میزان خواب چه تاثیری بر باروری زنان دارد؟

خوابیدن چه اهمیتی دارد؟

در حالی که هدف از خواب تا حد زیادی ناشناخته است، اهمیت خواب غیر قابل انکار می‌باشد. یک سوم زندگی انسان وقف خواب است. خواب برای سلامت فیزیکی، عملکرد شناختی و سلامت روانی بدن ضروری است. خواب ناکافی با بسیاری از بیماری‌های مزمن و شرایطی مانند آسم، سکته مغزی، بیماری عروق کرونر، انفارکتوس میوکارد، آرتریت، دیابت، چاقی، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، بیماری مزمن کلیوی و افسردگی در ارتباط است.

میانگین مدت زمان خواب کافی بین 6 تا 8 ساعت در طول شب است. چرخه‌های 90-120 دقیقه‌ای با چهار تا شش فاز متناوب REM و non-REM، در طول یک خواب سالم تکرار می‌شوند. پارامترهای مرتبط با خواب شامل مدت زمان، کرونوتیپ، کیفیت، تداوم، هیپوکسی، اختلال در ریتم شبانه‌روزی و بیماری‌هایی مانند آپنه یا نارکولپسی است.

رابطه میان خواب و باروری زنان چیست؟

خواب برای عملکرد بدن انسان حیاتی است. شواهد بسیاری نشان می‌دهد محرومیت از خواب، منقطع شدن خواب، به هم خوردن ریتم خواب و اختلال در آن با اختلال در عملکرد تولیدمثل و نتایج بالینی ضعیف در زنان همراه است. این ارتباطات به طور گسترده‌ای از طریق مسیرهای مولکولی-ژنتیکی و هورمونی برقرار می‌شود. این مسیرها نقش اساسی در فرآیندهایی نظیر ترشح هورمون، فولیکولوژنز، تخمک‌گذاری، لقاح، لانه‌گزینی و قاعدگی دارند. الگوهای خواب پاتولوژیک ارتباط نزدیکی با بی‌نظمی قاعدگی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، نارسایی زودرس تخمدان، ناباروری و از دست دادن زودرس قدرت باروری دارد.

درصد موفقیت بارداری با کمک فناوری باروری نیز در میان زنان با اختلال خواب یا خواب کوتاه کمتر است. رابطه بین الگوهای خواب و تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI) به اندازه کافی مطالعه نشده است. در بین زنانی که تحت IVF قرار می‌گیرند، مدت خواب کوتاه‌تر و شیفت کاری غیراستاندارد با بازیابی تخمک‌های بالغ کمتر و آمار بالاتر شکست کاشت همراه بود. این مطالعات نشان می‌دهد که خواب ممکن است حوزه مهمی از تحقیقات آینده در جهت بهبود نتایج IVF باشد.

کیفیت پایین خواب، اختلال تنفس در طول خواب و شیفت کاری غیراستاندارد نیز با چندین موقعیت خطرناک در بارداری از جمله دیابت بارداری و فشار خون بالا در ارتباط است. شواهد نشان می‌دهد الگوهای خواب پاتولوژیک می‌توانند منجر به اختلال در عملکرد تولیدمثل شوند؛ با این حال تحقیقات بیشتری برای تعیین علت و مداخلات درمانی پیشنهادی مورد نیاز است.

تاثیر خواب بر مسیرهای هورمونی باروری

اختلال در ریتم شبانه روزی ممکن است منجر به اختلال عملکرد محور HPG (هیپوتالاموس-هیپوفیز-گنادها) و در نتیجه اختلال در تولیدمثل شود. با تغییر الگوی تولید و ترشح هورمون‌های محور HPG از جمله GnRH، گنادوتروپین‌ها و استروئیدهای جنسی تمام جنبه‌های رشد، عملکرد و تولید مثل تحت تاثیر قرار می‌گیرند. سطح و الگوی ترشح پرولاکتین، TSH، گلوکوکورتیکوئیدها و ملاتونین نیز با پارامترهای خواب در ارتباط هستند و در صورت تغییر ممکن است اثرات مخربی بر روی سلامت باروری انسان داشته باشد. به عنوان مثال گلوکوکورتیکوئیدهای ترشح شده در مواجهه با استرس با کاهش باروری و زایمان زودرس در ارتباط است. همچنین کاهش سطح سرمی و فولیکولی ملاتونین می‌تواند بر کمیت و کیفیت تخمک، لانه گزینی، سقط جنین و زایمان زودرس اثرگذار باشد.

ارتباط خواب و بیماری‌های موثر بر باروری زنان

الگوهای خواب منقطع ممکن است با سندرم تخمدان پلی کیستیک و  نارسایی زودرس تخمدان در ارتباط باشند؛ اگرچه مطالعات محدودی در این زمینه صورت گرفته است. اختلالات خواب در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک شایع‌تر است. تصور می‌شود این مسئله ناشی از هیپرآندروژنمی، مقاومت به انسولین، ملاتونین و پیامدهای روانی-اجتماعی (افسردگی و اضطراب) باشد. با وجود اینکه در زنان مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان کیفیت خواب کمتر، زمان به خواب رفتن بیشتر و خستگی بالاتری گزارش می‌شود، شواهد کمی در مورد ارتباط خواب و نارسایی زودرس تخمدان در انسان وجود دارد.

PubMed-Impact of sleep patterns upon female neuroendocrinology and reproductive outcomes: a comprehensive review

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

اینستاگرام  تلگرام  لینکدین  آپارات  توییتر  فیسبوک  یوتیوب