خواندن مشکل بیشتری داشته باشند. آن‌ها احتمالاً از نظر تحصیلی عقب افتاده و ممکن است هرگز نتوانند به هم‌سالان خود برسند.
سایر نکات مهم
۵. اگر شک دارید که فرزندتان دیسلکسیا دارد، با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی او برای انجام تست دیسلکسیا صحبت کنید.
۶. با فرزندتان با صدای بلند بخوانید. خواندن با صدای بلند در روند درمان بسیار کمک‌کننده است.
۷. برای فرزندتان داستان بخوانید. همچنین سعی کنید با کودک خود به کتاب‌های ضبط شده گوش دهید.
۸. در کل روند درمان بیماری، از فرزند خود حمایت کنید. حمایت شما کلیدی‌ترین عامل در انگیزه کودک است.
۹. اطلاعات خود را در مورد این بیماری بالا ببرید. این امر باعث می‌شود این بیماری را به عنوان وضعیتی که کودک بر آن کنترلی ندارد بپذیرید.
۱۰. کودک خود را به اختصاص زمان برای مطالعه تشویق کنید. هر روز زمانی را برای مطالعه با کودک خود اختصاص دهید. برای بهبود مهارت‌های خواندن، کودک باید خواندن را تمرین کند. ۱۱. خواندن را برای کودک خود جذاب و لذت‌بخش کنید. از کتاب‌ها و داستان‌هایی استفاده کنید که به موضوع آن‌ها علاقه دارند.
۱۲. کودک خود را تحت فشار نگذارید. فرصت کافی را برای آموختن به کودک خود بدهید.
۱۳. در کنار تمرین در خانه، همواره کودک خود را توسط یک متخصص در بازه‌های زمانی مشخصی ارزیابی کنید. مشاهده پیشرفت‌ها می‌تواند برای او انگیزه‌بخش باشد.
۱۴. از سلامت روان کودک خود اطمینان حاصل کنید. روند بیماری می‌تواند تاثیرات مختلف و گاها منفی بر سلامت روان داشته باشد.
۱۵. با والدین سایر کودکان با وضعیت مشابه ارتباط بگیرید. این امر به شما در مدیریت بهتر شرایط کمک زیادی خواهد کرد.
پیشگیری از دیسلکسیا در کودکان
دیسلکسی کودکان قابل پیشگیری نیست، اما اغلب با راهبردهای مختلف یادگیری و خواندن قابل کنترل است. موارد زیر در راستای کنترل آن توصیه می‌شود:
- اگر متوجه علائم اولیه دیسلکسیا در کودکان شدید، با یک پزشک صحبت کنید.
- برای ایجاد یک برنامه آموزشی فردی با مدرسه فرزندتان همکاری کنید.
- از سلامت روان فرزندتان حمایت کنید و اگر فرزند شما اضطراب یا سایر مسائل مربوط به بیماری خود را تجربه کرد، مراقبت‌های بهداشت روان را در نظر بگیرید.
چشم‌انداز دیسلکسیا در کودکان
دیسلکسیا در کودکان اغلب زمانی که کودکان شروع به یادگیری خواندن می‌کنند توجه اطرافیان را به خود جلب می‌کند، اما همیشه زود تشخیص داده نمی‌شود. بدون تشخیص زودهنگام، بسیاری از کودکان در طول مدرسه و بزرگسالی با مشکلات خواندن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. تصورات نادرست در مورد این بیماری، برخی را به این باور رسانده است که افراد مبتلا کم‌هوشند. اگرچه این فرض نادرست است، اما می‌تواند اثرات منفی بر روی کودکان داشته باشد. کودک مبتلا به نارساخوانی ممکن است دچار مشکلات عزت نفس باشد یا فکر کند که باهوش نیست. او همچنین در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های روان‌پزشکی مانند اضطراب یا افسردگی است. حمایت مثبت والدین و معلمان می‌تواند به کودک کمک کرده تا بر این موانع غلبه کند.
جمع بندی
دیسلکسیا در کودکان نوعی ناتوانی اختلال در یادگیری است که خواندن و فعالیت‌های مربوط به گویش را مشکل می‌کند. در این بیماری مغز در پردازش مطالبی که فرد می‌خواند مشکل دارد. این مشکل به خصوص در شکستن کلمات یا ارتباط حروف با صداها در هنگام خواندن به چشم می‌خورد. علت دقیق این بیماری مشخص نیست. با این حال عوامل دخیل احتمالا شامل ژنتیک، تفاوت در ساختار مغز و بیماری‌های درگیرکننده مغز است. مهم‌ترین کاری که می‌توانید برای کودک انجام دهید این است که زمانی را برای خواندن با صدای بلند با فرزندتان اختصاص دهید. همچنین مهم است که به یاد داشته باشید که دیسلکسیا چیزی نیست که فرزند شما بر آن کنترل داشته باشد. صبور باشید و حمایت کنید. همچنین می‌توانید به آن‌ها کمک کنید در مورد فعالیت‌های مرتبط با خواندن احساس اضطراب یا ترس کمتری داشته باشند. دریافت ویزیت متخصص روان پزشکی آنلاین می‌تواند کمک‌کننده باشد.
منبع:
