سرطان پوست در کنار برخی سرطانها مانند سرطان سینه، ریه و روده جزء شایع‌ترین سرطانها به شمار می‌آیند. بر اساس آمارها در ایالات‌متحده از هر 5 نفر یک نفر در طول زندگی خود به این سرطان دچار می‌شوند. در صورتیکه سرطان زود تشخیص داده نشود، می‌تواند به بافت مجاور یا سایر نواحی بدن هم سرایت کند و عوارض بعدی را به‌همراه داشته باشد. در این مقاله از مجله سلامت دکترنکست، هر آنچه که باید در مورد سرطان پوست بدانید آورده شده است. اگر شما هم دارای علائم مشکوک به این نوع سرطان هستید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
سرطان پوست چیست؟
سرطان پوست یک نوع بیماری است که در آن سلولهای غیرطبیعی در بافت پوست رشد می‌کند. در حالت عادی، زمانی‌که سلولهای پوست پیر می‌شوند و می‌میرند، سلولهای جدید برای جایگزینی آن‌ها تشکیل خواهند شد. وقتی این فرآیند به‌درستی انجام نمی‌شود، سلول‌ها سریع‌تر رشد میکنند. گاهی سرطان پوست خوش خیم است و آسیب جدی وارد نمی‌کند. اما گاهی‌اوقات سرطان پوست از نوع بدخیم خواهد بود. خوشبختانه، اگر سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود، احتمال موفقیت درمان بسیار بالا است.
علت سرطان پوست
در اکثر موارد علت این نوع سرطان نامشخص است. بر اساس منابع معتبر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش یک عامل خطرناک برای این نوع سرطان از جمله سرطان پوست سر است. همچنین عوامل خطر زیر احتمالا افراد را مستعد ابتلا به سرطان‌های پوستی مانند ملانوما می‌کند:
- خال‌ها: خال همیشه نشان‌دهنده سرطان نیست. اما زمانی‌که فرد تعداد زیادی از آن‌ها را داشته باشد، احتمال تبدیل شدن آن‌ها به ملانوم بیشتر است.
- پوست روشن، موهای روشن و کک‌مک: افرادی که پوست روشن‌تری دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر نزدیکان درجه یک فرد سرطان را تجربه کنند، شخص هم در معرض خطر بیشتری قرار دارد.
- سابقه سرطان: اگر قبلا این سرطان را تجربه کرده باشید، احتمال اینکه دوباره به آن دچار شوید، بیشتر است.
- سیستم ایمنی ضعیف‌شده: هنگامی‌که سایر بیماری‌ها یا درمان‌ها باعث آسیب به سیستم ایمنی بدن شود، احتمال ابتلا به سرطان بیشتر می‌شود.
- بالا رفتن سن: اگرچه احتمال این سرطان در کودکان و جوانان هم وجود دارد؛ اما معمولا سن سرطان پوست بالای 30 سال است.
به احتمال زیاد شنیده باشید که از عوارض لیزر موهای زائد، سرطان پوست است. اما این دیدگاه درست نیست؛ چرا که لیزر کردن موهای اضافی بدن باعث سرطان نخواهد نشد و مطالعاتی که تاکنون صورت گرفته است، چنین چیزی را نشان نمی‌دهد.
متخصصان پوست و مو در دکترنکست
علائم سرطان پوست
شکل سرطان پوست با توجه به نوع آن متفاوت است و احتمالا علائم اولیه زیادی ایجاد نکند. اما تغییرات غیرعادی در پوست یک علامت هشدار برای انواع مختلف سرطان است. اگر شخص نسبت به تغییرات پوست خود هوشیار باشد، خیلی زودتر می‌تواند مشکل خودش را تشخیص دهید. علائم سرطان پوست در آقایان و خانم موارد زیر هستند:
- ضایعه پوستی: یک خال جدید، برآمدگی، توده غیر معمول، لکه پوسته پوسته، زخم یا لکه تیره که ایجاد می‌شود و از بین نمی‌رود. زخم سرطان پوست زمانی ایجاد می‌شود که توده در زیر پوست رشد کند و با شکافتن پوست باعث ایجاد زخم شود.
- عدم تقارن: دو بخش یک ضایعه یا خال شبیه هم نیستند.
- مرز: ضایعه دارای لبه‌های زبر و ناجور هستند.
- رنگ: ضایعه دارای رنگ غیر عادی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز است. حتی یک ضایعه می‌تواند بیشتر از یک رنگ داشته باشد.
- قطر: اندازه آن بزرگتر از حدود ۰/۳ سانتی‌متر بوده یا تقریبا به اندازه یک مداد پاک‌کن است.
- گسترش: خال از طریق مختلف مانند اندازه، شکل و رنگ تغییر می‌کند. در اینجا علائم سرطان پوست خارش، درد و حتی خونریزی ممکن است باشد.
انواع سرطان پوست
بهترین راه برای درک سرطان پوست، شناخت انواع مختلف آن و نحوه تاثیر آن‌ها بر بدن است. چندین نوع سرطان وجود دارند که تعدادی از آن‌ها شایع‌تر هستند و برخی دیگر هم کمتر رخ می‌دهند. در ادامه به انواع مختلف این سرطان اشاره شده است:
1. کارسینوم سلول بازال (Basal cell carcinoma)
کارسینوم سلول بازال از سلولهای بازال شروع خواهد شد. در حالت عادی این نوع سرطان به سایر نواحی بدن گسترش نمی‌یابد. اگر در موارد نادر این اتفاق رخ دهد، می‌تواند برای زندگی فرد یک تهدید جدی باشد. با اعلام انجمن سرطان آمریکا (ACS)، حدود 80 درصد از سرطان‌های پوست، سرطان‌های سلول بازال هستند.
2. سرطان سلول سنگفرشی (Squamous cell cancer)
سرطان سلول سنگفرشی روی سلولهای بیرونی‌ترین قسمت اپیدرم تاثیر می‌گذارد. این نوع سلول‌ها در بخش‌هایی مانند ریه‌ها و غشاهای مخاطی وجود دارند. هنگامی‌که سرطان سلول سنگفرشی در پوست ایجاد می‌شود، آن را به‌عنوان سرطان سلول سنگفرشی پوستی می‌شناسند. این نوع سرطان بیشتر در قسمت‌هایی از بدن مانند سر و گردن که اغلب در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید قرار دارند، مشاهده می‌شود. این یک شرایط قابل درمان است؛ اما بدون درمان می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
3. ملانوما (Melanoma)
ملانوما حدود 1 درصد سرطان‌های پوست را تشکیل می‌دهد؛ اما به‌عنوان کشنده ترین سرطان پوست شناخته می‌شود. این سرطان در هر جایی از بدن ممکن است ایجاد شود. این عارضه معمولا در مردان روی سینه و پشت و در زنان روی پاها ظاهر می‌شود. اگر این سرطان پوست بدخیم زود تشخیص داده شود، قابل درمان است؛ اما بدون درمان، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند و درمان سخت‌تر شود.
4. سرطان سلول مرکل (Merkel cell skin cancer)
این نوع شکل نادری از سرطان است که در اثر رشد بیش‌از حد سلولهای مرکل ایجاد می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که این بیماری در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد.
5. لنفوم پوست (Lymphoma of the skin)
بدن دارای گلبول‌های سفید است که به‌عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت و بیماری کار میکنند. این سلول‌ها به‌عنوان لنفوسیت هم شناخته می‌شوند. هنگامی‌که سلول‌ها شروع به رشد نامنظم روی پوست میکنند، به آن لنفوم پوست می‌گویند.
6. سارکوم کاپوسی (Kaposi sarcoma)
سارکوم کاپوسی (KS) به صورت لکه‌ها یا تومورهای قرمز، قهوه‌ای یا بنفش روی پوست پاها یا صورت ظاهر می‌شود. ضایعات KS میتوانند در ناحیه تناسلی، دهان یا غدد لنفاوی ظاهر شوند. زمانی‌که روی سطح باقی می‌مانند، احتمالا هیچ علامتی را تجربه نکنید. اما این ضایعه‌ها میتوانند در داخل بدن مانند گلو یا معده پخش شوند. بعد از اینکه پخش شدند، میتوانند باعث خونریزی شده و حتی یک تهدید برای زندگی هم به شمار آیند.
7. کراتوز آکتینیک (Actinic keratosis)
تکه‌ها و دانه های قرمز روی پوست سرطان احتمالا کراتوز آکتینیک را نشان دهد. البته در برخی موارد دانه‌های صورتی یا قهوه‌ای هم ایجاد می‌شود. البته این تکه‌ها سرطانی نیستند؛ اما نوعی پیش سرطان محسوب می‌شوند؛ چراکه بدون درمان، این ضایعه‌های پوستی ممکن است به کارسینوم سلول سنگفرشی تبدیل شوند.
تصاویر سرطان پوست
در اغلب موارد خال‌ها و ضایعه‌های پوستی که میتوانند باعث سرطان شوند، شبیه لکه‌هایی هستند که اصلا سرطانی نیستند. از عکس انواع سرطان پوست به‌عنوان راهنمایی برای مقایسه هر نقطه روی بدن خودتان استفاده کنید. البته برای تشخیص صحیح به متخصص پوست مراجعه کنید.
درمان سرطان پوست
درمان سرطان پوست به اندازه، محل، نوع و مرحله بیماری بستگی دارد. پس از در نظر گرفتن این عوامل، تیم پزشکی احتمالا یک یا چند درمان مختلف را توصیه کند. اگر بخواهیم انواع درمان قطعی سرطان پوست را اعلام کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کرایوتراپی: پزشک از نیتروژن مایع برای منجمد کردن سرطان استفاده می‌کند؛ سپس سلولهای مرده پس از درمان از بین می‌روند.
- جراحی برشی: پزشک خود ضایعه و قسمتی از پوست سالم اطراف آن را برمی‌دارد تا بتواند سرطان را از بین ببرد.
- جراحی موهس: متخصص فقط بافت‌های بیمار را برمی‌دارد و تا جایی‌که ممکن است بافت طبیعی اطراف را نگه خواهد داشت.
- کورتاژ و الکترودسیکاسیون: متخصص از ابزاری با لبه‌های تیز و حلقه‌دار برای حذف سلولهای سرطانی در زمان خراشیدن توده استفاده می‌کند. سپس از یک سوزن الکتریکی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده کمک می‌گیرند.
- شیمی درمانی: متخصص پوست یا انکولوژیست از داروها برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌کند.
- ایمونوتراپی: داروها برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده می‌شوند.
- پرتودرمانی: انکولوژیست از پرتوها برای کشتن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد و تقسیم آن‌ها استفاده می‌کند.
- فتودینامیک تراپی: نور لیزر و داروها سلولهای سرطانی را از بین می‌برند.
جلوگیری از سرطان پوست
در بیشتر موارد، سرطان پوست قابل پیشگیری است. بهترین راه برای محافظت از خود، جلوگیری از نور زیاد خورشید و آفتاب سوختگی خواهد بود. اشعه ماوراء بنفش خورشید به پوست آسیب می‌زند و به‌مرور زمان منجر به این سرطان می‌شود. در ادامه راه‌های محافظت در برابر این عارضه معرفی شده است:
- از کرم ضد آفتاب با فاکتور محافظت از پوست (SPF) 30 یا بالاتر استفاده کنید. در صورت آفتاب سوختگی از بهترین پماد سوختگی کمک بگیرید.
- از کلاه‌هایی با لبه‌های پهن برای محافظت از صورت و گوش استفاده کنید.
- برای محافظت از بازوها و پاهای خود، پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید. همچنین برای مراقبت بیشتر به‌دنبال لباس‌هایی باشید که دارای برچسب محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش هستند.
- برای محافظت از چشم‌های خودتان از عینک آفتابی استفاده کنید. از عینک‌هایی که هم اشعه‌های UV-B و هم UV-A را بلوکه میکنند، استفاده کنید.
- همراه با ضد آفتاب از بالم لب استفاده کنید.
- تا حد امکان از ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر از آفتاب دوری کنید.
- از سولاریوم خودداری کنید. اگر می‌خواهید ظاهری برنزه داشته باشید، از یک محصول برنزه‌کننده کمک بگیرید.
- به طور منظم تمام پوست خودتان را از نظر تغییر در اندازه، شکل یا ایجاد لکه‌های پوستی جدید بررسی کنید.
- برخی داروها پوست شما را نسبت به نور خورشید حساس‌تر میکنند. در مورد انواع داروهای مصرفی خود با متخصص پوست آنلاین مشورت کنید.
جمع‌بندی
رشد غیرطبیعی سلولهای پوست باعث ایجاد سرطان پوست می‌شود. این نوع سرطان دارای سه نوع اصلی یعنی کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم است. علائم این عارضه می‌تواند شامل برجستگی‌ها یا لکه‌های جدید روی پوست، شکل یا رنگ پوست باشد. درک علائم سرطان پوست با عکس می‌تواند به شما در تشخیص سریع بیماری کمک کند. بررسی پوست برای تغییرات مشکوک می‌تواند به تشخیص سرطان در مراحل اولیه آن کمک کند. در صورت تشخیص زودهنگام سرطان شانس بیشتری برای درمان آن وجود دارد.
منابع
