اکو قلب یا اکوکاردیوگرام «Echocardiogram» آزمایشی است که از امواج صوتی (اولتراسوند) برای تولید تصاویر از قلب استفاده می‌کند. در واقع این آزمایش به پزشک اجازه میدهد تا عملکرد قلب و دریچه‌های آن را بررسی کند. اکوکاردیوگرافی در تعیین سلامت قلب، به‌ویژه پس از سکته قلبی کلیدی است. همچنین میتواند نقص قلب در نوزادان متولدنشده را آشکار کند. اما چرا آزمایش اکو قلب انجام میشود؟ چند نوع اکو وجود دارد؟ و این تست چگونه انجام میشود؟ در این مقاله از مجله سلامت دکترنکست قصد داریم به همه سوالات شما در مورد این آزمایش بپردازیم؛ پس تا پایان مطلب همراه ما باشید.
دلیل انجام اکو قلب
پزشک به‌دلایل مختلفی دستور اکوکاردیوگرام را تجویز می‌کند. اگر شخص ضربان قلب نامنظم داشته باشد، پزشک برای بررسی بیشتر دریچه‌ها، حفره‌ها و توانایی قلب برای پمپاژ خون، این آزمایش را پیشنهاد می‌کند. همچنین اگر فرد دارای علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی‌نفس یا حتی نوار قلب غیر طبیعی باشد، احتمالا پزشک دستور اکوکاردیوگرام را صادر کند. بر اساس نظر متخصصین اکو قلب زنان باید با دقت بیشتری نسبت به آقایان انجام شود. در هر حالت پزشک میتواند با خواندن جواب اکو قلب انواع مختلفی از بیماریهای قلبی را تشخیص دهد. این بیماریهای ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بیماریهای مادرزادی قلب
- کاردیومیوپاتی
- کمک به تشخیص سکته قلبی
- اندوکاردیت عفونی
- پریکارد
- بیماریهای دریچهای قلب
همچنین اکوکاردیوگرام میتواند تغییراتی که نشان‌دهنده موارد زیر هستند را مشخص کند:
- آنوریسم آئورت
- لخته‌شدن خون
- تومور قلبی
انواع اکوکاردیوگرام
انواع مختلفی از اکوکاردیوگرافی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها مزایای خاصی در تشخیص و مدیریت بیماریهای قلبی دارند. در ادامه انواع تست اکو قلب همراه با روش انجام و کاربرد آن‌ها تشریح شده است. پس برای آشنایی بیشتر با این روش‌ها ادامه را حتما بخوانید.
1. ترانس‌توراسیک (Transthoracic)
ترانس‌توراسیک رایج‌ترین نوع اکوکاردیوگرافی است. در این روش دستگاهی به‌نام ترانسدیوسر روی قفسه سینه و روی قلب قرار میگیرد. ترانسدیوسر امواج را از طریق قفسه سینه به طرف قلب ارسال می‌کند. در واقع در روش ترانس‌توراسیک تصاویر زنده‌ای تولید میشود که روی مانیتور قابل مشاهده است. اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک غیر تهاجمی و بدون درد تلقی میشود.
2. ترانس مری (Transesophageal)
احتمالا پزشک برای تصاویر دقیقتر، اکوکاردیوگرام ترانس مری را توصیه کند. در این روش، پزشک یک ترانسدیوسر بسیار کوچک‌تر را از طریق دهان به سمت گلو هدایت می‌کند. در این روش گلوی بیمار را بی‌حس می‌کنند تا کار خود را به‌راحتی انجام دهند. پزشک میتواند دید بهتری داشته باشد و برخی از حفره‌های قلب را که در اکوکاردیوگرام ترانس‌توراسیک دیده نمی‌شوند، تجسم کند.
3. استرس (Stress)
اکو قلب استرس از روش ترانس‌توراسیک استفاده می‌کند؛ اما پزشک قبل و بعد از ورزش یا مصرف دارو این نوع اکوکاردیوگرافی را انجام میدهد. این روش به پزشک اجازه میدهد تا عملکرد قلب را تحت استرس آزمایش کند. همچنین روش استرس میتواند علائمی از نارسایی قلبی، فشار خون بالا و سایر مشکلات را نشان دهد.
