آنچه درباره‌ی اریتروپویتین انسانی می‌دانیم
اریتروپویتین انسانی (EPO) یک هورمون پپتیدی است که در کبد جنین در مراحل اولیه رشد و کلیه‌ها در بدن انسان بالغ تولید می‌شود. این هورمون به عنوان فاکتور رشد خون‌ساز (HGF) نیز عمل کرده و خون‌سازی مغز استخوان را تحریک می‌کند. تولید EPO توسط هیپوکسی فعال می‌شود و از طریق یک حلقه فیدبک حساس به اکسیژن تنظیم می‌گردد. EPO از طریق گیرنده اریتروپویتین همودایمر خود (EPO-R) عمل می‌کند که بقای سلولی را افزایش می‌دهد. همچنین بلوغ پایانی اریتروئیدی پیش‌سازهای BFU-Es و CFU-Es را به میلیاردها گلبول قرمز بالغ هدایت می‌کند.
این مسیر شامل فعال شدن چندین فاکتور رونویسی اریتروئیدی مانند GATA1، FOG1، TAL-1، EKLF و BCL11A است که منجر به بیان بیش از حد ژن‌های کدکننده آنزیم‌های دخیل در بیوسنتز هم و تولید هموگلوبین می‌شود. تشخیص کمپلکس هترودیمری EPO-R (شامل یک زنجیره EPO-R و زنجیره β CSF2RB، CD131) در چندین عضو بدن (مغز، قلب، عضله اسکلتی) عمل پلوتروپیک EPO را به عنوان یک عامل محافظتی برای چندین سلول توضیح می‌دهد؛ از جمله سلول‌های بنیادی مزانشیمی چندتوان و همچنین سلول‌هایی که بازوهای ایمنی ذاتی و سازگار را تعدیل می‌کنند.
EPO تمایز استخوانی و اندوتلیالی MSCهای چندتوان را از طریق فعال شدن مسیرهای سیگنال‌دهی EPO-R القا می‌کند. این خود منجر به بازسازی استخوان، القای رگ‌زایی و ترشح تعداد زیادی از فاکتورهای تغذیه‌ای (سکرتوم) می‌شود. این ویژگی‌های منحصر به فرد EPO، همراه با استفاده بالینی آن برای درمان کم‌خونی‌های مرتبط با نارسایی مزمن کلیوی و سایر اختلالات خونی، آن را به یک عامل بیولوژیکی ارزشمند در پزشکی احیاکننده برای درمان اختلالات بازسازی بافت تبدیل می‌کند.
افزایش بازسازی استخوان با EPO
گیرنده‌های EPO-R علاوه بر پیش‌سازهای اریتروئیدی BM، روی چندین نوع سلول و بافت دیگر نیز شناسایی شده‌اند. این سلول‌ها شامل سلول‌های قلب و سلول‌های عصبی، BMMSCs (سلول‌های استرومایی مزانشیمی مغز استخوان)، سلول‌های ماهیچه‌ای اسکلتی و همچنین سلول‌های بنیادی مزانشیمی دندانی هستند. سلول‌های بنیادی مزانشیمی سلول‌های بنیادی چندتوانی هستند که با توجه به شرایط محرک در ریزمحیط خود قادر به تمایز به استئوبلاست‌ها، استئوکلاست‌ها، کندروسیت‌ها، ادونتوبلاست‌ها، سلول‌های چربی و اندوتلیال هستند.
EPO همچنان ما را شگفت‌زده می‌کند!
جنبه‌های مختلف مربوط به عمل پلیوتروپیک EPO-alpha انسانی (یک فاکتور رشد و هورمون شناخته‌شده که باعث تحریک اریتروپوئز و افزایش بقای سلولی در چندین بافت دیگر بدن انسان می‌شود) ارائه شده است. EPO همچنان ما را شگفت‌زده می‌کند. چرا که فراتر از اریتروپویزیس به عنوان یک عامل بسیار ارزشمند است. نه تنها برای درمان کم‌خونی با علل مختلف، بلکه به عنوان یک عامل حفاظت مفید برای توسعه ATMPهای مشتق شده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی انسانی یا سلول‌های بنیادی بافت‌های دیگر به کار می‌رود.
توانایی منحصر به فرد اریتروپوئیتین برای اتصال به گیرنده‌های سطح سلولی خود (همودایمر EPO-R در سلول‌های مغز استخوان و هترودیمریک EPO-R/CD131 (TPR) در چندین بافت غیرخون‌ساز) برای ارتقای سیگنال‌دهی سلولی که منجر به بقا و تمایز سلول‌های بنیادی مزانشیمی به چندین نوع سلول، آن را به یک عامل بیولوژیکی بسیار ارزشمند و ابزاری برای توسعه آینده درمان‌های مبتنی بر سلول با هدف درمان اختلالات تخریب بافتی مختلف تبدیل می‌کند.
PubMed-Erythropoietin (EPO) as a Key Regulator of Erythropoiesis, Bone Remodeling and Endothelial Transdifferentiation of Multipotent Mesenchymal Stem Cells (MSCs): Implications in Regenerative Medicine
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
