حدود ۱۰ تا ۱۵٪ زوج‌ها در دوران باروری خود با مشکل ناباروری مواجه هستند. اختلالات تخمک‌گذاری عامل حدود ۳۰ تا ۴۰٪ ناباروری زنان است. طبق طبقه‌بندی WHO، حدود ۸۵٪ موارد عدم تخمک‌گذاری در گروه II قرار می‌گیرند که ناشی از اختلال عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز یا عدم تخمک‌گذاری یوگنادوتروپیک است. این گروه عمدتاً شامل زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) می‌باشد. از شش دهه گذشته، داروهای محرک تخمک‌گذاری منجر به درمان موفقیت‌آمیز این گروه از بیماران نابارور شده است.
القای تخمک‌گذاری با کلومیفن سیترات
از زمان معرفی کلومیفن سیترات در سال ۱۹۵۶، این دارو به طور گسترده‌ای به منظور القای تخمک‌گذاری در زنان مبتلا به PCOS استفاده می‌شود. میزان تخمک‌گذاری با کلومیفن حدود ۸۰٪ است؛ با این حال تنها در ۴۰٪ موارد، مصرف این دارو به بارداری می‌انجامد. این اختلاف احتمالا به دلیل اثرات ضد‌استروژنی کلومیفن بر روی مخاط دهانه رحم و آندومتر است.
القای تخمک‌گذاری با تاموکسیفن
تاموکسیفن یکی دیگر از تعدیل‌کننده‌های انتخابی غیراستروئیدی گیرنده استروژن (SERM) است که مکانیسم اثر مشابهی با کلومیفن دارد، اما اثرات آگونیستی بر گیرنده‌های استروژن آندومتر و مخاط واژن دارد. به طور معمول این دارو به عنوان درمان کمکی در سرطان سینه استفاده می‌شود. استفاده از آن در القای تخمک‌گذاری اولین بار در سال ۱۹۷۳ گزارش شده است.
اگرچه داده‌های زیادی در مورد کلومیفن وجود دارد، اما مطالعات در مورد استفاده از تاموکسیفن در القای تخمک‌گذاری کافی نیست. با این حال برخی از داده‌ها دلالت بر میزان تخمک‌گذاری و شانس بارداری دلگرم‌کننده با تاموکسیفن دارند. تاموکسیفن در زنانی که با کلومیفن بارداری موفق نداشته‌اند نیز نتایج خوبی داشته است. به دلایلی نظیر مخاط دهانه رحم مطلوب، ضخامت بیشتر آندومتر و عملکرد بهتر جسم زرد، تاموکسیفن احتمالا یک گزینه مناسب برای القای تخمک‌گذاری و بارداری است. مزایای دیگر این دارو شامل هزینه کمتر و احتمال کمتر بروز عارضه تحریک بیش از حد تخمدان است.
مقایسه اثربخشی تاموکسیفن و کلومیفن‌سیترات در القای تخمک‌گذاری
این مطالعه با هدف مقایسه اثربخشی تاموکسیفن و کلومیفن‌سیترات در القای تخمک‌گذاری در زنان نابارور مبتلا به PCOS با عدم تخمک‌گذاری انجام شد. در این مطالعه ۱۰۴ زن مبتلا به PCOS و ناباروری اولیه مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران در دو گروه دسته‌بندی شدند؛ گروه الف (۵۴=n) تاموکسیفن ۴۰ میلی‌گرم یک بار در روز (روزهای ۳-۷) و گروه ب (۵۰=n) کلومیفن سیترات ۱۰۰ میلی‌گرم یک بار در روز (روزهای ۳-۷) دریافت کردند. سونوگرافی‌های متوالی تا زمان تجویز گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) انجام شد. میزان تخمک‌گذاری و بارداری در هر دو گروه مقایسه شد. همچنین تعداد فولیکول‌های غالب، سطح استرادیول و ضخامت آندومتر نیز مورد مطالعه قرار گرفت.
نتایج این مطالعه دلالت بر تعداد بیشتر فولیکول‌های غالب و سطح استرادیول سرم در گروه ب بود. در حالی که ضخامت آندومتر در گروه الف به طور قابل‌توجهی بیشتر بود. میزان تخمک‌گذاری در هر دو گروه مشابه بود (۶۶/۶٪ در مقابل ۷۰٪). میزان بارداری در هر چرخه درمانی و هر چرخه تخمک‌گذاری در گروه الف (به ترتیب ۸۱/۱۴٪ و ۲۲/۲۲٪) در مقایسه با گروه ب (به ترتیب ۱۴٪ و ۲۰٪) اندکی بیشتر بود؛ اما این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود. به نظر می‌رسد تاموکسیفن و کلومیفن سیترات هر دو به یک اندازه در القای تخمک‌گذاری و بارداری در زنان مبتلا به PCOS موثر هستند.
PubMed: Comparison of Tamoxifen and Clomiphene Citrate for Ovulation Induction in Women with Polycystic Ovarian Syndrome: A Prospective Study
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
