ویروس HIV چگونه منتقل میشود و راه های انتقال ایدز چیست؟
راههای انتقال ایدز
بیماری نقص ایمنی اکتسابی یا ایدز نوعی بیماری ویروسی است که عامل آن ویروس HIV است. وقتی تکثیر و گسترش این ویروس در بدن فردی از محدودهای فراتر رود، فرد به بیماری ایدز دچار میشود. دکترنکست در این مطلب علائم روشهای انتقال ویروس این بیماری را شرح داده و راههای درمانی آن را توضیح میدهد. آلودگی با ویروس HIV فقط با تماس مستقیم با مایعات خاص بدن از یک فرد مبتلا به HIV که دارای بار ویروسی قابل تشخیص است، صورت میگیرد. این مایعات عبارتند از:
-
انتقال خون
-
سرنگ مشترک
-
رابطه جنسی
تماس با مایع منی یا مایع پیشآب (مایعی که پیش از منی خارج میشود)، ترشحات رکتوم و ترشحات واژن طی رابطه جنسی
-
دوران بارداری یا شیردهی
برای انتقال، ویروس HIV موجود در این مایعات باید از طریق غشای مخاطی (که در رکتوم، واژن، دهان یا نوک آلت تناسلی وجود دارد)، از طریق بریدگیها یا زخمهای باز یا تزریق مستقیم (از سوزن یا سرنگ)، وارد جریان خون فرد HIV منفی شود. افراد مبتلا به HIV که داروی HIV را طبق دستور مصرف میکنند و بار ویروسی غیرقابل شناسایی داشته که احتمال انتقال را کاهش میدهد. این افراد میتوانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند و HIV را از طریق رابطه جنسی به شرکای HIV منفی خود منتقل نخواهند کرد.
ویروس چگونه از فردی به فرد دیگر منتقل میشود؟
رایجترین راهها عبارتند از:
- داشتن رابطه جنسی واژینال یا مقعدی با فردی که HIV دارد بدون استفاده از کاندوم به روش صحیح یا بدون مصرف داروهایی برای پیشگیری یا درمان ایدز (رابطه مقعدی برای انتقال ویروس به مراتب خطرناکتر است)
- به اشتراک گذاشتن تجهیزات تزریق مواد مخدر، مانند سوزن، سرنگ، یا سایر تجهیزات تزریق دارو با فردی که HIV دارد، زیرا ممکن است این اقلام دارای خون باشند و خون میتواند حامل HIV باشد. افرادی که هورمونها، سیلیکونها یا استروئیدها را تزریق میکنند نیز میتوانند با استفاده از سوزنها، سرنگها یا سایر تجهیزات تزریقی مشترک HIV را دریافت کنند یا منتقل کنند.
راههای کمتر رایج عبارتند از:
- یک فرد HIV مثبت که HIV را در دوران بارداری، تولد یا شیردهی به نوزاد خود منتقل میکند. با این حال، استفاده از داروهای HIV و سایر استراتژیها به کاهش خطر انتقال HIV در دوران بارداری به کمتر از ۱٪ کمک کرده است.
- قرار گرفتن در معرض ویروس از طریق لمس سوزن یا وسایل تیز. این یک خطر عمدتا برای کارکنان مراقبتهای بهداشتی است. خطر آن بسیار کم است.
اچآیوی فقط در موارد بسیار نادر از طریق موارد زیر انتقال مییابد:
- داشتن رابطه جنسی دهانی
رابطه دهانی و ایدز چندان ارتباطی باهم ندارند. رابطه جنسی دهانی خطری برای ابتلا یا انتقال HIV ندارد. از نظر تئوری، این امکان وجود دارد که یک مرد HIV مثبت در حین رابطه جنسی دهانی در دهان شریک زندگی خود انزال کند. عواملی که ممکن است خطر انتقال HIV از طریق رابطه جنسی دهانی را افزایش دهند، زخمهای دهان، خونریزی لثه، زخمهای تناسلی و وجود سایر بیماریهای مقاربتی هستند که ممکن است قابل مشاهده باشند یا نباشند. با این حال، خطر همچنان بسیار کم بوده و بسیار کمتر از رابطه جنسی مقعدی یا واژینال است.
- دریافت یا انتقال خون، فرآوردههای خونی، یا پیوند عضو یا بافت آلوده به HIV
این روزها به دلیل آزمایشهای دقیق خون و اندامها و بافتهای اهدایی، خطر بسیار ناچیز است. (شما نمیتوانید از طریق اهدای خون به HIV مبتلا شوید. مراحل جمعآوری خون بسیار دقیق و بسیار ایمن هستند.)
- گازگرفتگی توسط فرد مبتلا به HIV
هر یک از تعداد بسیار کمی از موارد ثبت شده شامل ترومای شدید با آسیب بافتی گسترده و وجود خون بوده است. این انتقال نادر میتواند از طریق تماس بین پوست دچار جراحت، زخم یا غشاهای مخاطی و خون یا مایعات بدن فرد مبتلا به HIV رخ دهد. اگر پوست آسیب نبیند نشود خطر انتقال وجود ندارد. هیچ مورد مستندی از انتقال HIV از طریق آب دهان وجود ندارد زیرا HIV از طریق بزاق منتقل نمیشود.
- بوسیدن با دهان باز
این انتقال در صورتی اتفاق میافتد که هر دو طرف زخم یا خونریزی لثه داشته باشند و خون شریک HIV مثبت وارد جریان خون شریک HIV منفی شود. HIV از طریق بزاق منتقل نمیشود.
- خوردن غذایی که توسط فرد مبتلا به HIV از قبل جویده شده است. تنها موارد شناخته شده در میان نوزادان است. انتقال اچآیوی زمانی رخ میدهد که خون از دهان یک فرد HIV مثبت هنگام جویدن با غذا مخلوط شود و نوزاد آن را بخورد. با این حال، شما نمیتوانید با مصرف مواد غذایی که توسط فرد مبتلا به HIV استفاده میشود، به اچ آی وی مبتلا شوید.
آیا بار ویروسی HIV بر ابتلا یا انتقال HIV تأثیر میگذارد؟
بله. بار ویروسی مقدار HIV در خون فردی است که HIV دارد یا مبتلا به ایدز است. اگر داروی ضدویروس تجویز شده طبق دستور مصرف شود، بار ویروسی HIV در سطح بسیار پایین حفظ میشود. این امر باعث کارکرد سیستم ایمنی و جلوگیری از بیماری میشود. به این حالت سرکوب ویروسی گفته میشود که به داشتن کمتر از ۲۰۰ نسخه HIV در هر میلیلیتر خون تعریف میشود.
داروی HIV همچنین میتواند بار ویروسی را به قدری کم کند که آزمایش استاندارد آزمایشگاهی نتواند آن را تشخیص دهد. به این حالات داشتن بار ویروسی در سطح غیرقابل شناسایی گفته میشود. تقریباً هرکسی که داروی HIV را طبق تجویز مصرف میکند، معمولاً ظرف ۶ ماه پس از شروع درمان، به یک بار ویروسی غیرقابل تشخیص دست مییابد. همانطور که در بالا ذکر شد، افراد مبتلا به ایدز که داروهای HIV را طبق تجویز مصرف میکنند و بار ویروسی غیرقابل شناسایی دارند، میتوانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند و ویروس را از طریق رابطه جنسی به شرکای HIV منفی خود منتقل نخواهند کرد.
داروی HIV ابزاری قدرتمند برای جلوگیری از انتقال HIV از طریق جنسی است. اما تنها در صورتی کارایی دارد که شریک HIV مثبت بار ویروسی غیرقابل شناسایی را داشته باشد و آن را حفظ کند. هرکسی که داروی HIV مصرف میکند، بار ویروسی غیرقابل شناسایی ندارد. برای غیرقابل تشخیص ماندن، افراد مبتلا به HIV باید داروی HIV را طبق تجویز مصرف کنند و به طور منظم برای انجام آزمایش بار ویروسی به متخصص بیماری های عفونی مراجعه کنند.
راههایی که HIV و ایدز از طریق آنها گسترش نمییابند:
HIV از طریق موارد زیر منتقل نمیشود:
- هوا یا آب
- پشهها، کنهها یا سایر حشرات
- بزاق، اشک، عرق، مدفوع یا ادراری که با خون فرد مبتلا به HIV مخلوط نشده باشد.
- دست دادن، در آغوش گرفتن، توالت مشترک و به اشتراک گذاشتن ظروف و لیوانهای نوشیدنی
- اهدای خون
همچنین HIV نمیتواند از طریق پوست سالم منتقل شود
ابتلا به بیماری ایدز چگونه است؟
شما نمیتوانید ایدز را که مخفف سندرم نقص ایمنی اکتسابی است، «بگیرید». ایدز پیشرفتهترین مرحله عفونت HIV است. اگر فردی HIV داشته باشد و تحت درمان HIV نباشد، این ویروس سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند و فرد به سمت ایدز پیشرفت میکند. افراد مبتلا به ایدز به قدری سیستم ایمنی آسیب دیده دارند که به تعدادی بیماری شدید مبتلا میشوند که به آنها عفونتهای فرصت طلب میگویند.
با این حال، به لطف درمان موثر امروزی HIV، اکثر افراد آلوده به HIV ایدز ندارند. افراد مبتلا به HIV که داروهای HIV را طبق تجویز مصرف میکنند و بار ویروسی غیرقابل شناسایی دارند، میتوانند سالم بمانند و به سمت ایدز پیشرفت نخواهند کرد.
افرادی که HIV منفی هستند میتوانند با استفاده از پیشگیری قبل از مواجهه دارویی که میتواند مانع نفوذ HIV در بدن شود، از ابتلا به HIV جلوگیری کنند. همچنین پیشگیری پس از مواجهه وجود نیز ممکن است به این صورت که دوره کوتاهی از داروهای HIV خیلی زود پس از قرار گرفتن در معرض احتمالی HIV برای جلوگیری از نفوذ ویروس در بدن مصرف میشود. این پیشگیری باید ظرف ۷۲ ساعت پس از مواجهه احتمالی شروع شود تا موثر باشد. علائم ایدز در آزمایش خون به روشهای مختلفی قابل بررسی است.
تشخیص ایدز
خیلی سریع و راحت در محل مورد نظر شما بادکترنکست
انواع آزمایش تشخیص ایدز
سه تست آزمایشگاهی برای ویروس HIV انجام میشود:
- آزمایش آنتیبادی برای بررسی آنتیبادیهای HIV در خون یا مایعات دهان فرد هستند.
- تست آنتیژن/آنتیبادی هم آنتیبادی و هم آنتیژن HIV را جستجو میکند.
- در روش NAT، ویروس کامل در خون شناسایی میشود.
تنها راه برای اطمینان از ابتلا به HIV انجام آزمایش است. برای تشخیص اینکه آیا HIV دارید یا نه نمیتوانید به علائم تکیه کنید. دانستن وضعیت HIV اطلاعات قدرتمندی در اختیار شما قرار میدهد تا بتوانید برای حفظ سلامت خود و شریک زندگی خود اقداماتی را انجام دهید.
علائم ایدز چیست؟
علائم آلودگی به HIV در مردان و زنان چیست؟
چندین علامت HIV وجود دارد. همه علائم مشابهی نخواهند داشت و علائم به اینکه بیمار در چه مرحلهای از بیماری قرار دارد، بستگی دارد. در ادامه سه مرحله HIV و برخی از علائمی که ممکن است افراد تجربه کنند آورده شده است.
علائم ایدز در مردان و زنان
مرحله اول: عفونت حاد HIV
در عرض ۲ تا ۴ هفته پس از ابتلا به HIV، حدود دو سوم افراد به بیماری شبیه آنفولانزا مبتلا خواهند شد. این پاسخ طبیعی بدن به عفونت HIV است.
علائم شبه آنفولانزا میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- لرز
- کهیر
- عرق شبانه
- دردهای عضلانی
- گلو درد
- خستگی
- تورم غدد لنفاوی
- زخمهای دهان
این علائم میتوانند از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشند. اما برخی از افراد در این مرحله اولیه HIV هیچ علامتی ندارند.
مرحله دوم: تأخیر بالینی
در این مرحله، ویروس همچنان تکثیر میشود، اما در سطوح بسیار پایین. افراد در این مرحله ممکن است احساس بیماری یا علامت خاصی نداشته باشند. این مرحله عفونت مزمن HIV نیز نامیده میشود. بدون درمان HIV، افراد ممکن است ۱۰ یا ۱۵ سال در این مرحله بمانند، اما برخی از آنها سریعتر از این مرحله عبور میکنند. اگر بار ویروسی قابل تشخیص باشد، میتوانید در این مرحله HIV را منتقل کنید، حتی زمانی که هیچ علامتی ندارید. مهم است که به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا بار ویروسی خود را بررسی کنید.
مرحله سوم: ایدز
اگر HIV دارید و تحت درمان HIV نیستید، در نهایت این ویروس سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و به سمت ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) پیشرفت خواهد کرد. ایدز مرحله آخر عفونت HIV است.
علائم ایدز در مردان و زنان و مهم ترین عوارض ایدز میتواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش وزن سریع
- تب مکرر یا تعریق شبانه زیاد
- خستگی شدید و غیر قابل توضیح
- تورم طولانی مدت غدد لنفاوی در زیر بغل، کشاله ران یا گردن
- اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد
- زخمهای دهان، مقعد یا اندام تناسلی
- پنومونی (عفونت ریوی) با عوامل پرخطر
- لکههای قرمز، قهوهای، صورتی یا ارغوانی روی یا زیر پوست یا داخل دهان، بینی یا پلکها
- علائم ایدز در دهان میتواند شامل ضایعات قارچی سفید در اطراف لثه باشد (برفک دهانی)
- از دست دادن حافظه، افسردگی و سایر اختلالات عصبی
مهم ترین عوارض ایدز
هر یک از علائم بیماری ایدز در زنان و مردان میتواند با بیماریهای دیگر نیز مرتبط باشد. علائم ایدز در روزهای اول شامل نشانههای عفونتهای فرصتطلب است. زمان بروز اولین علایم ایدز نیز بستگی به شرایط زندگی فرد دارد. تنها راه برای اطمینان از ابتلا به HIV انجام آزمایش است. بسیاری از علائم و بیماریهای شدید بیماری HIV ناشی از عفونتهای فرصتطلبی است که به دلیل آسیب دیدگی سیستم ایمنی بدن رخ میدهد. اگر هر یک از علایم بیماری ایدز را دارید به پزشک مراجعه کنید.
درمان سریع ایدز
آیا ایدز درمان قطعی دارد؟
درمان سریعی برای ایدز وجود ندارد. همچنین درمان قطعی و دائمی برای HIV و مراحل پیشرفته آن وجود ندارد. در صورت الودگی با ویروس، مصرف داروهای ضدویروس و پایبندی به روند درمان، بار ویروس را در سطح قابل قبولی حفظ میکند. با این حال در مرحله ایدز نقص ایمنی پیشرفتهتر بوده و طبیعتا رسیدن به سطوح غیرقابل شناسایی بیشتر طول خواهد کشید.
متخصصان بیماریهای عفونی در دکترنکست
جمعبندی
بیماری ایدز یا نقص ایمنی اکتسابی یک بیماری ویروسی بوده و عامل آن ویروس HIV است. کسی به بیماری ایدز مبتلا نمیشود بلکه بیماری ایدز حاصل مرحله نهایی عفونت با ویروس HIV است. این ویروس در خون، مایع منی، مایع پیشاب، ترشحات واژن و مقعد و در شیر مادر وجود دارد. بنابراین احتمال انتقال آن از طریق رابطه جنسی محتمل است. با این حال ویروس تنها از سطوح مخاطی یا پوست آسیب دیده امکان ورود به بدن را دارد. دست داد، بغل کردن، بوسیدن، اشتراک توالت و ظروف غذاخوری و لمس پوست سالم منجر به انتقالی ویروس از فرد HIV مثبت به فرد HIV منفی نمیشود.
امروزه با اختراع داروهای ضدویروسی، امکان کنترل تکثیر ویروس در بدن فراهم شده است. با پایبندی به درمان و مصرف منظم دارو، میتوان بار ویروسی را در خون تا سطح غیرقابل شناسایی به وسیله آزمایشگاه کاهش داد و در آن حد حفظ کرد. بار ویروسی پایینتر از این حد باعث میشود فرد بتواند زندگی سالم و عادی داشته باشد. چرا که در این حالت ویروس به دنبال رابطه جنسی به شریک جنسی منتقل نمیشود.
همچنین امکان جلوگیری پیش از مواجهه و پس از مواجهه وجود دارد. برای پیشگیری از آلودگی به ویروس HIV پس از مواجهه احتمال با آن، باید طی ۷۲ ساعت مصرف دارو آغاز شود تا این روش کارایی لازم را داشته باشد.
در بیماری ایدز سیستم ایمنی بدن به شدت تضعیف میشود. علائم اصلی ایدز شامل درگیری با عفونتهای فرصتطلبی است که به دلیل نقص ایمنی رخ میدهد. همچنین در ادامه بدخیمیها و تظاهرات سرطانی نیز شایع است. درمان سریع و قطعی برای ایدز وجود ندارد. در صورت آلودگی با ویروس، با مصرف داروهای ضدویروس و پایبندی به روند درمان، میتوان بار ویروس را در سطح غیرقابل شناسایی حفظ کرد. اگر شک دارید که با ویروس HIV مواجهه داشتهاید، تستهای آزمایشگاهی برای تشخیص ضروری است. همچنین تست آنلاین ایدز نیز ممکن است شما را در شناسایی بهتر علائم راهنمایی کند.