همه چیز درباره نقشه مغزی یا QEEG
امروزه روش‌های تشخیص بیماری‌ها و اختلال‌های روحی و روانی در بین کودکان و بزرگسالان بسیار پیشرفته‌تر و دقیق‌تر شده است. ابزارهای متنوعی وجود دارند که عملکرد مغز را بررسی می‌کنند و وجود اختلال‌های مختلف را به اثبات می‌رسانند. یکی از ابزارهایی که برای تشخیص عملکرد مغز به کار می‌رود نقشه مغزی است. با کمک این ابزار، روانشناس یا روانپزشک می‌تواند ناهنجاری‌ها و اختلال‌ها را با دقت بالا تشخیص دهد. بنابراین در کنار تست‌های متنوع از این ابزار استفاده می‌شود. در این مطلب درباره نقشه مغزی یا QEEG و روش کار آن بیشتر صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
نقشه مغزی یا QEEG چیست؟
باید بدانید که مغز ما امواجی را از خودش ساطع می‌کند که با کمک دستگاه‌های پیشرفته‌ای می‌توان از این امواج نوار مغزی تهیه کرد. الکتروانسفالوگرافی (EEG) نوار مغزی است که عملکردهای مغز را به روانشناس یا پزشک متخصص نشان می‌دهد. برای دست‌یابی به این نوار مغزی، الکترودهایی روی سر فرد قرار می‌گیرند تا بتوانند امواج را با دقت ثبت کنند.
یکی از روش‌هایی که برای تجزیه و تحلیل امواج مغز به کار می‌رود، الکتروانسفالوگرافی کمّی (Quantitative Electroencephalography) است که به اختصار به آن QEEG گفته می‌شود. برای فهم راحت‌تر آن، به این ابزار «نقشه مغزی» می‌گوییم. این نقشه با روش‌های ریاضی و محاسبات پیچیده به دست می‌آید. نقشه مغزی یا QEEG درک ما را از عملکرد مغز تا حد زیادی افزایش می‌دهد و به متخصصان کمک می‌کند تا درباره سلامت عملکرد مغز و اختلالات روانی، اطلاعات دقیقی به دست آورند.
نقشه مغزی چگونه کار می‌کند؟
متخصصان برای اینکه به نقشه مغزی یا QEEG دست پیدا کنند، امواج مغزی را با کمک یک دستگاه پیشرفته بررسی می‌کنند. سپس با کمک پردازش‌های کامپیوتری پیچیده و پیشرفته‌ای، این امواج تجزیه و تحلیل می‌شود و نقشه نهایی در اختیار روانشناس یا روانپزشک قرار می‌گیرد. این نقشه‌ها معمولا نقشه‌هایی رنگی از عملکرد مغز هستند که برای تفسیر آن‌ها به متخصص با تجربه نیاز است. شخص متخصص با توجه به داده‌ها و نتایج این آزمایش، می‌تواند بر اساس نقشه مغزی، ناهنجاری‌ها و اختلال‌ها را با دقت بالا تشخیص دهد. از این ابزار پیشرفته می‌توان برای ارزیابی عملکرد مغز و ردیابی تغییرات در عملکرد مغز استفاده کرد.
مزایای استفاده از نقشه مغزی
نقشه مغزی یا QEEG یک ابزار بسیار ارزشمند است که به درک فعالیت‌های مغزی کمک می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای این ابزار اشاره می‌کنیم.
- این ابزار می‌تواند به متخصص نشان دهد که فعالیت مغز خیلی زیاد یا خیلی کم است.
- با کمک این ابزار پیشرفته، متخصص می‌تواند روش‌های بهبود الگوهای امواج مغزی را تشخیص دهد.
- روانپزشک با کمک نقشه مغزی می‌تواند داروهای مناسب را برای اختلالات مختلف تشخیص دهد تا عملکرد مغز فرد به سمت بهبودی پیش برود.
- اگر از درمان‌هایی مانند نوروفیدبک و بیوفیدبک استفاده می‌کنید، این نقشه مغزی می‌تواند میزان بهبود را تشخیص دهد و اطلاعات ارزشمندی را در برنامه درمانی شما در اختیار روانشناس قرار دهد.
- با کمک این ابزار می‌توان به‌طور دقیق، میزان تاثیرگذاری روش‌های درمانی مختلف را ارزیابی و پیگیری کرد، تا در صورت لزوم روش درمان تغییر کند یا همین مسیر ادامه داده شود.
- نقشه مغزی می‌تواند برای ایجاد برنامه‌هایی مانند نوروفیدبک، اطلاعات دقیق و عینی را در اختیار روانشناس و روانپزشک متخصص قرار دهد.
- نقشه QEEG می‌تواند اطلاعات جزئی و دقیقی را درباره نحوه عملکرد مغز در اختیار ما قرار دهد تا بتوانیم پیشرفت در درمان را با دقت بررسی کنیم و موثرترین راه درمانی را پیدا کنیم.
نقشه مغزی یا QEEG برای چه افرادی مناسب است؟
تا این‌جا فهمیدیم که نقشه مغزی چیست و چگونه می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند. شاید برایتان سوال باشد که چه افرادی می‌توانند از نتایج QEEG بهره ببرند. در ادامه بررسی می‌کنیم که نتایج نقشه مغزی برای چه کسانی مناسب است.
باید بدانید که فرایند نقشه مغزی یا QEEG می‌تواند روی همه افراد در سنین مختلف مانند نوزادان، کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و حتی افراد سالمند اجرا شود. افرادی که از اختلالات روانی مختلف و بیماری‌های سلامت روان رنج می‌برند، می‌توانند با کمک این ابزار بهترین روش درمان خود را پیدا کنند. اما به‌طور دقیق‌تر باید بگوییم که نقشه مغزی یا QEEG می‌تواند برای تشخیص اختلالات زیر بسیار مفید باشد.
- اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD)
- افسردگی
- اضطراب
- اختلال طیف اوتیسم
- اختلال ترس و هراس
- آسیب یا ضربه مغزی (TBI)
- اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD)
- روان گسیختگی
- اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
- اسکیزوفرنی (توهم و تحریف واقعیت)
- زوال عقل
- مشکلات خواب
چگونه برای تست QEEG آماده شویم؟
اگر می‌خواهید مسیر درمان خود را با دقت بیشتری پیش ببرید، ممکن است متخصص روانشناسی یا روان‌پزشکی از شما بخواهد که تست نقشه مغزی یا QEEG را انجام دهید. بنابراین بهتر است قبل از انجام آن، از فرایند آماده‌سازی خودتان اطلاعات داشته باشید.
- برای انجام تست نقشه مغزی باید سر خود را با شامپو بشویید و موهای کاملا تمیزی داشته باشید.
- نباید از ژل، نرم‌کننده و مواد آرایشی و بهداشتی دیگر روی موها و پیشانی استفاده کنید.
- موهای شما باید کاملا باز باشد.
- زیور آلات باید از سر و گوش‌ها خارج شوند.
- قبل از اقدام به انجام تست از مصرف موادی مانند سیگار، قهوه، چای، نوشیدنی‌های الکلی، انرژی‌زا و کافئین‌دار اجتناب کنید.
- از خوردن هر دارو یا خوراکی که روی میزان هوشیاری، عملکرد بدن، شنوایی و بینایی شما تاثیر می‌گذارد خودداری کنید.
- تمامی سوابق پرونده پزشکی و آزمایش‌های مختلف عصب‌شناسی خود را به همراه داشته باشید.
- قبل از انجام تست حتما استراحت کافی داشته باشید.
سخن پایانی
انسان‌های بسیاری در طول زندگی خود با اختلال‌های ذهنی و روانی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. امروزه روش‌ها و ابزارهای پیشرفته‌ای برای تشخیص این اختلال‌ها ابداع شده است که به روانشناسان و روان‌پزشکان برای درمان و بهبود این اختلالات کمک می‌کند. نقشه مغزی یکی از این ابزارها است که به متخصصان کمک می‌کند تا بتوانند عملکرد مغزی افراد را مشاهده و آنالیز کنند. با کمک تجزیه و تحلیل امواج مغز بیماران، می‌توان برنامه و مسیر درمانی مناسبی را برای آن‌ها تعیین کرد. به همین دلیل استفاده از QEEG یا نقشه مغزی اهمیت زیادی در روند درمانی افراد دارد.
شما برای اطلاع از نحوه عملکرد مغز خود و اطلاع درباره وضعیت سلامت روانتان باید به بهترین کلینیک روانشناسی مراجعه کنید. در این مطلب سعی کردیم درباره نقشه مغزی یا QEEG صحبت کنیم و نحوه عملکرد آن را به زبان ساده بیان کنیم. آیا شما تجربه انجام این آزمایش را داشته‌اید؟ نظرات و سوالات خود را با ما در میان بگذارید.
متخصصان بیماری‌های داخلی در دکترنکست
