شکستگی گردن استخوان فمور، شکستگی شایع اما پیچیده

گردن استخوان فمور

گردن استخوان فمور (استخوان ران) شایع‌ترین محل برای شکستگی مفصل ران است. مفصل ران یک مفصل گوی و کاسه‌ای است که در آن قسمت بالایی پای شما به لگن می‌رسد. در بالای استخوان ران یا فمور سر استخوان فمور قرار دارد و زیر سر فمور ناحیه گردن فمور وجود دارد. در پایین ناحیه گردن، شفت فمور قرار دارد. شکستگی گردن فمور، شکستگی داخل کپسولی است. این کپسول ناحیه‌ای است که حاوی مایعی روان‌کننده و تغذیه‌کننده مفصل است. استخوان فمور یک استخوان طولی است که با دو مفصل احاطه شده است. در پایین، استخوان فمور زانو را همراه با استخوان تیبیا تشکیل می‌دهد. در بالا نیز همراه با استخوان لگن مفصل لگن یا هیپ را شکل می‌دهد.

افراد مسن بیشتر در معرض خطر هستند

شکستگی گردن استخوان فمور در هر فردی ممکن است اتفاق بیفتد. اما در افراد مسن که تراکم استخوان ضعیفی دارند به طور قابل توجهی شایع‌تر است. بیش از ۹۰ درصد این شکستگی‌ها در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد. این شکستگی‌ها در زنان شایع‌تر هستند. همچنین افرادی که داروهایی از جمله کورتون در دوزهای بالا مصرف می‌کنند، به علت عوارض دارویی، در معرض انواع شکستگی و نکروز سر استخوان فمور قرار دارند.

اختلال در خونرسانی به گردن استخوان فمور به دنبال شکستگی محتمل است

آناتومی استخوان فمور پیچیده است. این امر باعث می‌شود شکستگی گردن استخوان فمور رگ‌های خونی را پاره و خون‌رسانی به سر استخوان ران را مختل کند. اگر خون‌رسانی به سر استخوان ران از بین برود، بافت استخوانی خواهد مرد (فرآیندی به نام نکروز آواسکولار)، که منجر به فروپاشی نهایی استخوان می‌شود. در موارد شکستگی در مکان‌هایی که جریان خون را متخل نمی‌کند، شانس بیشتری برای بهبود وجود دارد. به همین دلیل، درمان یک بیمار مسن با شکستگی‌ گردن فمور به محل شکستگی و کیفیت خون‌رسانی بستگی دارد.

تفاوتی که در آناتومی این استخوان و سایر استخوان‌های بدن وجود دارد نوع خون‌رسانی است که به این ناحیه انجام می‌شود. تقریبا در همه مفاصل و استخوان‌های بدن، خون‌رسانی از پروگزیمال (نواحی نزدیک به مرکز) به دیستال (نواحی دورتر) انجام می‌شود. این امر باعث می‌شود که اگر قسمتی از بدن دچار آسیب شد، خون‌رسانی نواحی قبل آن تحت تاثیر قرار نگیرد. اما استخوان فمور از نظر روند خون‌رسانی متفاوت است. خون‌رسانی به گردن استخوان فمور از دیستال به پروگزیمال فمور صورت می‌گیرد. به این ترتیب اگر آسیبی در ناحیه دورتر صورت گیرد، خون‌رسانی به نواحی قبل آن نیز دچار مشکل می‌شود.

درمان استاندارد شکستگی جابجا شده که در آن جریان خون مختل می‌شود، تعویض سر استخوان ران (همی‌آرتروپلاستی یا آرتروپلاستی کامل سر استخوان ران) است. اگر جابجایی رخ نداده باشد، ممکن است شکستگی از طریق جراحی با پیچ یا سخت افزاری دیگر تثبیت شود. با این حال، هنوز این خطر وجود دارد که جریان خون مختل شود.

علل شکستگی گردن فمور

تروما (ضربه) شایع‌ترین علت شکستگی گردن فمور است. سن بالای ۵۰ سال یا داشتن یک بیماری که استخوان‌ها را ضعیف کند، مانند پوکی استخوان، خطر شکستگی در گردن فمور را افزایش می‌دهد. ابتلا به سرطان استخوان نیز یک عامل خطر است. افتادن (سقوط) شایع‌ترین علت شکستگی گردن فمور در افراد مسن است. در افراد جوان‌تر، این شکستگی‌ها اغلب ناشی از ضربه‌های شدید، مانند برخورد وسیله نقلیه یا سقوط از ارتفاع زیاد است. شکستگی گردن فمور در کودکان نادر است. ضربه با شدت بالا و همچنین تراکم مواد معدنی ناکافی در استخوان، مانند آنچه در استئوپنی یا پوکی استخوان اتفاق می‌افتد، یا سایر شرایط مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی، می‌توانند از علل شکستگی گردن فمور در اطفال باشند.

علائم شکستگی گردن فمور

شایع‌ترین علامت شکستگی گردن فمور، درد در کشاله ران است که با فشار دادن وزن بر روی لگن یا تلاش برای چرخاندن لگن بدتر می‌شود. شکستگی گردن فمور، ممکن است باعث کوتاه‌تر شدن پای سمت آسیب‌دیده از پای سالم شود. چرخش پای آسیب دیده به سمت خارج نیز ممکن است یکی از علائم شکستکی گردن استخوان فمور باشد.

بنابراین اگر فردی به طور تدریجی یا بعد از یک مرتبه سقوط بر روی زمین دردی را در این ناحیه احساس کند، علت درد استخوان فمور حتما باید در اسرع وقت پیگیری شود. هرچه شکستگی و آسیب به استخوان فمور زودتر تشخیص داده شود، پیش‌آگهی آن بهتر خواهد بود.

تشخیص شکستگی گردن فمور و لگن

پزشک معمولاً می‌تواند بر اساس موقعیت لگن و ساق پا و بررسی علائم فرد، شکستگی را در ناحیه لگن تشخیص دهد. پس از معاینه فیزیکی، پزشک از رادیوگرافی برای تایید شکستگی و تعیین اینکه کدام قسمت از لگن آسیب‌دیده است استفاده می‌کند.

شکستگی‌های کوچک یا شکستگی‌های ناقص ممکن است در تصویربرداری با اشعه ایکس ظاهر نشوند. در صورت عدم مشاهده شکستگی در تصویر با وجود علائم، پزشک ممکن است CTاسکن، MRI یا اسکن استخوان را برای بررسی دقیق‌تر توصیه کند. عکس استخوان فمور به پزشک کمک می‌کند شکستگی و شدت آن را تشخیص دهد. همچنین جابجایی استخوان از محل خود، در تصویر به دست آمده بررسی می‌شود.

درمان شکستگی گردن فمور

درمان شکستگی‌های گردن فمور معمولاً شامل جراحی، دارو درمانی و توانبخشی است. داروهای ضد درد باعث تسکین کوتاه مدت درد می‌شوند. پزشک ممکن است بسته به سن، داروهای پوکی استخوان را برای کمک به کاهش خطر شکستگی لگن دیگر تجویز کند. این داروها با افزایش تراکم استخوان به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کنند. در واقع تجویز دارو برای پوکی استخوان بیشتر جنبه پیشگیری دارد. معمولاً برای شکستگی لگن و گردن استخوان فمور جراحی اورژانسی توصیه می‌شود تا درد تسکین پیدا کرده و حرکت در اسرع وقت بازگردانده شود. انواع مختلفی از جراحی برای درمان شکستگی گردن فمور انجام می‌شود. نوع جراحی به شدت شکستگی، سن و شرایط پزشکی زمینه‌ای فرد بستگی دارد. اینکه آیا شکستگی باعث آسیب به خون‌رسانی به سر استخوان ران شده است نیز به تعیین نوع جراحی  کمک خواهد کرد.

انواع جراحی شکستگی گردن فمور

تثبیت داخلی

برای فیکساسیون یا تثبیت داخلی از پیچ‌های فلزی برای پایدار کردن قطعات شکسته استخوان در کنار هم استفاده می‌شود تا شکستگی بهبود یابد. پین‌ها یا پیچ‌ها در استخوان وارد می‌شوند یا به یک صفحه فلزی که در امتداد استخوان فمور قرار دارد وصل می‌گردند.

تعویض جزئی (ناکامل) مفصل ران

امروزه جراحی‌های تعویض مفصل نسبت به قبل رایج‌تر شده، از جمله جراحی تعویض‌مفصل زانو. مفصل ران نیز قابل تعویض است. در این روش مفصل ران توسط متخصص ارتوپدی از سر برجسته استخوان فمور و خمیدگی حفره‌ای‌شکل لگن (حفره استابولوم) تشکیل می‌شود. روش تعویض جزئی مفصل ران در صورتی انجام می‌شود که انتهای استخوان‌ فمور آسیب‌دیده یا جابجا شده، ولی استخوان لگن سالم باشد. این روش شامل برداشتن سر و گردن استخوان فمور و جایگزینی آن با یک پروتز فلزی است. همچنین ممکن است تعویض جزئی لگن برای بزرگسالانی که سایر بیماری‌های جدی پزشکی دارند به جای تعویض کامل لگن توصیه شود.

تعویض کامل مفصل ران

تعویض کامل مفصل ران شامل جایگزینی سر فمور و حفره فوقانی با یک پروتز است. بر اساس تحقیقات معتبر، این نوع جراحی بهترین نتایج درازمدت را در افراد سالمی دارد که به طور مستقل زندگی می‌کنند. همچنین این روش مقرون به صرفه‌ترین روش است زیرا اغلب نیاز به جراحی بیشتر در آینده را برطرف می‌کند.

زمان بهبود شکستگی گردن فمور

مدت زمان بهبودی و طول درمان شکستگی استخوان فمور به شدت شکستگی، وضعیت سلامت کلی و نوع جراحی مورد استفاده بستگی دارد. بهبودی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. پس از ترخیص از بیمارستان به توانبخشی نیاز خواهد بود. بسته به سن و شرایط بیمار، ممکن است او به یک مرکز توانبخشی ارجاع داده شود. نکات مرتبط با مراقبت بعد از عمل شکستگی فمور توسط پزشک معالج به بیمار آموزش داده می‌شود.

فرد برای بازیابی قدرت و توانایی راه رفتن به فیزیوتراپی نیاز دارد. این امر می‌تواند تا سه ماه به طول بینجامد. اکثر افرادی که برای ترمیم شکستگی تحت عمل جراحی لگن قرار می‌گیرند، اگر نگوییم تمام، اما بیشتر تحرک خود را پس از درمان به دست می‌آورند.

درد بعد از عمل استخوان فمور معمولا از چند روز تا چند هفته ادامه دارد. پزشک معالج اغلب داروهایی را برای تسکین درد تجویز می‌کند و نکاتی را در مورد روند کاهشی درد توضیح می‌دهد. اگر بر خلاف انتظار، درد ثابت و ممتد بوده یا روند افزایشی داشته باشد، فرد باید در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرد.

جمع بندی

فمور نام علمی استخوان ران است. گردن استخوان فمور شایع‌ترین محل برای شکستگی در این استخوان است. مفصل ران از انواع مفصل گوی و کاسه‌ای است. آناتومی استخوان فمور به این صورت است که در بالای استخوان آن سر استخوان فمور قرار دارد و در ادامه ناحیه گردن فمور وجود دارد. در زیر گردن فمور، شفت فمور یا تنه استخوان ران قرار دارد.

شکستگی گردن استخوان فمور به دلیل خون‌رسانی خاص و متفاوت آن، اهمیت زیادی دارد. تقریبا در همه نقاط بدن، خون‌رسانی از نواحی نزدیک (پروگزیمال) به نواحی دورتر (دیستال) انجام می‌شود. اما در استخوان فمور خون اول به گردن و سپس به سر آن می‌رسد. بنابراین اگر گردن این استخوان آسیب ببیند، خون به سر آن نمی‌رسد و در صورت عدم رسیدگی، مرگ بافتی رخ می‌دهد.

شکستگی گردن استخوان ران در افراد مسن شایع است، به ویژه آن‌هایی استحکام استخوان در بدنشان در اثر سایر شرایط پزشکی کاهش یافته است. ممکن است بتوانید با انجام تمرینات تحمل وزن برای افزایش قدرت و مصرف مکمل‌های کلسیم برای افزایش تراکم استخوان، خطر این شکستگی و انواع دیگر شکستگی‌ها را کاهش دهید. البته مصرف مکمل باید تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه باشد. اگر نگران شکستگی استخوان ران هستید یا درد مزمن کشاله ران یا لگن را تجربه می‌کنید، با پزشک صحبت کنید. برای این کار می‌توانید از طریق پلتفرم دکترنکست اقدام کنید. این علائم ممکن است نشان دهد که شما در معرض خطر شکستگی لگن یا گردن استخوان فمور قرار دارید.