گاستریت یا ورم معده یک بیماری رایج است که باعث التهاب و زخم در پوشش داخلی معده می‌شود و می‌تواند در هر ساعتی از شبانه‌روز احساس درد و سوزش ناخوشایندی را برای شما ایجاد کند. درمان ورم معده اگر جدی گرفته نشود، می‌تواند دستگاه گوارش را درگیر بیماری‌های سخت‌تری مثل سرطان معده کند؛ با‌این‌حال گاستریت برای اکثر افراد خطر چندانی ندارد و با درمان به‌سرعت بهبود می‌یابد. در این مقاله از مجله سلامت دکتر نکست هر اطلاعاتی که باید درباره این بیماری داشته باشید در اختیارتان می‌گذاریم و روش‌های درمان ورم معده در خانه را به شما می‌گوییم.
علت گاستریت چیست؟
ورم معده التهاب مخاط معده است؛ ضعف یا آسیب در سد مخاطی که از دیواره داخلی معده محافظت میکند، باعث می‌شود تا شیره‌های گوارشی به دیواره معده آسیب بزنند و آن را زخمی و ملتهب کنند. بعضی از بیماری‌ها و شرایط خطر ورم معده را افزایش می‌دهند. این شرایط عبارتند از:
- عفونت باکتریایی: عفونت «هلیکوباکتر پیلوری» در جهان بسیار شایع است؛ اما در موارد بسیار کمی منجر به گاستریت می‌شود.
- مصرف بیش‌از اندازه مسکن‌ها: مصرف منظم یا بیش‌از اندازه داروهای ضد التهاب و مسکن‌ها مثل ناپروکسن و ایبوپروفن باعث آسیب جدی به پوشش محافظ معده شما می‌شود.
- افزایش سن: احتمال ابتلا به گاستریت در افراد مسن بیشتر است؛ چراکه با افزایش سن پوشش معده نازک‌تر می‌شود و در نتیجه درمان ورم معده هم سخت‌تر می‌گردد.
- مصرف الکل: الکل می‌تواند پوشش معده را تحریک کند و آن را فرسایش دهد؛ طبیعتا هرچه مصرف الکل بیشتر باشد، احتمال ابتلا به ورم معده بیشتر می‌شود.
- فشار، استرس شدید، سوختگی، جراحت و عفونت شدید از عوامل گاستریت هستند.
- درمان سرطان: داروهای شیمی‌درمانی و پرتودرمانی خطر ابتلا به ورم معده را افزایش می‌دهند.
- گاستریت خودایمنی: در این مورد، بدن به پوشش محافظ معده حمله میکند و آن را از بین می‌برد. گاستریت خودایمنی در افرادی که به دیگر اختلالات خودایمنی مثل دیابت نوع 1 مبتلا هستند، شایع‌تر است؛ همچنین می‌تواند با کمبود ویتامین B-12 همراه باشد.
- ورم معده می‌تواند با بیماری‌هایی مثل ایدز، کرون، سلیاک و عفونت‌های انگلی هم مرتبط باشد.
علائم گاستریت
علائم ورم معده در افراد مختلف، متفاوت است و در بعضی‌ها ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد؛ اما شایع‌ترین علائم آن موارد زیر است:
- حالت تهوع و ناراحتی معده
- درد شکم
- استفراغ
- سو هاضمه
- احساس سوزش در معده
- سکسکه
- کم‌شدن اشتها
- مدفوع سیاه رنگ
ورم و نفخ معده
برخی ممکن است ورم معده را با نفخ اشتباه بگیرند؛ اما نفخ معده یکی از عوارض و علائم ورم معده حاد شناخته می‌شود. گاستریت حاد معمولا با درد شدید در قسمت بالای شکم همراه است. یکی از دلایل این درد شدید، گیر افتادن گاز بیش‌از اندازه در روده یا همان نفخ است. با درمان ورم معده و روده مشکلات مربوط به نفخ هم بهبود می‌یابند.
درمان خانگی ورم معده
مثل هر بیماری دیگری، اگر علائم شدیدی از بیماری ورم معده را دارید باید به پزشک مراجعه کنید؛ اما درصورتی‌که علائم شدیدی ندارید، می‌توانید از روش‌های درمان ورم معده در منزل استفاده کنید. روش‌های خانگی، مربوط به اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی هستند. در ادامه، روش خانگی درمان گاستریت را به شما معرفی می‌کنیم. پیش‌از شروع لازم است تاکید کنیم درمان قطعي ورم معده وجود ندارد و باید مجموعه‌ای از روش‌ها را برای درمان پیش بگیرید.
- سیگار را ترک کنید
سیگار یکی از عوامل ابتلا و تشدیدکننده ورم معده است. ترک سیگار جدا از تمام مزیت‌هایش به بهبود ورم معده کمک زیادی میکند.
- الکل نخورید
پیش‌تر از تاثیر مصرف الکل بر پوشش محافظ معده گفتیم. اگر مبتلا به گاستریت هستید، بهتر است هرچه سریع‌تر الکل را کنار بگذارید.
- مصرف مسکن را کنترل کنید
یکی دیگر از عوامل ابتلا به ورم معده که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، مصرف مداوم مسکن است. از مصرف این داروها بدون نسخه پزشک جدا خودداری کنید.
- دور نوشیدنی‌های اسیدی را خط بکشید
نوشیدنی‌های اسیدی مانند قهوه، نوشابه‌های گازدار و آبمیوه‌های غیر طبیعی که حاوی اسید سیتریک هستند ورم معده را تشدید می‌کنند.
- وعده‌های غذایی را کوچک کنید
علائم ورم معده به نحوه غذاخوردن نیز مربوط است. اگر به ورم معده مبتلا هستید؛ مهم است که فرایند گوارش را برای معده و روده آسان کنید. وقتی وعده غذایی بزرگ می‌خورید به دستگاه گوارش‌تان فشار می‌آید تا همه آن را به انرژی و ضایعات تبدیل کند؛ از طرف دیگر، وعده غذایی کوچک‌تر باعث جلوگیری از ورود اسید معده به دستگاه تنفسی در هنگام خواب و تنگی نفس می‌شود؛ به همین دلیل، خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر به درمان خانگی ورم معده و تنگی نفس کمک میکند.
- استرس‌تان را مدیریت کنید
تاثیر افزایش استرس بر تشدید بیماری‌ها ثابت شده است. برای بهبود ورم معده هم باید عوامل استرس‌زا را از خود دور کنید. تکنیک‌های مدیریت استرس شامل ماساژ، مدیتیشن، یوگا و تمرین‌های تنفس می‌شود.
- سیر بخورید
سیر را برای خواص ضد قارچی و ضد میکروبی می‌شناسند. سیر می‌تواند هلیکوباکتر پیلوری را از بین ببرد و با کاهش تشکیل گاز در معده به بهبود گاستریت کمک کند.
- چای بابونه بنوشید
این چای دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است و مخاط معده را تسکین می‌دهد. همچنین به از بین بردن گاز معده کمک میکند و ماهیچه‌هایی که غذا را در دستگاه گوارش حرکت می‌دهند، شل میکند.
فوق تخصصان گوارش و کبد در دکترنکست
- غلات کامل را در برنامه غذایی‌تان جا دهید
غلات کامل شامل جو، برنج قهوه‌ای و نان سبوس‌دار می‌شود. این غلات التهاب را کاهش می‌دهند و سلامت دستگاه گوارش را ارتقا می‌دهند.
- ماهی بیشتر بخورید
ماهی‌های سالمون، ساردین و تن سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که تاثیر زیادی در تولید مولکول‌های ضد التهابی دارند.
- آب سیب‌زمینی را امتحان کنید
نوشیدن آب سیب‌زمینی خالص در حالت ناشتا یک راه درمانی موثر برای ورم معده است. آب سیب‌زمینی اسیدیته معده را کاهش می‌دهد، منجر به کاهش درد می‌شود، رفلاکس اسیده معده را کم میکند و سوزش سر دل را بهبود می‌بخشد.
- آب گلابی و موز نتیجه مثبتی دارد
ترکیب موز و گلابی در آب یک معجون درمانی برای دستگاه گوارش فراهم میکند. فیبر این ترکیب به هضم غذا و تحریک حرکات روده کمک میکند. برای درست‌کردن این ترکیب کافی است یک موز و یک گلابی را تکه‌تکه کنید، درون مخلوط‌کن بگذارید و یک لیوان آب به آن اضافه کنید. سپس مخلوط‌کن را روشن و صبرکنید تا مخلوط یکدست شود. اگر دوست داشتید می‌توانید مقداری یخ هم به آن اضافه کنید.
- چای چغندر موثر است
یک روش عالی دیگر برای درمان ورم معده چای چغندر است؛ این چای ویتامین‌های C، A و K دارد و سرشار از آهن، منیزیم و پتاسیم است که خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارند. این خواص به کاهش علائم ورم معده کمک زیادی میکند.
- چای سبز بنوشید
چای سبز آنتی اکسیدان زیادی دارد. این چای از پوشش معده محافظت میکند و علائم گاستریت را کاهش می‌دهد. مصرف مداوم چای سبز به درمان ورم معده مزمن کمک میکند.
- سرکه سیب تاثیر زیادی دارد
سرکه سیب تولید اسید معده را کنترل میکند و مولکول‌هایی که به دیواره معده آسیب می‌زند را از بین می‌برد.
- آلوئه‌ورا و خواص بسیارش را جدی بگیرید
آلوئه‌ورا درد معده را تسکین می‌دهد، باکتری‌های معده را از بین می‌برد و التهاب پوشش محافظ معده را کاهش می‌دهد.
- آب نارگیل بنوشید
آب نارگیل خاصیت ضد التهابی دارد و در تسکین پوشش محافظ معده موثر است.
- زنجبیل بخورید
این گیاه بی‌نظیر با خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی‌اش عفونت و التهاب ناشی از هلیکوباکتر پیلوری را از بین می‌برد.
- ماست و سایر پروبیوتیک‌ها بسیار موثر هستند
پروبیوتیک‌ها مثل ماست، کفیر و کلم ترش برای بهبود سریع ورم معده و از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری موثر هستند.
- عسل دارویی کامل است
درمان ورم معده با عسل بسیار توصیه می‌شود؛ عسل ماهیتی باکتری‌کش دارد و باکتری‌های مضر معده را نابود میکند. عسل دارای خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدان هم هست که به ترمیم پوشش حفاظتی معده کمک میکند.
- جو دوسر مصرف کنید
جو دوسر یک غذای کامل و سرشار از فیبر و مواد معدنی است. جو دوسر درد معده را تسکین می‌دهد و گوارش را تنظیم میکند.
- آناناس بخورید
این میوه استوایی سطح اسید معده را کنترل و به هضم مواد غذایی ازجمله پروتئین کمک میکند.
- از زردچوبه استفاده کنید
گیاه زردچوبه خاصیت ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد التهابی دارد و پوشش معده را آرام میکند. زردچوبه را جدا از استفاده در غذا، به‌عنوان دمنوش و به‌طور روزانه مصرف کنید.
- مصطکی بجویید
از مصطکی برای درمان ورم معده غیر هلیکوباکتر پیلوری و درمان زخم معده استفاده می‌شود. مصطکی اسیدهای معده را کنترل و از پوشش داخلی آن محافظت میکند.
- دمنوش رزماری بنوشید
رزماری خاصیت ضد التهابی و آنتی‌اکسیدان دارد و برای پیشگیری و درمان ورم معده و زخم معده استفاده می‌شود.
غذاهای مفید برای درمان ورم معده
اگر مبتلا به ورم معده هستید شاید بهتر باشد به فکر یک رژیم مناسب برای درمان این بیماری باشید؛ برای مثال از غذاهای تند و سرخ‌شده دوری کنید و خوراکی‌های با فیبر زیاد و چربی کم را جایگزین آن‌ها کنید. البته رژیم غذایی نامناسب باعث ابتلا به گاستریت مزمن نمی‌شود و فقط علائم آن را تشدید میکند. برخی غذاها و نوشیدنی‌هایی که به کاهش علائم گاستریت کمک می‌کنند عبارتند از:
- غذاهای پر فیبر مانند غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و لوبیا
- غذاهای کم‌چرب مثل ماهی و گوشت بدون بدون چربی
- غذاهای با اسیدیته کم، ازجمله سبزیجات و لوبیا
- نوشیدنی‌های بدون گاز
- نوشیدنی‌های بدون کافئین
- پروبیوتیک‌ها مثل ماست و کلم ترش و کفیر
ورم معده و غذاهای مضر
غذاهایی که چربی بالایی دارند؛ ممکن است باعث تشدید بیماری گاستریت شوند. برای برخی از افراد، آلرژی غذایی می‌تواند باعث این بیماری شود؛ پس، شناسایی و پرهیز از این غذاها می‌تواند به درمان ورم معده و حتی پیشگیری از آن کمک کند. بعضی از غذاهایی که در رژیم گاستریت باید از آن‌ها دوری کنیم عبارتند از:
- غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی و بعضی از میوه‌ها
- الکل
- نوشیدنی‌های گازدار
- قهوه
- غذاهای چرب
- غذاهای سرخ‌شده
- آبمیوه‌ها
- غذاهای ترش
- غذاهای ادویه‌دار
جمع بندی
درمان ورم معده اگر جدی گرفته نشود، علاوه‌بر درد و سختی‌ای که به همراه دارد می‌تواند باعث ابتلا به بیماری‌های بدتری مثل سرطان معده شود. مهم‌ترین نکته در درمان ورم معده رعایت نکات تغذیه‌ای و شروع رژیم غذایی مناسب است. اگر نشانه‌های این بیماری حاد باشد حتما باید به متخصص گوارش مراجعه کنید. شما می‌توانید برای دریافت نوبت پزشک به سایت دکترنکست سر بزنید و از قسمت نوبت دهی آنلاین از پزشک متخصص وقت بگیرید.
منابع:
