بیماری تب مالت یا بروسلوز، یک بیماری باکتریایی شایع است که سالانه حدود 500000 نفر را در سراسر جهان درگیر می‌کند. این بیماری که با تب، درد مفاصل و تعریق خود را نشان میدهد، درمان آنتی‌بیوتیکی دارد. در ادامه این مطلب از وبلاگ دکترنکست، علائم و علل، راه‌های تشخیص، آزمایش‌ها و روش‌های مدیریت و درمان این بیماری را بررسی کرده‌ایم.
تب مالت چیست؟
این بیماری که با نام بروسلوز و تب مدیترانه‌ای هم شناخته میشود، توسط باکتری بروسلا ایجاد میشود. همچنین یک بیماری مشترک بین انسان و دام است؛ یعنی فرد آن را از حیوانات و دام یا فرآوردههای دائمی می‌گیرد. انتقال فردبه‌فرد این بیماری، اتفاق بسیار نادری‌ست و در موارد اندکی، انتقال در دوران بارداری و در دوران شیردهی اتفاق افتاده است. این بیماری در اکثر کشورهای جهان وجود دارد و افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند:
- دام‌پزشکان؛
- شاغلان در مزرعه یا کارگاه‌های تولید لبنیات؛
- قصاب‌ها و افراد شاغل در کشتارگاه؛
- شکارچیان.
همچنین افرادی که گوشت نپخته یا فرآوردههای لبنی پاستوریزه‌نشده می‌خورند هم در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. در واقع بروسلا، باکتری عامل تب مالت، از طریق دهان، بینی، چشم‌ها یا بریدگی روی پوست وارد بدن شما میشود و از آنجا به غدد لنفاوی یا بافت‌های دیگر بدن راه پیدا می‌کند و به‌آرامی تکثیر میشود. این باکتری تقریبا هر قسمت از بدن چون قلب، کبد، مغز و استخوان‌ها را آلوده می‌کند و باعث تورم و آسیب میشود.
علائم تب مالت چیست؟
پس از قرار‌گرفتن در معرض باکتری، بروز علائم بین 2 تا 4 هفته یا حتی بیشتر طول می‌کشد. علائم می‌توانند ماه‌ها یا سال‌ها در بدن بمانند و گاهی خود را نشان دهند که شامل موارد زیر میشوند:
- تب شدید؛
- عرق‌کردن زیاد؛
- درد مفاصل، به‌ویژه در لگن، زانو یا کمر؛
- کاهش وزن بی‌دلیل؛
- سردرد؛
- درد شکم؛
- از‌دست‌دادن اشتها؛
- یبوست؛
- ناراحتی معده؛
- افسردگی.
همان‌طور که اشاره شد، باکتری عامل بیماری بعد از ورود به بدن، وارد غدد لنفاوی میشود. با این توضیحات، میتوان گفت که بزرگ و دردناک‌شدن غدد لنفاوی هم یکی دیگر از نشانه های تب مالت است.
راه‌های تشخیص بروسلوز
از آنجایی که علائم بروسلوز می‌توانند شبیه به بسیاری از بیماری‌ها باشند، ممکن است پزشک، شما را برای بیماری‌های دیگر آزمایش کند تا احتمال وجود آن‌ها رد شود. باکتری عامل این بیماری، رشد و تکثیر خیلی آهسته‌ای دارد؛ بنابراین، گاهی چند هفته طول می‌کشد تا بیماری تشخیص داده شود. گاهی لازم است در طول چند هفته مکرر، آزمایش خون برای علایم تب مالت انجام شود. به‌طور کلی راه‌های زیر برای تشخیص این بیماری و وجود باکتری آن در بدن وجود دارد:
- آزمایش خون: آزمایش خون یکی از متداول‌ترین راه‌های تشخیص این بیماری‌ست. در آزمایش خون برای کشف علائم بروسلا، شمارش گلبول‌های سفید و سنجش میزان آنتی‌بادی و آنتی‌ژن انجام میشود.
- آزمایش سایر مایعات بدن: در این نوع آزمایش تب مالت، پزشک ممکن است از کانال نخاعی، مفاصل یا سایر قسمت‌های بدن شما نمونه‌هایی از مایعات بگیرد تا اثرات این بیماری را بر اندام‌های مختلف زیر نظر داشته باشد.
- تصویربرداری: بسته به اینکه کدام قسمت از بدن شما تحت تاثیر قرار گرفته است، عکس‌برداری با اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، MRI، اسکن استخوان، سونوگرافی یا اکوکاردیوگرام تجویز میشود. با کمک این روش‌ها، علائم تب مالت استخوانی بررسی میشود تا پزشک ببیند آیا تغییراتی در استخوان‌ها یا اندام‌های شما وجود دارد یا خیر.
- بیوپسی بافت: ممکن است از مغز استخوان یا سایر بافت‌های بدن، برای تشخیص بیماری نمونه‌برداری شود.
درمان تب مالت
بیماری بروسلوز با ترکیبی از حداقل دو نوع آنتی‌بیوتیک درمان میشود که باید حداقل به مدت 6 تا 8 هفته آن‌ها را طبق دستورالعمل پزشک مصرف کرد. در موارد خاص و نادر، ممکن است به درمان‌های دیگری چون تخلیه مناطق آلوده نیاز باشد. در هر صورت، درمان قطعی تب مالت با مصرف دارو زیر نظر پزشک امکان‌پذیر است و دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها حتی در صورت بهبود علائم، باید تکمیل شود.
چگونه میتوان خطر ابتلا به بروسلوز را کاهش داد؟
شما می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را با استفاده از مواد غذایی ایمن و پوشیدن لباس‌های محافظ هنگام تماس با حیوانات کاهش دهید؛ به‌عنوان مثال:
- از مصرف شیر غیر پاستوریزه یا فرآوردههای لبنی و دامی غیر پاستوریزه خودداری کنید.
- هنگام کار با حیوانات و گوشت دام، حتما از وسایلی چون دستکش، پیش‌بند و عینک استفاده کنید.
- قصابان، دام‌پزشکان، شکارچیان، کشاورزان و افرادی که در کشتارگاه‌ها یا آزمایشگاه‌های پزشکی کار می‌کنند، باید مراقب باشند.
- گوشت را در دمای مطمئن بپزید و همیشه دست‌ها و سطوح و ظروفی را که برای تهیه غذا استفاده کرده‌اید، بشویید.
- گوشت شکار ممکن است به باکتری بروسلا آلوده باشد؛ بهتر است آن را مصرف نکنید؛ مخصوصا به‌صورت نیم‌پز.
چشم‌انداز بروسلوز
اکثر افراد مبتلا به این بیماری، با درمان آنتی‌بیوتیکی بهبودی کامل پیدا می‌کنند؛ اما ممکن است پروسه درمان، مدت زیادی طول بکشد. همچنین در برخی موارد، به‌خصوص اگر آنتی‌بیوتیک‌ها به‌صورت کامل مصرف نشوند، ممکن است بیماری مجدد عود کند. برخی از علائم تب مالت در بزرگسالان مانند آرتریت، حتی پس از پایان درمان، می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.
در صورت داشتن علائم بروسلوز حتی پس از دوره درمانی کامل، ممکن است به داروها یا درمان‌های دیگری نیاز داشته باشید. در این‌گونه موارد، باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید و شرایط خود را به‌صورت کامل برای او شرح دهید تا روش درمانی دیگری اتخاذ شود.
متخصصان بیماری‌های عفونی در دکترنکست
عوارض تب مالت
اگر بروسلوز برای مدت طولانی درمان نشود، احتمال بروز عوارض بیشتر است. عوارض عبارتند از:
- آرتریت (درد عضلانی)؛
- بزرگ‌شدن کبد (هپاتومگالی)؛
- بزرگ‌شدن طحال (اسپلنومگالی)؛
- ایجاد آبسه (جبچه‌های چرک) در طحال و کبد؛
- عفونت و التهاب قلب (اندوکاردیت)؛
- عفونت و التهاب مغز یا پوشش آن (آنسفالیت یا مننژیت)؛
- عفونت و التهاب ستون فقرات (اسپوندیلیت)؛
- عفونت و التهاب استخوان‌ها (استئومیلیت) یا کمر (ساکروایلئیت)؛
- تورم اپیدیدیم (لوله حامل اسپرم) و بیضه (اپیدیدیم-ارکیت)؛
- سقط جنین.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم بروسلوز را دارید یا در محیط‌هایی کار می‌کنید که خطر ابتلا به آن بسیار بالاست، بهتر است که با پزشک مشورت کنید. در صورت آزمایش و تایید بیماری، پزشک بهترین دارو برای تب مالت را با توجه به شرایط تجویز می‌کند. همچنین اگر علائم جدی چون تب بالا (بیش از 39.4 درجه سانتی‌گراد)، درد شدید شکم و سردرگمی یا سایر تغییرات ذهنی را دارید، بهتر است سریعا به اورژانس مراجعه کنید.
جمع بندی
حال که می‌دانید تب مالت چیست و چه علائمی دارد، بهتر است نشانه‌های این بیماری را در هر سنی جدی بگیرید. بروسلوز یک عفونت باکتریایی غیر معمول است که به‌کندی ایجاد میشود و می‌تواند برای مدت طولانی، ادامه پیدا کند؛ کوچک و بزرگ هم نمی‌شناسد و در بسیاری از موارد با علائم دیگر بیماری‌ها اشتباه گرفته میشود!
فراموش نکنید که بروسلوز معمولا یک بیماری جدی نیست؛ اما می‌تواند استخوان‌ها و اندام‌های شما را آلوده کند. پس اگر علائم تب مالت در کودکان و بزرگسالان را مشاهده کردید، برای تشخیص درست این بیماری با یک پزشک متخصص عفونی آنلاین مشورت کنید.
منابع:
