ناباروری مردان؛ علل، درمان و راه‌های پیشگیری

ناباروری مردان به عدم توانایی مرد برای بارور کردن زن پس از یک سال رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از روشهای پیشگیری اشاره دارد. این یک مشکل رایج است که ممکن است در زوج‌های سراسر جهان اتفاق بیفتد. ناباروری می‌تواند یک شرایط ناراحت کننده باشد و برای افراد اختلالات روحی و روانی ایجاد کند. درک علل، علائم، عوامل خطر و تشخیص و درمان این اختلال می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. اگر این مشکل برای شما یا اطرافیانتان به وجود آمده یا می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره ناباروری در مردان به دست آورید، در ادامه این مطلب از مجله دکترنکست همراه ما باشید. 

انواع و علل ناباروری مردان

مشکلات ناباروری مردان به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

1. ناباروری اولیه: به موقعیتی اشاره دارد که مرد هرگز قادر به بارور کردن نبوده است.
2. ناباروری ثانویه: در این حالت، مرد قبلاً فردی را بارور کرده اما در حال حاضر دچار مشکل در باروری است.

چندین عامل می‌تواند به ناباروری در مردان منجر شود. این عوامل عبارتند از:

1. ناهنجاری‌های اسپرم: اختلالات در تولید، حرکت یا شکل اسپرم می‌تواند بر باروری تأثیر زیادی داشته باشد و شاید بتوان آن‌ها را مهمترین علت ناباروری مردان دانست. تعداد کم اسپرم و حرکت ضعیف یا شکل نامناسب آن می‌تواند احتمال تخمک‌گذاری را کاهش دهد. این اختلالات ممکن است از همان ابتدای بلوغ پسران مشاهده شود.
2. عدم تعادل هورمونی: اختلالات هورمونی مانند هیپوگنادیسم می‌تواند بر تولید اسپرم و باروری تأثیرگذار باشد.
3. وریکوسل: این بیماری زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های موجود در کیسه بیضه بزرگ شود. این اختلال، افزایش دمای بیضه و کاهش تولید اسپرم را به همراه دارد.
4. اختلالات ژنتیکی: برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم کلاین فلتر یا حذف کروموزوم Y می‌توانند ناباروری ایجاد کنند. 
5. عفونت‌ها: اختلالاتی مانند عفونت‌های جنسی یا عفونت‌های مجاری ادراری می‌توانند به اندام‌های مربوط به تولید مثل آسیب رسانده و بر باروری تأثیر بگذارند.
6. اختلالات انزال: شرایطی مانند انزال معکوس که در آن منی به جای خروج از طریق آلت تناسلی مرد از طریق مثانه خارج می‌شود، می‌تواند ناباروری ایجاد کند.
7. انسداد مجاری: انسداد در مجرای تولید مثل مانند انسداد اپیدیدیم یا مجرای انزالی می‌توانند جلوی رسیدن اسپرم به منی را بگیرد.
8. سبک زندگی: عواملی مانند سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل، مصرف مواد مخدر، چاقی و تماس با سموم محیطی می‌توانند بر باروری تأثیر منفی بگذارند.

علائم ناباروری مردان

ناباروری در مردان اغلب هیچ علائم قابل مشاهده‌ای ندارد. با این حال، برخی از علائم ناباروری در مردان عبارتند از:

1. مشکل در باروری: عدم توانایی بارور کردن همسر پس از یک سال رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از روش‌های جلوگیری، خود می‌تواند نشانه‌ای از ناباروری در مردان باشد.
2. اختلالات جنسی: مشکلاتی مانند ناتوانی جنسی یا انزال زودرس ممکن است به ناباروری منجر شوند.
3. درد یا تورم: درد، تورم یا وجود توده در بیضه‌ها ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکلی باشد که بر باروری تأثیر می‌گذارد.

عوامل خطر برای ناباروری مردان

چندین عامل خطر می‌توانند احتمال ناباروری در مردان را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

1. سن: با پیشرفت سن، کیفیت و تعداد اسپرم در مردان کاهش یافته و احتمال باروری نیز کمتر می‌شود.
2. سیگار و الکل: مصرف تنباکو و الکل زیاد می‌تواند تولید و عملکرد اسپرم را مختل کند.
3. چاقی: داشتن وزن بیش از حد یا چاقی می‌تواند با تأثیر بر سطوح هورمونی و کیفیت اسپرم بر باروری تأثیر بگذارد.
4. تماس با سموم: تماس با برخی از مواد شیمیایی، آفت‌کش‌ها، تشعشعات یا فلزات سنگین می‌تواند تولید و عملکرد اسپرم را مختل کند.
5. اختلالات پزشکی: برخی از بیماری‌‌ها مانند دیابت، سرطان یا عفونت‌های مقاربتی می‌توانند بر باروری تأثیر بگذارند.

تشخیص ناباروری مردان

هنگامی که یک زوج دچار مشکل باروری می‌شوند، هر دو باید از نظر باروری مورد بررسی و آزمایش قرار گیرند. برای مردان، آزمایشات تشخیصی زیر ممکن است انجام شود:

1. تجزیه و تحلیل منی: این آزمون میزان، کیفیت و حرکت اسپرم در نمونه منی را بررسی می‌کند.
2. آزمایش هورمونی: تست خون می‌تواند سطوح هورمون‌ها را ارزیابی کند، از جمله تستوسترون.
3. آزمایش ژنتیکی: آزمون‌ ژنتیکی یک آزمایش ناباروری مردان که می‌تواند هرگونه ناهنجاری کروموزومی یا اختلالات ژنتیکی که ممکن است بر باروری تأثیر بگذارد را شناسایی کند.
4. آزمایش‌های تصویربرداری: سونوگرافی یا تکنیک‌های تصویربرداری دیگر می توانند به شناسایی هرگونه ناهنجاری ساختاری در اعضای تولید مثل کمک کنند.

راه های درمان ناباروری مردان

درمان ناباروری در مردان بستگی به علت اساسی آن دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تغییرات سبک زندگی: داشتن سبک زندگی سالم با ترک سیگار، کاهش مصرف الکل، حفظ وزن سالم و اجتناب از تماس با سموم می‌تواند احتمال ناباروری را کاهش دهد.
• داروها: برخی داروها می‌توانند در درمان عدم تعادل هورمونی یا عفونت‌هایی که ممکن است بر باروری تأثیر بگذارند، مفید باشند. پزشک می‌تواند بهترین قرص برای ناباروری مردان یا آمپول درمان ناباروری مردان را برای شما تجویز کند. 
• جراحی: روش‌های جراحی می‌توانند انسدادهای ایجاد شده در مجاری تولید مثل را درمان کنند. همچنین می‌توانند واریکوسل را بهبود داده یا اسپرم را برای تکنیک‌های تولید مثل کمکی بازیابی کنند. بنابراین جراحی می‌تواند یک درمان قطعی ناباروری مردان باشد. 
• تکنیک‌های کمکی برای تولید مثل: جدیدترین راه درمان ناباروری مردان استفاده از روش‌هایی مانند بارداری از طریق آی وی اف (IVF)، تزریق اسپرم درون سیتوپلاسمی (ICSI) یا بازیابی اسپرم است که می‌توانند در غلبه بر مشکلات باروری مفید باشند. ICSI در درمان ناباروری مردان بدون اسپرم موثر است.

درمان ناباروری مردان با داروهای گیاهی

درمان خانگی ناباروری مردان با استفاده از داروهای گیاهی یک روش طبیعی و جایگزین برای کسانی است که تمایل دارند از طب سنتی استفاده کنند. این درمان‌ها می‌توانند بهبود عملکرد جنسی، کیفیت اسپرم و سایر عوامل مرتبط با ناباروری در مردان را تقویت کنند. در ادامه به برخی از داروهای گیاهی مورد استفاده در درمان ناباروری مربوط به مردان می‌پردازیم:

1. گیاه جینکو بیلوبا (Ginkgo Biloba): این گیاه می‌تواند به بهبود عملکرد جنسی و جریان خون به اندام تناسلی مردان کمک کند. همچنین، می‌تواند بهبود کیفیت اسپرم و تعداد آن‌ها را افزایش دهد. این گیاه به صورت قرص برای ناباروری مردان وجود دارد.
2. گیاه پاناکس جینسینگ (Panax Ginseng): این گیاه می‌تواند بهبود عملکرد جنسی، افزایش تولید اسپرم و بهبود کیفیت اسپرم را تسهیل کند.
3. گیاه تریبولوس ترستریس (Tribulus Terrestris): این گیاه می‌تواند سطح هورمون تستوسترون را افزایش داده و عملکرد جنسی را بهبود بخشد. همچنین، می‌تواند بهبود کیفیت اسپرم را بالا ببرد.
4. گیاه مکا (Maca): این گیاه می‌تواند باعث بهبود عملکرد جنسی، افزایش تولید اسپرم و بهبود کیفیت اسپرم شود.
5. گیاه زنجبیل (Ginger): زنجبیل می‌تواند عملکرد جنسی و ترشح هورمون تستوسترون را تسهیل کند.

درمان ناباروری مردان با عسل یا سایر موارد تاییدیه علمی ندارد. مهم است بدانید که درمان ناباروری در مردان با استفاده از داروهای گیاهی نیازمند مشورت با یک پزشک یا متخصص است. همچنین، این درمان‌ها ممکن است برای همه مردان مناسب نباشند و نتایج می‌تواند بین افراد متفاوت باشد. بنابراین، قبل از شروع هرگونه درمان، مهم است که با یک متخصص مشورت کنید و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

پیشگیری از ناباروری مردان

اگرچه نمی‌توان از همه علل ناباروری در آقایان جلوگیری کرد، اما اقداماتی می‌توانند به حفظ باروری بهینه کمک کنند:

• داشتن رابطه جنسی ایمن: محافظت از خود در برابر عفونت‌های مقاربتی می‌تواند از آسیب به اندام‌های تولید مثل جلوگیری کند.
• اجتناب از گرمای زیاد: اجتناب از تماس طولانی مدت با دماهای بالا مانند وان‌های گرم یا سونا می‌تواند به جلوگیری از تولید اسپرم کمک کند.
• حفظ سبک زندگی سالم: داشتن رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و اجتناب از سیگار، الکل و مواد مخدر می‌تواند احتمال ناباروری را کاهش دهد.

ناباروری مردان و زمان مراجعه به پزشک

اگر زوجی برای باروری تلاش فعال می‌کنند ولی به موفقیت نرسیده‌اند، توصیه می‌شود به یک پزشک مراجعه کنند. اینکه ناباروری در مرد است یا زن را پزشک تشخیص می‌دهد. بهتر است قبل از انجام هرگونه درمان برای ناباروری با پزشک خود مشورت کنید و از او بخواهید همه مزایا و معایب روش پیشنهادی را برای شما توضیح دهد تا بهترین تصمیم را بگیرید. 

جمع بندی 

ناباروری مردان یک مشکل رایج است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر توانایی زوج برای باروری تأثیر بگذارد. این اختلال می‌تواند به دلیل اختلال ساختاری در اندام‌های تولید مثلی مرد باشد یا به دلیل یک بیماری یا مشکلی باشد که در طول زندگی برای او اتفاق می‌افتد. داشتن تغذیه و وزن سالم و دوری از سیگار و الکل می‌تواند به پیشگیری از ناباروری کمک کند. در صورتی که در خصوص ناباروری در آقایان سوالی دارید، می‌توانید با متخصص اورولوژی آنلاین مشورت کنید.