شاید شنیده باشید که برخی از افراد، دلیل افزایش وزن یک‌باره خود را از عوارض کورتون معرفی می‌کنند. کورتون با نام علمی کورتیکواستروئید دسته‌ای از داروهاست که برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و التهاب مزمن کاربرد دارد. در ادامه بیشتر درباره این دارو، نحوه مصرف، کاربرد و عوارض آن صحبت خواهیم کرد.
کورتون چیست؟
کورتون یک داروی ضد التهاب به شمار می‌رود که با نام علمی کورتیکواستروئید شناخته می‌شود. این دارو یک نسخه مصنوعی از هورمون‌هاست که معمولا توسط غدد فوق کلیوی تولید میشوند. همچنین پاسخ دفاعی طبیعی بدن را کاهش می‌دهد و با کمک آن، علائم بیماری‌های مختلف چون تورم و واکنش‌های آلرژیک کم می‌شود. البته مصرف آن باید زیر نظر پزشک باشد تا توانایی بیشتری برای مدیریت و از بین بردن عوارض کورتون داشته باشید. از جمله کورتون ها می‌توان به بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزون، تریامسینولون، پردنیزولون و متیل پردنیزولون اشاره کرد.
کاربرد کورتون
این دارو برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌شود که علائمی چون التهاب و تورم دارند. گرچه تجویز این دارو طبق شرایط فرد و بر اساس نشانه‌های بیماری انجام می‌شود اما می‌توان گفت معمولا برای درمان بیماری‌های زیر کاربرد دارد:
- درد مفاصل و بیماری روماتیسم مفصلی، کمردرد و آرتریت؛
- اختلالات خونی، هورمونی و سیستم ایمنی؛
- واکنش‌های آلرژیک؛
- برخی بیماری‌های پوستی و چشمی؛
- مشکلات تنفسی؛
- برخی سرطان‌ها؛
- برخی بیماری‌های خاص همچون بیماری ام اس.
نحوه استفاده از کورتون
دوز مصرفی و طول درمان با این دارو، بر اساس نوع بیماری، شرایط جسمی و پاسخ شما به درمان متفاوت است. در کل، باید کورتون به‌طور منظم استفاده شود تا بیشترین سود را برای فرد بیمار داشته باشد. برای جلوگیری از بروز عوارض کورتون در بزرگسالان در صورت تجویز به‌صورت قرص، بهتر است این دارو را همراه با غذا، شیر یا یک لیوان پر از آب مصرف کنید تا ناراحتی معده را تجربه نکنید.
همچنین ممکن است دارو به‌شکل تزریقی برای درمان کمردرد و درد مفاصل تزریق شود که باید به دلیل نیاز به بی‌حسی، توسط پزشک و در محیط ایزوله انجام شود. در این حین، ممکن است عوارض تزریق کورتون به کمر مانند کمی درد را تجربه نکنید.
عوارض کورتون
کورتون عوارض خاص خود را دارد؛ درست مانند هر داروی دیگری که می‌تواند باعث بروز عارضه شود. عوارض قرص کورتون ممکن است شکل جدی نداشته باشد و به‌صورت خفیف و مواردی چون ناراحتی معده، سردرد، سرگیجه، مشکلات خواب، افزایش اشتها یا افزایش وزن خود را نشان دهد. فراموش نکنید که این دارو به تشخیص پزشک برای شما تجویز شده و باز هم طبق تشخیص پزشک، مزایای آن بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است.
عوارض جانبی جدی کورتون
بسیاری از افرادی که از کورتون ها برای بیماری‌های مختلف چون التهاب پروستات و… طبق تجویز پزشک استفاده می‌کنند، عوارض کورتون را به‌شکل جدی تجربه نمیکنند. عوارض این داروها در دوزهای معادل و موارد مصرف گوناگون تقریبا مشابه یکدیگر است؛ مثلا عوارض امپول کورتون برای خار پاشنه می‌تواند مشابه با سایر موارد مصرف امپول کورتون با دوز معادل باشد. در صورت داشتن عوارض جانبی زیر، باید به پزشک اطلاع دهید:
- افزایش وزن: کورتون بر متابولیسم و نحوه رسوب چربی بدن شما تاثیر می‌گذارد و عموما باعث افزایش وزن می‌شود.
- احتباس مایعات و افزایش فشارخون: از آنجایی که کورتیزون در تنظیم تعادل آب، سدیم و سایر الکترولیت‌های بدن نقش دارد، استفاده از این داروها می‌تواند باعث احتباس مایعات و گاهی باعث ایجاد یا بدتر‌شدن فشار خون بالا شود.
- مشکلات چشمی: این دارو گاهی اوقات می‌تواند باعث آب‌مروارید یا گلوکوم (افزایش فشار در چشم) شود.
- آترواسکلروز (سخت‌شدن عروق): این احتمال وجود دارد که کورتون میزان “سخت‌شدن شریان‌ها” و خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.
- نکروز آواسکولار: عوارض آمپول کورتون برای دیسک کمر در دوز زیاد و برای مدت طولانی، گاهی اوقات می‌تواند منجر به آسیب به استخوان‌ها شوند.
- عوارض کورتون برای خانم ها شامل تغییرات قاعدگی (مانند تاخیر، نامنظم‌شدن و عدم قاعدگی)؛
- عوارض تزریق موضعی کورتون شامل درد استخوان، مفاصل و کبودی؛
- تغییرات ذهنی و خلقی (مانند افسردگی، نوسانات خلقی و بی‌قراری)؛
- علائم خونریزی معده و روده (مانند درد معده و شکم، مدفوع سیاه و قیری و استفراغی شبیه به تفاله قهوه)؛
- خونریزی و ضربان تند یا ضربان نامنظم قلب؛
- عوارض کورتون بر پوست شامل بثورات پوستی، خارش و تورم مخصوصا در صورت، زبان و گلو؛
- بهبود آهسته زخم و علائم عفونت (مانند گلودرد و تب)
- تورم مچ پا و پا، نازکشدن پوست و رشد غیرعادی مو.
راه‌های پیشگیری از عوارض کورتون
اگر عوارض آمپول کورتون یا قرص آن را تجربه کردید یا برای مدت زیادی نیاز به مصرف این دارو باشد، در طول استفاده از آن، بهتر است آزمایش‌هایی مانند سطح قند خون، مواد معدنی، فشار خون و معاینه چشم در حین مصرف این دارو انجام شوند. تغییرات سبک زندگی، ممکن است به کاهش خطر شکنندگی استخوان‌ها (پوکی استخوان) در حین مصرف طولانیمدت این دارو کمک کنند که شامل موارد زیر میشوند:
- انجام ورزش؛
- ترک سیگار؛
- مصرف کلسیم و ویتامین D کافی؛
- محدود‌کردن مصرف الکل.
راه‌های دفع کورتون از بدن
اگر فردی از این دارو بیش از دوز تجویز‌شده استفاده کند، ممکن است عوارض کورتون مانند غش‌کردن یا مشکل تنفسی را تجربه کند و به مسمومیت دارویی دچار شود. در این صورت، باید با اورژانس تماس بگیرید تا از راه‌های درست برای دفع کورتون از بدن استفاده شود.
پزشکان بیماری‌های عمومی در دکترنکست
جمع بندی
در این مطلب از وبلاگ دکترنکست سعی بر آن بود تا شما را با عوارض مصرف کورتون بیشتر آشنا کنیم. در صورتی که بیماری‌های گفته‌شده را دارید، باید کورتون دقیقا زیر نظر پزشک با دوز دقیق و منظم مصرف شود. در صورت نیاز به دریافت مشاوره در مورد این دارو، بهتر است با یک متخصص داخلی آنلاین مشورت کنید.
منابع:
nhsinform، mayoclinic، hss، webmd، rxlist، drugbank، webmd، everydayhealth
