یکی از اصلی‌ترین چالش‌های سلامت روان که کشور ایران در دهه اخیر با آن مواجه است، افزایش نرخ خودکشی به ویژه در برخی استان‌های کشور است. در این مطلب از دکترنکست به شرح علل و راه‌های پیشگیری از خودکشی می‌پردازیم. خودکشی، یعنی اقدام برای کشتن خود، واکنشی غم‌انگیز به موقعیت‌های استرس‌زا زندگی است. مهم‌ترین نکته در مورد خودکشی این است که می‌توان از آن جلوگیری کرد. خودکشی به دنبال شکل‌گیری افکار و احساس خودکشی اتفاق می‌افتد.
بنابراین علائم هشدار‌دهنده خودکشی و چگونگی کمک فوری و درمان حرفه‌ای را بیاموزید. شما با شناخت احساس خودکشی ممکن است یک زندگی را نجات دهید و به خود و یا فرد دیگری کمک کنید. اگر احساس خودکشی دارید، ممکن است به نظر برسد که هیچ راهی برای حل مشکلات وجود ندارد و خودکشی تنها راه پایان دادن به درد است. اما می‌توانید برای ایمن ماندن قدم‌هایی بردارید و دوباره از زندگی خود لذت ببرید.
برای کمک فوری
اگر احساس می‌کنید تحت تأثیر افکار عدم تمایل به زندگی هستید یا تمایل به خودکشی دارید، همین حالا برای خود مراقبتی برای پیشگیری از خودکشی و دور کردن افکار خودکشی از اورژانس اجتماعی (۱۲۵) کمک بگیرید.
تحت چه شرایطی احساس خودکشی به وجود می آید؟
علت خودکشی هر فردی متفاوت است. افکار و احساس خودکشی و تمایل به خودکشی دلایل زیادی دارند. بیشتر اوقات، افکار خودکشی دختر پسر نتیجه این است که احساس می‌کنید نمی‌توانید در هنگام مواجهه با وضعیتی که به نظر می‌رسد موقعیتی طاقت‌فرسا در زندگی است، کنار بیایید. اگر به آینده امید ندارید، ممکن است به اشتباه فکر کنید خودکشی یک راه حل است. ممکن است نوعی دید تونلی را تجربه کنید، حالتی که در میانه یک بحران فکر می‌کنید خودکشی تنها راه نجات است.
همچنین ممکن است ارتباط ژنتیکی با خودکشی وجود داشته باشد. افرادی که خودکشی منجر به مرگ داشته‌اند یا افکار یا رفتارهای خودکشی دارند احتمال بیشتری دارد که سابقه خانوادگی بحران خودکشی و افسردگی شدید داشته باشند.
تمایل به خودکشی را چطور می توان پیشگیری کرد؟
پیشگیری از خودکشی بسیار مهم است. برای پیشگیری از اقدام به خودکشی لازم است عوامل خطر آن را بدانیم. اگرچه اقدام به خودکشی در زنان شایع‌تر است، اما خودکشی مردان معمولا از خودکشی زنان موفق‌تر (منجر به مرگ می‌شود) است، زیرا معمولاً از راه های خودکشی کشنده‌تر مانند سلاح گرم استفاده می‌کنند. در حالی که زنان اغلب روش‌هایی خودکشی با قرص را ترجیح می‌دهند. ممکن است فرد در معرض خطر خودکشی باشد اگر:
- قبلاً اقدام به خودکشی کرده باشد
- احساس ناامیدی، بی‌ارزشی، آشفتگی، انزوای اجتماعی یا تنهایی کند
- یک رویداد استرس‌زا در زندگی را تجربه کند، مانند از دست دادن یکی از عزیزان، خدمت سربازی، جدایی، یا مشکلات مالی یا حقوقی
- مشکل سوء‌مصرف مواد داشته باشد (سوء مصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند افکار خودکشی را بدتر کند و باعث شود که فرد به اندازه‌ای بی‌پروا شود که بر اساس افکار خود عمل کند)
- افکار خودکشی داشته باشد و در خانه خود به سلاح گرم دسترسی داشته باشد
- یک اختلال روانپزشکی زمینه‌ای مانند افسردگی اساسی، اختلال استرس پس از سانحه یا اختلال دوقطبی داشته باشد
- سابقه خانوادگی اختلالات روانی، سوء مصرف مواد، خودکشی یا خشونت، از جمله سوءاستفاده فیزیکی یا جنسی داشته باشد
- یک وضعیت پزشکی که می‌تواند با افسردگی و تفکر خودکشی مرتبط باشد، مانند بیماری مزمن، درد مزمن یا بیماری لاعلاج داشته باشد
- همجنس‌گرا یا دوجنسه باشد و با خانواده‌ای غیرحامی یا در محیطی خصمانه زندگی کند
متخصصان اعصاب و روان در دکترنکست
کودکان و نوجوانان
خودکشی در کودکان و نوجوانان می‌تواند به دنبال رویدادهای استرس‌زای زندگی باشد. متاسفانه علل خودکشی در نوجوانان برای سایر افراد قابل درک نیست. چیزی که یک جوان جدی و غیرقابل غلبه می‌بیند ممکن است برای یک بزرگسال جزئی به نظر برسد، مانند مشکلات در مدرسه یا از دست دادن یک رابطه دوستی. در برخی موارد، یک کودک یا نوجوان ممکن است به دلیل شرایط خاص زندگی که مایل به صحبت در مورد آن‌ها نباشد، دچار احساسات خودکشی شود، مانند:
- داشتن یک اختلال روانپزشکی، از جمله افسردگی
- از دست دادن یا درگیری با دوستان نزدیک یا اعضای خانواده
- سابقه سوءاستفاده فیزیکی یا جنسی
- مشکلات مرتبط با الکل یا مواد مخدر
- مشکلات جسمی یا پزشکی، به عنوان مثال باردار شدن یا داشتن یک عفونت مقاربتی
- قربانی قلدری شدن در مدرسه
- عدم اطمینان از گرایش جنسی
- خواندن یا شنیدن گزارشی از خودکشی یا شناخت همسالانی که بر اثر خودکشی فوت کرده اند
بهترین راه حل کنار آمدن با افکار خودکشی
حتما در اسرع وقت حمایت حرفه‌ای دریافت کنید. کار با یک متخصص بهداشت روان متبحر به طور کلی بهترین راه برای مدیریت افکار خودکشی است. یک درمانگر می‌تواند با شناسایی محرک‌های احتمالی و بررسی گزینه‌های درمانی شما را راهنمایی کند و همچنین به شما در ایجاد یک برنامه ایمن‌سازی کمک کند.
روش هایی که می توان با حس تمایل به خودکشی مقابله کرد
- نشانه‌ها را بشناسید
برای برخی افراد، افکار خودکشی منفعل به نظر می‌رسد. اما این افکار در نهایت می‌تواند منجر به برنامه‌ریزی یا اقدام به خودکشی شود. توجه به علائم اولیه، مانند ناامیدی، احساس به دام افتادن، یا احساس باری برای دیگران بودن، می‌تواند نشان دهد که زمان کمک گرفتن فرا رسیده است.
- حمایت حرفه‌ای دریافت کنید
کار با یک متخصص بهداشت روان به طور کلی بهترین راه برای مدیریت افکار خودکشی است. یک درمانگر می‌تواند با شناسایی محرک‌های احتمالی و بررسی گزینه‌های درمانی شما را راهنمایی کند و همچنین به شما در ایجاد یک برنامه ایمن‌سازی کمک کند.
- به فکر یک برنامه مدیریت بحران باشید
برنامه‌ریزی می‌تواند به شما کمک کند در یک بحران ایمن بمانید. برنامه‌های ایمنی معمولاً شامل جمع‌آوری فهرست‌هایی از محرک‌ها یا نشانه‌های اولیه افکار خودکشی، نکات مقابله‌ای و اطلاعات تماس برای عزیزان یا متخصصان حامی در یک مکان است. یک درمانگر یا یکی از عزیزان می‌تواند به شما در ایجاد یک برنامه ایمنی کمک کند.
- با دیگران در ارتباط بمانید
احساس گناه یا احساس عدم تعلق می‌تواند شما را به دوری از عزیزانتان سوق دهد، اما حفظ ارتباط با افرادی که به شما اهمیت می‌دهند می‌تواند عبور از بحران سلامت روان را آسان‌تر کند. سعی کنید با گفتن این جمله که “من روزهای سختی را می‌گذرانم” با کسی که به او اعتماد دارید ارتباط برقرار کنید.
- عوامل مثبتی برای حواس‌پرتی پیدا کنید
فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برید می‌توانند به کاهش افکار تاریک یا دردناک کمک کنند و حتی با کمک به یادآوری چند دلیل برای ادامه زندگی، برخی از احساسات شادی را دوباره زنده کنند. خواندن یک کتاب خوب ممکن است به شما یادآوری کند که چقدر برای جلد بعدی این مجموعه هیجان‌زده هستید.
- روی مراقبت از خود تمرکز کنید
اطمینان از رسیدگی به نیازهای فیزیکی خود ممکن است لزوماً افکار خودکشی را کاهش ندهد. اما زمانی که نیازهای فیزیکی شما برآورده می‌شود، ممکن است مدیریت این شرایط آسان‌تر باشد. تا جایی که می‌توانید، سعی کنید وعده‌های غذایی متعادل بخورید و هیدراته بمانید. کمی فعالیت بدنی داشته باشید و سعی کنید هر شب ۷ تا ۹ ساعت بخوابید.
حتی زمانی که چالش‌ها و لحظات دردناک زندگی بسیار طاقت‌فرسا به نظر می‌رسند، به یادآورید که شما تنها نیستید. بازگویی احساسات شما ممکن است وضعیت را تغییر ندهد یا آن افکار را کاملاً از بین نبرد، اما به اشتراک گذاشتن این افکار با یک فرد عزیز یا درمانگر می‌تواند دریافت نوع حمایت مناسب را آسان‌تر کند. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر درباره افسردگی، خودکشی و باورهای غلط از روان پزشک آنلاین از طریق دکترنکست نوبت بگیرید.
نحوه صحبت با فردی که تمایل به خودکشی دارد
نیازهای فردی که با افکار خودکشی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند به شرایط او بستگی دارد. به همین دلیل، یک دستورالعمل واحد از مراحل برای دنبال کردن وجود ندارد. با این حال، کاری که می‌توانید انجام دهید این است که یک حضور حمایتی و بدون قضاوت ارائه دهید. این امر یک فضای امن برای او ایجاد می‌کند تا در صورت تمایل، احساسات خود را ابراز کند. یا اگر بخواهد در سکوت بنشیند و بداند که از او مراقبت می‌شود.
اگر شخصی که با او هستید، احساس خود را با شما در میان می‌گذارد، معمولاً بهتر است که گوش دهید و با سؤالات باز به او پاسخ دهید. او را اصلا نصیحت نکنید. نکته مهم این است که به شخص اجازه دهید بداند که تا جایی که می‌توانید بدون قضاوت از او حمایت خواهید کرد.
جمع بندی
خودکشی یکی از اصلی‌ترین چالش‌های سلامت روان در بسیاری از کشورها از جمله ایران است. علت خودکشی در افراد مختلف متفاوت است. افکار و احساس خودکشی دلایل زیادی دارد. شناسایی افراد در معرض خطر خودکشی و اقدام برای جلوگیری از آن بسیار مهم است. بیشتر اوقات، افکار خودکشی نتیجه این احساس است که در هنگام مواجهه با بحران، ادامه زندگی غیر ممکن است. اگر به آینده امید ندارید، اگر از زندگی لذت نمی‌برید، اگر افکار و احساسات مرتبط با خودکشی را به صورت فعال یا غیرفعال در ذهن دارید، حتما در اسرع وقت با اورژانس اجتماعی برای دریافت کمک تماس حاصل کنید.
