قرص نورتریپتیلین یک داروی روانپزشکی است که متعلق به کلاس داروهای ضدافسردگی سهحلقهای (TCA) میباشد. این دارو عمدتاً در درمان افسردگی استفاده میشود. با این حال با توجه به اثرات امیدوارکننده آن، ممکن است برای سایر شرایط مانند دردهای مزمن، پیشگیری از میگرن و انواع خاصی از اختلالات اضطرابی نیز تجویز شود. نورتریپتیلین با تأثیر بر سطوح برخی از مواد شیمیایی در مغز، به ویژه سروتونین و نوراپینفرین، که در تنظیم خلق و خو نقش دارند، اعمال اثر میکند. در ادامه به تشریح این دارو و بررسی کاربردهای آن می‌پردازیم.
مکانیسم عمل قرص نورتریپتیلین
قرص نورتریپتیلین ۱۰ چیست؟ مکانیسم اثر دقیق نورتریپتیلین به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که این دارو با مهار بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین در مغز اعمال اثر میکند. نورتریپتیلین با مسدود کردن فرآیند بازجذب، سطح این انتقال دهنده‌های عصبی را در شکاف سیناپسی افزایش داده که این امر به بهبود خلقوخو و کاهش علائم افسردگی کمک میکند.
موارد استفاده از قرص نورتریپتیلین
این دارو در ابتدا به عنوان داروی ضدافسردگی طبقه‌بندی میشود. با این حال اثربخشی آن در شرایط پزشکی متعدد دیگری نیز ثابت شده است. در ادامه به کاربردهای شناخته شده این دارو می‌پردازیم.
نورتریپتیلین در درمان افسردگی
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، قرص نورتریپتیلین در دسته داروی‌های ضد افسردگی سهحلقهای طبقه‌بندی شده و در درجه اول برای درمان افسردگی ماژور تجویز میشود. این دارو به ویژه در مواردی که سایر داروهای ضد افسردگی نتایج رضایت بخشی را ارائه نکرده‌اند، در بهبود نشانه های افسردگی مؤثر است. نورتریپتیلین به تسکین علائم افسردگی، مانند غم و اندوه مداوم، از دست دادن علاقه و انگیزه، تغییر در اشتها، اختلالات خواب، و احساس گناه یا بی ارزشی کمک میکند.
اگر به صورت دوره‌ای، خلقی پایین و بی‌انگیزگی را تجربه می‌کنید، ممکن است دچار افسردگی فصلی شده باشید. اگر دوره‌های اضطراب و افسردگی شما با عادت ماهیانه ارتباط دارد، بهتر است ۲۰ نشانه ی پی ام اس (سندرم پیش از قاعدگی) را بدانید.
نورتریپتیلین در درمان دردهای مزمن
نورتریپتیلین همچنین می‌تواند برای مدیریت انواع خاصی از دردهای مزمن، از جمله درد نوروپاتیک و فیبرومیالژیا استفاده شود. تصور عمومی بر این است که این دارو با تغییر نحوه پردازش سیگنال‌های درد در سیستم عصبی مرکزی فعالیت کرده و از این طریق، درد را در افرادی که از شرایط درد مزمن رنج می‌برند، تسکین می‌دهد.
نورتریپتیلین و پیشگیری از سردرد میگرنی
سردرد میگرنی بسیار آزاردهنده است و می‌تواند فرد را از فعالیت روزمره خود محروم کند. پیشگیری از این درد برای افرادی که سردرد میگرنی را تجربه می‌کنند در اولویت است. نورتریپتیلین اثربخشی خود را در پیشگیری از میگرن نشان داده است. این دارو با تنظیم سطوح انتقال دهنده‌های عصبی خاص که در تعدیل درد و انقباض عروق خونی دخیل هستند، به کاهش فراوانی و شدت سردردهای میگرنی کمک میکند.
قرص نورتریپتیلین در اختلالات اضطرابی
اگر چه این دارو در دسته داروهای ضدافسردگی طبقه‌بندی میشود، مدیریت اختلالات اضطرابی از دیگر کاربردهای برجسته آن است. در برخی موارد، نورتریپتیلین ممکن است برای اختلالات اضطرابی مانند اختلال هراس و اختلال اضطراب اجتماعی تجویز شود. این دارو می‌تواند به کاهش علائم اضطراب، از جمله نگرانی بیش از حد، بی‌قراری و نیز تظاهرات فیزیکی اضطراب مانند ضربان قلب تند و تعریق کمک کند.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت وسواسی اجباری یا OCPD
عوارض جانبی قرص نورتریپتیلین
اگرچه قرص نورتریپتیلین می‌تواند موثر باشد، مهم است که از عوارض جانبی احتمالی که ممکن است رخ دهد آگاه باشید. این عوارض جانبی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و احتمالا شامل موارد زیر باشد:
- خشکی دهان: نورتریپتیلین می‌تواند باعث خشکی دهان شده که این عارضه با نوشیدن آب فراوان و استفاده از آدامس یا قرص‌های بدون قند برای تحریک تولید بزاق قابل کنترل است.
- یبوست: این دارو می‌تواند حرکات روده را کند کرده و منجر به یبوست شود. افزایش مصرف فیبر و مصرف آب کافی می‌تواند به کاهش این عارضه کمک کند.
- تاری دید: برخی از افراد ممکن است در حین مصرف نورتریپتیلین دچار تاری دید شوند. در صورت اختلال بینایی، هنگام رانندگی یا کار با ماشین‌آلات باید احتیاط کرد.
- خواب آلودگی: قرص نورتریپتیلین خواب اور است. این دارو می‌تواند باعث خواب آلودگی شود، به خصوص هنگام شروع دارو یا افزایش دوز. مهم است که تا زمانی که بدن با دارو سازگار نشده از فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند اجتناب کنید.
- افزایش وزن: آیا قرص نورتریپتیلین و چاقی به هم مرتبطند؟ بله! البته نمی‌توان گفت قرص نورتریپتیلین چاق کننده است. چرا که این دارو بیشتر با بهبود بی‌اشتهایی و مدیریت علائم افسردگی به افزایش وزن منجر میشود. بنابراین برخی از افراد ممکن است افزایش وزن را در حین مصرف نورتریپتیلین تجربه کنند. حفظ یک رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی منظم برای مدیریت وزن بسیار مهم است.
متخصصان اعصاب و روان در دکترنکست
تداخلات دارویی قرص نورتریپتیلین
قرص نورتریپتیلین مانند سایر داروها ممکن است با برخی مواد و فراورده‌های دارویی دیگر تداخل داشته باشد و به طور بالقوه بر اثربخشی آنها تأثیر بگذارد یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. مهم است که پزشک خود را از تمام داروها، مکمل‌ها و محصولات گیاهی که مصرف می‌کنید مطلع کنید. سندرم سروتونین از مهم‌ترین عوارضی است که ممکن است در تداخل با سایر داروهای روانپزشکی رخ دهد و نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد. برخی از تداخلات دارویی رایج با نورتریپتیلین عبارتند از:
- تداخل نورتریپتیلین با مهارکننده‌های MAO : ترکیب نورتریپتیلین با مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAO) می‌تواند منجر به یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگی به نام سندرم سروتونین شود. قبل از شروع نورتریپتیلین باید حداقل دو هفته مصرف MAOIها قطع شود.
- داروهای سروتونرژیک: استفاده از نورتریپتیلین با سایر داروهایی که سطح سروتونین را افزایش می‌دهند، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) (مانند قرص سرترالین یا قرص فلوکستین) یا یا مهارکننده‌های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)، می‌تواند خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهد.
- داروهای آنتی‌کولینرژیک: نورتریپتیلین می‌تواند اثرات آنتی‌کولینرژیک سایر داروها را افزایش دهد. این عارضه می‌تواند منجر به افزایش خطر عوارض جانبی مانند خشکی دهان، یبوست و احتباس ادرار شود.
ملاحظات خاص در مصرف قرص نورتریپتیلین
چندین نکته مهم در هنگام استفاده از نورتریپتیلین وجود دارد:
- بارداری: مصرف قرص نورتریپتیلین در بارداری باید با احتیاط انجام شود. مهم است که در مورد خطرات و مزایای آن با پزشک خود صحبت کنید.
- شیردهی: حتما پیش از مصرف قرص نورتریپتیلین در شیردهی پزشک خود را مطلع کنید.
- جمعیت سالمند: افراد مسن ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به برخی عوارض جانبی نورتریپتیلین مانند گیجی، سرگیجه و زمین خوردن باشند. با توجه به احتمال بالاتر عوارض، ممکن است تنظیم دوز برای این جمعیت ضروری باشد.
- افراد با سابقه ابتلا به بیماری‌های قلبی: نورتریپتیلین می‌تواند بر ریتم قلب تأثیر بگذارد، بنابراین افرادی که سابقه بیماری قلبی دارند باید در حین مصرف این دارو به دقت تحت نظر باشند.
- خطر خودکشی: مانند سایر داروهای ضد افسردگی، برای قرص نورتریپتیلین یک هشدار مهم در مورد افزایش خطر افکار و رفتارهای خودکشی، به ویژه در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان تعریف شده است. با توجه به این عارضه مهم و بسیار حساس در جمعیت در معرض خطر، نظارت دقیق بر بیماران، به ویژه در مراحل اولیه درمان، بسیار مهم است. هر گونه تغییر غیرعادی در خلقوخو یا رفتار باید فوراً به پزشک گزارش شود.
جمع‌بندی
قرص نورتریپتیلین یک داروی ضد افسردگی سه حلقهای بوده که معمولا برای درمان افسردگی، درد مزمن، پیشگیری از میگرن و برخی اختلالات اضطرابی استفاده میشود. این دارو با افزایش سطح سروتونین و نوراپینفرین در مغز اعمال اثر کرده که این امر به بهبود خلقوخو و کاهش علائم کمک میکند. عوارض جانبی رایج نورتریپتیلین ممکن است شامل خشکی دهان، یبوست، تاری دید، خواب آلودگی و احتمال افزایش وزن باشد. آگاهی از تداخلات دارویی احتمالی، به ویژه با مهارکننده‌های MAO و داروهای سروتونرژیک، و اگاه‌سازی پزشک معالج در مورد تمام داروهای مصرفی مهم است.
ملاحظات ویژه شامل احتیاط در دوران بارداری و شیردهی، نظارت دقیق در افراد مسن، استفاده دقیق در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و نیاز به نظارت بر افکار و رفتارهای خودکشی میباشد. افکار خودکشی به ویژه باید در کودکان و نوجوانان تحت درمان با این دارو مورد بررسی و نظارت دقیق قرار گیرد. اگر مشکلاتی مرتبط با سلامت روان را تجربه می‌کنید، نگرانی‌هایی در مورد خودتان یا یکی از اعضای خانواده ذهنتان را درگیر کرده و یا پیرامون داروهای مصرفی خود به اطلاعات تکمیلی نیاز دارید، دریافت ویزیت متخصص روانپزشک آنلاین می‌تواند کمک‌کننده باشد.
منابع:
