دردهای نفس‌گیر قاعدگی مشکلی است که تعداد قابل‌توجهی از خانم‌ها در طول دوره پریودی خود از آن رنج می‌برند. عارضه‌ای که در پزشکی اصطلاحا به آن «دیسمنوره» می‌گویند. در این مطلب قصد داریم به بررسی علت‌های بروز دیسمنوره بپردازیم و چند روش درمانی موثر مربوط به آن را معرفی کنیم. با ما همراه باشید.
دیسمنوره چیست؟
ابتدا بهتر است با معنی دیسمنوره آشنا شویم. در اصطلاح پزشکی به مفهوم «دوره قاعدگی دردناک» دیسمنوره گفته می‌شود. دردهای ناشی از انقباضات شکمی در دو گروه اولیه و ثانویه طبقه‌بندی می‌شوند:
- دیسمنوره اولیه: نوع اول آن معمولا از زمان اولین تجربه‌ی پریودی شروع می‌شود. در بعضی از افراد با افزایش سن درد قاعدگی کاهش می‌یابد. همچنین بین بروز قاعدگی دردناک و بارداری ارتباطی وجود دارد؛ به طوری که در بعضی از افراد درد قاعدگی بعد از زایمان افزایش می‌یابد.
- دیسمنوره ثانویه: درد قاعدگی در این نوع معمولا در نتیجه‌ی بروز اختلالات دیگر در بدن رخ می‌دهد. این نوع از دیسمنوره برخلاف نوع اول، معمولا در سنین بالا آغاز می‌شود و با افزایش سن میزان درد هم افزایش پیدا می‌کند. معمولا بازه زمانی درد هم بیشتر است و ممکن است از چند روز قبل از شروع قاعدگی آغاز شود و حتی تا پس از آن ادامه یابد.
قاعدگی دردناک نشانه چیست؟
همان‌طور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم، دلایل بروز دیسمنوره به دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند. معمولا در نوع اول عدم تعادل ترکیبات شیمیایی در بدن باعث افزایش دردهای قاعدگی می‌شوند. افزایش ترشح موادی مثل پروستاگلاندین‌ها در یک الی دو روز اول قاعدگی نقش مهمی در انقباضات شکمی و دردهای پریودی دارد.
اما بروز درد در نوع ثانویه به علت اختلالات فیزیولوژیک یا آناتومیک در دستگاه تولیدمثل زن اتفاق می‌افتد. بنابراین از شایع‌ترین بیماری‌های عامل دیسمنوره ثانویه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت‌های مقاربتی
- بیماری‌های التهابی لگن (PID)
- کیست تخمدان
- اندومتریوز (رشد خارج از قاعده بافت پوشاننده رحم در قسمت‌های دیگر مثل لوله‌های فالوپ، تخمدان و …)
- فیبروئید رحم
- حاملگی غیرطبیعی (سقط جنین/ حاملگی خارج از رحم)
- عفونت/ تومور/ پولیپ در حفره لگن
- تنگی دهانه رحم
توجه به انواع دلایل احتمالی بروز دیسمنوره از اهمیت بالایی در تشخیص برخوردار است. برای مثال یکی از دلایل ابتلا به دیسمنوره از نوع ثانویه داشتن عفونت در لگن است. در نتیجه به دلیل ارتباط قاعدگی دردناک و عفونت می‌توان به اختلالات فیزیولوژیک بدن پی برد.
دیسمنوره (قاعدگی دردناک) چه علائمی دارد؟
ممکن است یک بیماری در بدن افراد مختلف تظاهرات مختلفی داشته باشد. در نتیجه برای ابتلا به این عارضه لازم نیست که تمام علائم احتمالی را داشته باشید. در صورت داشتن چند مورد از این علائم برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر لازم است به پزشک مراجعه کنید. اما در حالت کلی شایع‌ترین علائم قاعدگی دردناک یا دیسمنوره به شرح زیر است:
- گرفتگی و درد پایین شکم
- درد کمر
- دردی که به پایین پاها منتشر شود
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال
- خستگی و ضعف
- از حال رفتن
- سردرد
معمولا چه افرادی در معرض ابتلا به دیسمنوره هستند؟
علاوه بر دلایل و علت‌هایی که گفته شد، سبک زندگی هر فرد هم می‌تواند شانس ابتلا به قاعدگی دردناک را افزایش دهد. به همین علت بعضی از گروه‌ها بیشتر در معرض این بیماری هستند. این گروه از افراد شامل موارد زیر هستند:
- خانم‌هایی که سیگار مصرف می‌کنند
- خانم‌هایی که در طول قاعدگی خود الکل مصرف می‌کنند
- خانم‌هایی که اضافه وزن دارند
- خانم‌هایی که قبل از 11 سالگی پریوده شده‌اند
- خانم‌هایی که هرگز باردار نشده‌اند
- خانم‌هایی که سابقه ژنتیکی پریودهای دردناک در خانواده و خویشاوندان نزدیک خود دارند
درمان دیسمنوره به چه صورت است؟
احتمالا بعد از خواندن علائم و علت‌های بیماری این سوالات در ذهن شما ایجاد شده باشد که آیا دیسمنوره خطرناک است یا نه؟ چقدر نیاز به درمان جدی دارد؟ روشهای درمانی آن به چه صورت است؟ باید گفت که درمان این عارضه برای همه‌ی افراد به یک صورت نیست و با توجه به شرایط و عوامل مختلف پزشک می‌تواند درمان متفاوتی برای هر بیمار در نظر بگیرد. در نتیجه نوع درمان انتخابی به عوامل زیر بستگی دارد:
- سن، سلامت کلی و سابقه پزشکی شما
- شدت بیماری
- علت این بیماری (اولیه یا ثانویه)
- تحمل و حساسیت‌های دارویی، روش‌ها یا درمان‌های خاص
- نظر یا ترجیح شما
متخصصان زنان و زایمان و نازایی در دکترنکست
در نتیجه بهتر است در بحث قاعدگی دردناک درمان خود را با مشورت پزشک پیش ببرید تا بهترین نتیجه حاصل شود. حالا در این قسمت به بررسی روشه‌های درمانی این عارضه می‌پردازیم. در روش دارو درمانی داروهای شایعی که برای کاهش شدت علائم دیسمنوره تجویز می‌شوند شامل موارد زیر است:
- مسکن‌ها: شامل داروهایی مثل ایبوپروفن هستند که می‌توان بدون نسخه آن‌ها را از داروخانه تهیه کرد. این مسکن‌ها با مهار پروستاگلاندین باعث کاهش درد می‌شوند. البته به یاد داشته باشید که برای تاثیر بهتر و سریع‌تر لازم است با دیدن علائم شروع خونریزی و قبل از شروع درد آن‌ها را مصرف کنید. همچنین در صورت ابتلا به اختلالات انعقادی یا خونریزی، حساسیت به آسپرین، آسم و آسیب‌های کبد و معده بهتر است از مصرف این داروها خودداری کنید. برای جایگزینی مسکن مناسب‌تر توصیه می‌کنیم با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.
- داروهای ضدافسردگی: ممکن است علائم شما در اثر سندرم پیش از قاعدگی (PMS) اتفاق بیفتد. در این صورت مصرف به جا و حساب‌شده‌ی داروهای ضدافسردگی می‌تواند به کاهش شدت علائم کمک کند. حواستان باشد که به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک به سراغ این داروها نروید و مصرف خودسرانه نداشته باشید.
- داروهای پیشگیری از بارداری: این داروها شامل قرص‌های حاوی استروژن یا پروژسترون و ابزارهایی مثل IUD هستند که برای درمان دیسمنوره هم به کار می‌روند.
- سایر مسکن‌ها مثل استامینوفن
همچنین در کنار مصرف دارو بهتر است فعالیت‌های زیر را در برنامه‌ی خود بگنجانید. در نتیجه می‌توانید با تغییر سبک زندگی و فعالیت خود از ابتلا به دردهای شدید قاعدگی پیشگیری کنید. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- فعالیت‌های فیزیکی مثل پیاده‌روی، تمرینات هوازی و یوگا
- مصرف ویتامین و مکمل‌های غذایی (با مشورت پزشک و با دوز مناسب)
- استفاده از کیسه آب گرم
- ماساژ ناحیه درد
- طب سوزنی
درمان دیسمنوره در طب سنتی
در بحث درمان قاعدگی دردناک طب سنتی هم به عنوان طب مکمل روش‌هایی را برای کاهش درد در زمان قاعدگی ارائه کرده است. این روش‌ها با تغییر سبک زندگی فرد به درمان علائم دیسمنوره کمک می‌کند. از نظر طب سنتی بهتر است در دوران قاعدگی به مصرف بعضی از مواد غذایی توجه کنید و از خوردن بعضی مواد خوراکی هم خودداری کنید.
- مصرف مواد خوراکی حاوی اسید چرب اساسی را جدی بگیرید. موادی مثل «ماهی سالمون، آجیل، کنجد و …» منابع غنی از این ماده هستند.
- بهتر است در طول قاعدگی و یک هفته قبل از آن موقع طبخ غذا از خوراکی‌هایی مانند اسفناج، تمشک، گردو، رازیانه، ترخون، تره فرنگی، موسیر، فلفل سیاه، دارچین و پوست پرتقال» استفاده کنید و آن‌ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- دمنوش‌های گیاهی مسکن‌های خوبی برای کاهش درد هستند؛ البته به شرطی که به اندازه و با رعایت نکات از آن‌ها استفاده کنید. از انواع دمنوش‌های گیاهی می‌توان به بابونه، تمشک، سنبل الطیب و … اشاره کرد.
- از خوردن کافئین، الکل و نمک زیاد بپرهیزید.
جمع بندی
در این مطلب گفتیم که اصلا دیسمنوره یعنی چه؟ همچنین بعد از آن به بررسی دلایل بروز آن و روشهای درمانی آن پرداختیم. توصیه می‌کنیم ابتلا به قاعدگی دردناک و عفونت به طور همزمان را جدی بگیرید. علاوه بر آن در صورت شروع ناگهانی درد از سنی خاص یا شدت‌گرفتن علائم درد در هر دوره حتما به پزشک مراجعه کنید.
منابع:
