بر اساس آمارها از هر پنج کودک، یک نفر دارای نوعی اختلال یادگیری است. از نظر بالینی، این اختلال در دسته اختلالات عصبی-رشدی قرار می‌گیرد. اختلال در یادگیری می‌تواند عملکرد فرد در مدرسه یا محل کار را تحت تاثیر قرار دهد؛ اما تشخیص و حمایت درست می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. در این مقاله از دکترنکست به معرفی انواع اختلال یادگیری و روش‌های درمان آن پرداخته شده است. اگر قصد دارید با این نوع اختلال بیشتر آشنا شوید تا آخر مطلب همراه ما باشید.
اختلال یادگیری چیست؟
متخصصان از اصطلاح «اختلال یادگیری خاص» برای اشاره به این مشکل استفاده می‌کنند. این اصطلاح در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) معرفی شده است. یک اختلال خاص می‌تواند بر توانایی کودک در یادگیری مهارت‌های تحصیلی پایه مانند خواندن، نوشتن و ریاضی تاثیر بگذارد. بر اساس تعریف اختلال یادگیری در dsm 5، اختلالاتی مبتنی‌بر مغز هستند که بر نحوه یادگیری موثر تاثیر می‌گذارند.
این مشکل در کودکان، علاوه‌بر مشکلات تحصیلی، روی کاهش مهارت‌های اجتماعی و همچنین عملکرد حرکتی تاثیرگذار است. اگر اختلالات یادگیری در دوران کودکی تشخیص داده نشود، می‌تواند در بزرگسالی هم روی فرد تاثیر بگذارد؛ اما شما می‌توانید کارهای زیادی برای حمایت از فرزندتان انجام دهید و به کمک آن‌ها اختلال را کنترل کنید. البته علائم آلزایمر در افراد مسن‌تر باعث اختلال در یادگیری آن‌ها می‌شود.
انواع اختلال یادگیری
در مطالب گذشته مجله دکترنکست با اختلال سازگاری و اختلال خوردن اجتنابی آشنا شدید. اختلال در یادگیری با اختلال کم‌توجهی بیش فعالی (ADHD) و اختلالات طیف اوتیسم (ASD) متفاوت است. بعد از اینکه با تعریف اختلال یادگیری آشنا شدید، باید انواع آن را هم بشناسید. انواع مختلفی از اختلالات یادگیری وجود دارد که می‌توانند فرد را تحت تاثیر قرار دهند. اختلال در یادگیری یک اصطلاح کلی است که انواع مختلفی از اختلالات را در بر می‌گیرد. شایع ترین اختلالات یادگیری شامل موارد زیر هستند:
- دیسلکسیا (dyslexia) که شامل مشکل در خواندن است.
- دیاسکولیا (dyscalculia) که شامل مشکل با اعداد است.
- دیسگرافی (dysgraphia) که شامل مشکل در نوشتن و املاء است.
اما نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) اختلالات یادگیری را به این دسته بندی‌ها تفکیک نمی‌کند. در عوض، راهنما این اختلال را به‌صورت اختلال یادگیری خاص تشخیص داده است که به سه زیردسته پایین تقسیم می‌شوند:
- اختلال در خواندن: برخی از افراد به این وضعیت با عنوان نارساخوانی نام می‌برند و این اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول چندان قابل تشخیص نیست.
- اختلال در نوشتن: این نوع اختلال روی توانایی فرد در نوشتن صحیح، چه با دست و چه هنگام تایپ، تاثیر می‌گذارد.
- اختلال در ریاضیات: این اختلال که گاهی از آن به عنوان دیسکلکولیا نام برده می‌شود، روی توانایی فرد در درک اعداد و انجام کارهای مرتبط با ریاضی تاثیر می‌گذارد.
علائم اختلال یادگیری در کودکان ابتدایی بیشتر خود را نشان می‌دهد. متخصصان معمولا این اختلال را قبل از مدرسه تشخیص نمی‌دهند؛ چراکه تشخیص آن مستلزم قرار گرفتن در معرض آموزش است؛ بنابراین متخصصان می‌توانند علائم را تایید و سایر شرایط را رد کنند.
تاثیرات اختلال یادگیری
این اختلال علاوه‌بر تاثیر مستقیمی که بر خواندن، نوشتن و مهارت‌های ریاضی دارد؛ اگر تشخیص داده نشود، می‌توانند مدرسه و کار را برای فرد خسته‌کننده کند. کودکانی که این مشکل را دارند، احتمالا تصور کنند که تنبل هستند یا به اندازه کافی تلاش نمی‌کنند. همچنین آن‌ها طعنه هم‌کلاسی‌ها یا انتقاد معلمان یا والدین را تجربه خواهند کرد که همه این‌ها می‌تواند روی عزت نفس و سلامت عاطفی فرد تاثیر منفی دارد.
حمایت عاطفی از سوی معلمان، والدین و دوستان می‌تواند به افراد مبتلا به اختلالات یادگیری کمک کند تا در مدرسه، محل کار و روابط خود پیشرفت کنند. طبق یک مطالعه در سال 2019، نوجوانانی که درمان‌های آموزشی برای ناتوانی‌های یادگیری دریافت کردند، عزت نفس بالاتری داشتند و کمتر احساس تنهایی می‌کردند.
علل اختلال یادگیری چیست؟
اگرچه کارشناسان به‌طور کامل دلیل اختلالات یادگیری را نمی‌دانند؛ اما آن‌ها این شرایط را با تفاوت در ساختار و عملکرد مغز مرتبط می‌دانند. برای مثال، شواهد نشان می‌دهد که دیسلکسیا به دلیل تفاوت در بخش‌هایی از مغز که روی خواندن تاثیر می‌گذارد، رخ می‌دهد. عواملی که در تفاوت‌های مغزی نقش دارند شامل موارد زیر هستند:
- ژنتیک: اختلالات یادگیری اغلب در خانواده‌ها مشاهده می‌شود؛ بنابراین اگر در خانواده یکی از والدین یا خواهر و برادری دارای شرایط مشابه باشند، احتمالا ابتلای فرد به این مشکل زیاد است.
- مصرف الکل در دوران بارداری: اختلالات جنینی ناشی از الکل که در اثر مصرف الکل در دوران بارداری ایجاد می‌شود، ممکن است به ایجاد اختلال کمک کند.
- ضربه مغزی: برخی شواهد نشان می‌دهند که آسیب‌های مغزی روی سرعت پردازش مغز تأثیر می‌گذارد و می‌تواند در مشکلات یادگیری نقش داشته باشد.
درمان اختلال یادگیری
برای بسیاری از افراد، پیداکردن بهترین درمان با تشخیص صحیح شروع می‌شود. اگر فکر می‌کنید فرزندتان در یادگیری مشکل دارد، اولین قدم مناسب ارتباط با معلمش است. معلمان معمولا اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد فرزندتان در کلاس درس دارند و در صورت نیاز شما را برای ارزیابی به روانشناس مدرسه یا متخصص دیگری ارجاع دهند.
پس‌از آن می‌توانید مشورت با یک متخصص اطفال یا متخصص اعصاب و روان آنلاین را شروع کنید. متخصصان پزشکی می‌توانند به رد سایر نگرانی که احتمالا روی یادگیری تاثیرگذار است، کمک کنند. اگر فکر می‌کنید در یادگیری مشکل دارید که در اوایل زندگی تشخیص داده نشده است، پزشک می‌تواند شما را به یک روانشناس ارجاع دهد تا ارزیابی‌های لازم را انجام دهد. حمایت از شخصی که دارای اختلالات یادگیری است، شامل موارد زیر است:
- کاردرمانی؛
- گفتار درمانی؛
- آموزش ویژه مانند تمرین های اختلال یادگیری در منزل؛
- دروس اضافی یا تدریس خصوصی.
حمایت از فرد فقط به این موارد ختم نمی‌شود، شما برای کمک به کسی که این اختلال را دارد می‌توانید کارهای بیشتری را انجام دهید. پس اگر قصد دارید حمایت‌های بیشتری را انجام دهید، موارد زیر را فراموش نکنید و حتما آن‌ها را پیگیری کنید:
- درباره این اختلال بیشتر بدانید.
- با افرادی که شرایط مشابهی دارند، ارتباط برقرار کنید.
- یک مربی یا گروه پشتیبانی پیدا کنید.
- با کسانی که می‌توانند حمایت عاطفی ارائه دهند صحبت کنید.
- از یک پزشک یا روانپزشک در مورد گزینه‌های درمانی سوال بپرسید.
جمع بندی
اختلال یادگیری می‌تواند انجام کارهای مدرسه روزمره را چالش برانگیز کند؛ اما با کمک، افرادی که دارای اختلال هستند می‌توانند هم از نظر شخصی و هم از نظر حرفه‌ای پیشرفت کنند. اگر فکر می‌کنید فرزندتان در یادگیری اختلال دارد، باید در مورد آن با یک پزشک یا متخصص سلامت روان مشورت کنید. تشخیص درست و به‌موقع می‌تواند به شما در درک شرایط و پشتیبانی مناسب از فرزندتان کمک کند.
منابع:
