بیماری دیابت بارداری یکی از شایع‌ترین عارضه‌هایی است که هر مادری ممکن است آن را تجربه کند. تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین یکی از مواردی‌ست که گاهی مادران باردار را نگران می‌کند. حرکات متعادل جنین، نشانه این است که همه‌چیز در دوران بارداری خوب پیش می‌رود. کاهش یا افزایش ناگهانی حرکات جنین، می‌تواند نشانه‌ای از ناراحتی کودک باشد. برای همین بهتر است از شرایطی که باعث چنین اتفاقی می‌شوند، آگاه بود.
دیابت بارداری چیست؟
جفت در بارداری نقش حمایتی از رشد جنین را دارد و هورمون‌های جفت به رشد کودک کمک می‌کنند. اما این هورمون‌ها از عملکرد انسولین در بدن مادر هم جلوگیری می‌کنند. این مشکل، که در حدود ۵٪ تا ۱۰٪ از بارداری‌ها ایجاد می‌گردد، مقاومت به انسولین نامیده می‌شود و در پی آن، دیابت بارداری رخ می‌دهد. بروز این بیماری استفاده از انسولین را برای بدن مادر سخت می‌کند و ممکن است تا 3 برابر حالت معمول به انسولین نیاز داشته باشد.
در واقع این بیماری، زمانی بروز پیدا می‌کند که بدن مادر برای ساخت و استفاده از تمام انسولین مورد نیاز خود ناتوان باشد. بدون انسولین کافی، گلوکز نمی‌تواند به انرژی تبدیل شود. گلوکز در خون به سطوح بالایی می‌رسد که به آن هایپرگلیسمی می‌گویند.
تاثیر دیابت بارداری بر جنین
تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین و مراحل رشد آن را نمی‌توان نادیده گرفت. این بیماری گرچه در اواخر دوران بارداری، پس از تشکیل بدن نوزاد رخ می‌دهد، اما باز هم کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به او آسیب برساند. هنگامی که دیابت بارداری دارید، لوزالمعده برای تولید انسولین بیش از حد کار می‌کند؛ اما انسولین سطح گلوکز خون شما را کاهش نمی‌دهد و این امر، عوارض انسولین بر جنین را آشکار می‌کند.
قند خون اضافی از جفت عبور می‌کند و سطح گلوکز خون نوزاد را بالا می‌برد. این امر باعث می‌شود پانکراس نوزاد، انسولین اضافی بسازد تا از شر گلوکز خون خلاص شود. از آنجایی که کودک بیش از آنچه برای رشد و تکامل نیاز دارد انرژی دریافت می‌کند، انرژی اضافی به‌صورت چربی ذخیره می‌شود که این امر، می‌تواند باعث ماکروزومی یا چاقی نوزاد شود. نوزادان مبتلا به ماکروزومی، حرکات کمتری دارند و ممکن است در هنگام تولد هم با مشکلاتی مواجه شوند.
عوارض دیابت بارداری
اگر این بیماری که یکی از شایع‌ترین انواع دیابت است، به‌دقت مدیریت نشود، می‌تواند منجر به افزایش سطح قند خون شود. قند خون بالا ممکن است مشکلاتی را برای شما و کودکتان ایجاد کند و شاهد تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین باشید. دیگر عوارض آن را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- وزن بیش از حد هنگام تولد: اگر سطح قند خون شما بالاتر از حد استاندارد باشد، می‌تواند باعث بزرگ‌شدن بیش از حد کودک شود که این مسئله، احتمال انجام زایمان سزارین را بالا می‌برد.
- زایمان زودرس: این بیماری، خطر زایمان زودرس و قبل از موعد مقرر را افزایش می‌دهد.
- مشکلات جدی تنفسی: علاوه بر تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین، نوزادانی که زود به دنیا می‌آیند، ممکن است سندرم دیسترس تنفسی را تجربه کنند؛ وضعیتی که تنفس را دشوار می‌کند.
- قند خون پایین: برخی نوزادان پس از تولد، قند خون پایین (هیپوگلیسمی) دارند که ممکن است باعث تشنج شود.
- چاقی و دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی: این بیماری، خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع 2 در آینده برای نوزادان را بیشتر می‌کند.
چه چیزی باعث دیابت بارداری می‌شود؟
پزشکان و محققان علت اصلی بروز این عارضه در برخی خانم‌های باردار را نیافتند. با این حال، بعضی عوامل که با خطر بیشتر بروز دیابت بارداری همراه بوده‌اند شناسایی شده‌اند:
- شاخص توده بدنی بالای 30
- وجود سابقه دیابت بارداری در بارداری‌های قبلی
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
- سابقه زایمان نوزاد سنگین (4.5 کیلوگرم یا بیشتر)
- داشتن سابقه خانوادگی دیابت (والدین، برادر یا خواهر)
- نژاد آسیای جنوبی، سیاه یا آفریقایی کارائیب و یا خاورمیانه
رژیم دیابت بارداری و تغییرات در حرکات جنین
الگوهای طبیعی حرکات جنین از زنی به زن دیگر و از بارداری به بارداری دیگر متفاوت است. با این حال، دستورالعمل‌های کلی وجود دارد که می‌تواند به مادران باردار کمک کند تا نظم و قدرت حرکات کودک خود را ارزیابی کنند. به طور معمول، حرکات کودک بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۵ بارداری قابل توجه می‌شود. با پیشرفت بارداری، حرکات کودک بیشتر و شدیدتر می‌شود.
اگر کاهش محسوسی در حرکات جنین یا تغییر قابل توجهی در الگوی حرکات ایجاد شود، مهم است که هر چه سریع‌تر به پزشک خود اطلاع دهید. این امر به‌ویژه برای زنان مبتلا به دیابت بارداری بسیار مهم است، زیرا وضعیت آن‌ها ممکن است خطر بروز عوارض خاصی را افزایش دهد.
تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین، فقط محدود به کاهش حرکات نمی‌شود و گاهی افزایش آن را به همراه دارد. برخی از مادران، ممکن است پس از شروع رژیم دیابت بارداری و کاهش مصرف قند و کربوهیدرات، تغییراتی در حرکات کودک خود احساس کنند. برخی دیگر به کاهش حرکات در هنگام هیپوگلیسمی (سطح قند خون پایین) و افزایش حرکات در صورت هایپرگلیسمی (سطح قند خون بالا) اشاره می‌کنند. فراموش نکنید آنچه می‌خوریم و می‌نوشیم، به نوزاد منتقل می‌شود. بنابراین، غذاها و نوشیدنی‌های مختلف ممکن است باعث تغییر در حرکات کودک شوند.
همچنین نرسیدن قند، ممکن است باعث شود که مادر، حرکات جنین را احساس نکند. در چنین مواردی، برای بررسی تاثیر دیابت بارداری بر قلب جنین، بهتر است پزشک ریتم قلب نوزاد شما را چک کند.
در دیابت بارداری چه بخوریم؟
هیچ تضمینی در مورد پیشگیری از دیابت بارداری وجود ندارد؛ اما هر چه عادات سالم غذایی بیشتری را قبل از بارداری اتخاذ کنید، بهتر است. اگر می‌خواهید شاهد کم‌شدن تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین باشید، بهتر است که آزمایش دیابت در بارداری را انجام داده و به نکات زیر توجه کنید:
- غذاهای سالم بخورید. بهتر است روی غذاهای پر‌فیبر، کم‌چرب و کم‌کالری تمرکز کنید.
- ورزش قبل از بارداری و در حین آن، می‌تواند از شما در برابر ابتلا به دیابت بارداری محافظت کند.
- اگر قصد بارداری دارید، کاهش وزن اضافی قبل از آن به شما کمک می‌کند بارداری سالم‌تری داشته باشید.
متخصصان زنان و زایمان و نازایی در دکترنکست
جمع‌بندی
نکاتی که در مورد تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین گفته شد، دلیلی برای نادیده‌گرفتن، توجیه یا پذیرش تغییرات در حرکات نوزاد نیست. توصیه به نوشیدن یا خوردن بیشتر قند برای حرکت نوزاد نیز علمی نیست. بهتر است برای بررسی شرایط خود، علاوه بر متخصص زنان، با یک فوق تخصص غدد هم مشورت کنید.
منابع:
diabetes، kickscount، gestationaldiabetes، mayoclinic، stanford