4. سه‌بعدی (Three-dimensional)
در اکوکاردیوگرام سه‌بعدی از روش ترانس‌توراسیک یا ترانس مری برای گرفتن یک تصویر سه‌بعدی از قلب استفاده میشود. این روش چندین تصویر از زوایای مختلف قلب ارائه میدهد. قبل از عمل قلب باز مانند جراحی دریچه قلب و برای تشخیص مشکلات قلبی در کودکان استفاده میشود.
5. جنین (Fetal)
اکو قلب جنین برای مادران باردار در هفته‌های 18 تا 22 بارداری مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش ترانسدیوسر روی شکم مادر باردار قرار میگیرد تا مشکلات قلبی جنین را بررسی کند. اکو قلب نوزاد برای جنین متولدنشده ایمن است؛ چرا که در آن از اشعه استفاده نمی‌شود.
مراحل انجام اکو قلب
در اکثر موارد آزمایش اکوکاردیوگرافی کمتر از یک ساعت طول میکشد و به‌راحتی در بیمارستان یا مطب پزشک قابل انجام است. معمولا روش انجام اکوکاردیوگرام در هر یک انواع بالا باهم تفاوت‌هایی دارند. برای اکوکاردیوگرام ترانس‌توراسیک مراحل زیر به‌ترتیب انجام میشود:
- باید بالاتنه بیمار لخت باشد.
- تکنسین الکترودها را به بدن متصل می‌کند.
- تکنسین یا پزشک ترانسدیوسر را روی سینه حرکت میدهد تا امواج صوتی قلب را به عنوان تصویر ضبط کند.
برای اکوکاردیوگرام ترانس مری مراحل به شرح زیر است:
- گلو بی‌حس میشود.
- سپس یک آرام‌بخش تزریق میشود.
- ترانسدیوسر با یک لوله به سمت گلو هدایت میشود و از طریق مری از قلب عکس میگیرد.
اکو قلب استرس مانند اکوکاردیوگرام ترانس‌توراسیک انجام میشود، با این تفاوت که در روش استرس، قبل و بعد از انجام ورزش عکس میگیرد. معمولا مدت زمان تمرین 6 تا 10 دقیقه است؛ اما با توجه به میزان توانایی و سطح آمادگی بدنی، این زمان میتواند کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد.
متخصصان بیماریهای قلب و عروق در دکترنکست
آمادگی قبل از اکو قلب
اگر بیمار تحت اکوکاردیوگرام ترانس مری قرار بگیرد، باید 8 ساعت قبل‌از انجام آزمایش چیزی نخورد. این کار برای جلوگیری از استفراغ در طول آزمایش است. احتمالا تا چند ساعت پس از آن به دلیل داروهای آرام‌بخش نتوانید رانندگی کنید.
نتایج اکو قلب
در اکثر موارد تکنسین‌ها اکوکاردیوگرام را انجام می‌دهند؛ چراکه آن‌ها در انجام تست‌های اکو و استفاده از جدیدترین فناوری آموزش دیده‌اند. هنگامی‌که تکنسین تصاویر قلب را گرفت، معمولا 20 تا 30 دقیقه طول میکشد تا آن‌ها را آماده کند. سپس پزشک بر اساس تخصص و تجربه‌ای که دارد، عکس اکو قلب سالم از عکس اکو قلب ناسالم تشخیص میدهد و نتایج را با بیمار مطرح می‌کند.
اگر جواب اکو قلب نرمال نباشد، پزشک احتمالا شخص را به یک متخصص قلب ارجاع دهد. در صورتی‌که متخصص، بیماری قلبی برای فرد تشخیص دهد، بهترین برنامه درمانی را تجویز خواهد کرد. البته پزشک ممکن است قبل از تشخیص هر مشکلی، آزمایش‌ها یا معاینات فیزیکی بیشتری را تجویز کند.
جمع بندی
اکو قلب روش موثری برای ارائه اطلاعات دقیق در مورد قلب است. اکوکاردیوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات قلبی و عروقی را تشخیص دهد و در صورت بروز مشکل، درمان مناسب را پیدا کند. در بیشتر موارد، این روش غیرتهاجمی است؛ اما گاهی‌اوقات برای دریافت تصاویر واضح‌تر، تزریق هم انجام میشود. چند نوع اکوکاردیوگرام شامل ترانس‌توراسیک، ترانس مری، استرس، سه‌بعدی و قلب جنین وجود دارد. روش انجام آن‌ها در بعضی مراحل با هم متفاوت است. اگر در مورد انواع روش اکو و همچنین نتایج حاصل از آن به کمک نیاز دارید با متخصص قلب آنلاین مشورت کنید.
منابع:
