چسبندگی روده چگونه رخ می دهد و درمان آن چیست؟
چسبندگی در بدن نوارهای بافتی را توصیف میکند که بین بافتها و اندامهای شکمی ایجاد میشوند. به طور معمول، بافتها و اندامهای داخلی دارای سطوح لغزنده هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد با حرکت بدن به راحتی جابجا شوند. چسبندگی باعث می‌شود که بافتها و اندام‌ها به هم بچسبند. روده‌ها بخشی از دستگاه گوارش هستند که ممکن است دچار چسبندگی شوند. چسبندگی روده میتواند باعث انسداد روده شود. اگرچه بیشتر چسبندگی‌ها در ناحیه شکم هیچ علامت یا مشکلی ایجاد نمی‌کنند، برخی از انواع آن باعث درد مزمن شکم یا لگن می‌شود. چسبندگی روده میتواند به انسداد جزیی یا کامل روده بینجامد که شرایطی حیاتی بوده و نیاز به اقدام فوری دارد.
علت چسبندگی روده
جراحیهای شکم شایعترین علت چسبندگی روده است. تقریباً همه کسانی که تحت عمل جراحی شکم قرار میگیرند، دچار چسبندگی میشوند. با این حال، این خطر پس از اعمال جراحی در قسمت تحتانی شکم و لگن، از جمله جراحی های روده و جراحیهای زنان بیشتر است. چسبندگی‌ها میتوانند با گذشت زمان تشدید شده و سال‌ها پس از جراحی مشکلاتی را ایجاد کنند. علل چسبندگی روده ناشی از جراحی عبارتند از:
● برش‌های بافتی، به ویژه آن‌هایی که اندامهای داخلی را درگیر می‌کنند
● دستکاری کردن اندامهای داخلی
● خشک شدن اندام‌ها و بافت‌های داخلی طی اعمال جراحی با مدت طولانی
● تماس بافت‌های داخلی با مواد خارجی مانند گاز، دستکش‌های جراحی و بخیه‌ها
● خون یا لخته‌های خونی که در طول جراحی شسته نشده باشد
علت کمتر شایع چسبندگی روده، التهاب ناشی از منابع غیرمرتبط با جراحی است، از جمله:
● آپاندیسیت، به ویژه پارگی آپاندیس
● پرتودرمانی برای سرطان
● عفونت‌های زنانه
● عفونت‌های شکمی
چسبندگی شکم چگونه میتواند باعث انسداد روده شود؟
چسبندگی‌های شکمی میتواند روده‌ها را بپیچد یا از حالت طبیعی خارج کند. ایجاد مانع در مسیر عبور محتویات روده باعث انسداد روده شود. انسداد روده جزیی یا کامل حرکت غذا یا مدفوع را از طریق روده محدود میکند. این شرایط نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
علائم چسبندگی روده و انسداد چیست؟
چسبندگی روده و انسداد میتواند جزئی یا کامل باشد. انسداد کامل روده یک اورژانس پزشکی است.
علائم انسداد روده عبارتند از:
● درد یا گرفتگی شدید شکم
● استفراغ
● نفخ
● صداهای رودهای بلند
● تورم شکم
● عدم توانایی در دفع گاز
● یبوست
فردی که این علائم را دارد باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.
علائم چسبندگی شکم چیست؟
اگرچه بیشتر چسبندگی‌های شکمی مورد توجه قرار نمی‌گیرند، اما شایعترین علامت آن درد مزمن شکم یا لگن است. درد مزمن لگنی از علائم چسبندگی روده به رحم گزارش شده است. درد اغلب شبیه بیماری‌های دیگر از جمله آپاندیسیت، اندومتریوز و دیورتیکولیت است.
چسبندگی و انسداد روده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص چسبندگی در دسترس نبوده و چسبندگی از طریق تکنیک‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا سونوگرافی قابل مشاهده نیست. بیشتر چسبندگی‌ها در طی جراحی یافت می‌شود. با این حال، انسداد روده را می‌توان از طریق اشعه ایکس شکم، مطالعات کنتراست باریم و CT اسکن مشاهده کرد. عکس چسبندگی روده و فیلم عمل جراحی چسبندگی روده با جست‌و‌جو در اینترنت قابل مشاهده است.
چسبندگی روده چگونه درمان می‌شود؟
درمان چسبندگی‌های شکمی معمولاً ضروری نیست، زیرا اکثر آن‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کنند. جراحی در حال حاضر تنها راه برای برطرف کردن چسبندگی‌هایی است که باعث درد، انسداد روده یا مشکلات باروری می‌شود. با این حال، جراحی بیشتر، خطر چسبندگی‌های اضافی را به همراه دارد و در صورت امکان، از انجام آن اجتناب می‌شود. اگر به جراحی اورژانسی نیاز نباشد، پزشکان ممکن است سعی کنند انسداد را بدون جراحی درمان کنند. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی درمان دارویی داخل وریدی را در نظر میگیرند و لوله‌ای را از طریق بینی و داخل معده شما وارد می‌کنند تا محتویات دستگاه گوارش از بالای انسداد خارج شود. در برخی موارد، انسداد ممکن است از بین برود. اگر انسداد از بین نرود، پزشکان جراحی را انجام می‌دهند تا چسبندگی‌ها را آزاد کنند و انسداد روده را برطرف کنند. از جمله درمان خانگی چسبندگی روده می‌توان به پایبندی به رژیم مایعات سالم اشاره کرد. با این روش انسداد نسبی ممکن است طی یک الی دو روز برطرف شود.
در صورت مشاهده علائمی مانند انسداد نسبی یا کامل، بی اختیاری مدفوع، تغییر در اجابت مزاج و درد، ناراحتی مزمن شکمی و وجود خون در مدفوع حتما باید علل مهم از جمله سرطان روده و پولیپ روده رد شود. پزشک فوق تخصص گوارش از طریق کولونوسکوپی میتواند این موارد را رد کند.
آیا می‌توان از چسبندگی روده جلوگیری کرد؟
جلوگیری از ایجاد چسبندگی شکم دشوار است. با این حال، انتخاب روش مناسب جراحی میتواند چسبندگی را به حداقل برساند. جراحی لاپاراسکوپی از باز شدن شکم با یک برش بزرگ جلوگیری میکند. در عوض، شکم با گاز باد می‌شود. در حالی که ابزارهای جراحی مخصوص و یک دوربین فیلمبرداری از چند برش کوچک شکمی عبور می‌کنند و وارد شکم میشوند.
در صورت نیاز به برش بزرگ شکمی، می‌توان یک ماده فیلم مانند مخصوص را بین اندام‌ها و برش شکم در پایان جراحی قرار داد. این ماده فیلم مانند که شبیه کاغذ مومی به نظر می‌رسد، در حدود یک هفته جذب بدن می‌شود. سایر روش‌ها در حین جراحی برای کاهش تشکیل چسبندگی شامل استفاده از دستکش‌های بدون پودر، دستکاری بافتها و اندام‌ها به آرامی، کوتاه کردن زمان جراحی و جلوگیری از خشک شدن بافتها است.
جمع‌بندی
نوارهای اسکار تشکیل شده در اطراف بافت‌های شکمی میتوانند باعث چسبندگی شوند. چسبندگی روده به دنبال تشکیل این نوارها در اطراف روده رخ می‌دهد. این اختلال از عوارض شایع ناشی از جراحیهای شکمی می‌باشد. شایعترین علامت چسبندگی روده درد مزمن است. انسداد روده جزیی یا کامل شرایط جدی بوده و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. درمان قطعی چسبندگی روده جراحی است و با اقداماتی از جمله کاهش تهاجم جراحی می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد.
منابع:
