اندوکاردیت عفونی چیست؟
اندوکاردیت عفونی، عفونت دیواره داخلی قلب (اندوکارد) و معمولاً دریچه‌های قلب است. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که باکتری وارد جریان خون شده و به دریچه‌های قلب آسیب دیده متصل می‌شود. باکتری‌ها (و به میزان کمتری قارچ‌ها) که به جریان خون وارد می‌شوند، گاهی می‌توانند روی دریچه‌های قلب قرار بگیرند و اندوکارد را آلوده کنند.
دریچه‌های غیرطبیعی، آسیب‌دیده یا جایگزین (پروتز) نسبت به دریچه‌های معمولی بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند. به همین دلیل افرادی که دریچه مصنوعی قلب دارند یا دچار نقص قلبی خاص همراه تولد هستند قبل از انجام برخی عمل‌های دندانپزشکی یا جراحی باید آنتی‌بیوتیک مصرف کنند تا از اندوکاردیت عفونی جلوگیری کنند. باکتری‌هایی که باعث اندوکاردیت باکتریایی تحت‌حاد می‌شوند تقریباً همیشه دریچه‌های غیرطبیعی، آسیب‌دیده یا مصنوعی را آلوده می‌کنند. با این حال، دریچه‌های طبیعی می‌توانند توسط برخی از باکتری‌های تهاجمی آلوده شوند، به خصوص اگر تعداد زیادی باکتری وجود داشته باشد.
اندوکاردیت عفونی به چه میزان شایع است؟
میزان ابتلا به اندوکاردیت عفونی در تمام سنین، در مردان دو برابر زنان است. این اختلال در بین افراد مسن شایع‌تر است به طوری که بیش از یک چهارم موارد ابتلا در افراد بالای ۶۰ سال رخ می‌دهد.
اندوکاردیت حاد و تحت‌حاد
اندوکاردیت عفونی به طور خاص به عفونت اندوکارد قلب اشاره دارد. اما عفونت معمولاً دریچه‌های قلب و هر ناحیه با اتصالات غیرطبیعی بین حفره‌های قلب یا رگ‌های خونی آن (نقایص همراه تولد قلب) را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. دو نوع اندوکاردیت عفونی وجود دارد:
- اندوکاردیت عفونی حاد به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و ممکن است در عرض چند روز تهدیدکننده زندگی شود. این حالت معمولاً به طور ناگهانی با تب بالا، ضربان قلب سریع، خستگی و آسیب سریع و گسترده دریچه قلب آغاز می‌شود.
- اندوکاردیت عفونی تحت‌حاد (که اندوکاردیت باکتریایی تحت‌حاد نیز نامیده می‌شود) به تدریج و به طور نامحسوس در طی یک دوره چند هفته‌ای تا چند ماهه ایجاد می‌شود. اما این مورد نیز نهایتا می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. این نوع، به تدریج با علائمی مانند خستگی، تب خفیف، ضربان قلب نسبتا سریع، کاهش وزن، تعریق و تعداد گلبول‌های قرمز پایین تظاهر می‌یابد.
باکتری چگونه به جریان خون راه می‌یابد؟
اگرچه باکتری‌ها به طور معمول در خون یافت نمی‌شوند، اما آسیب به پوست، پوشش داخلی دهان یا لثه (حتی آسیب ناشی از یک فعالیت عادی مانند جویدن یا مسواک زدن دندان‌ها) می‌تواند به تعداد کمی از باکتری‌ها اجازه ورود به جریان خون را بدهد. ژنژیویت (التهاب لثه) همراه با عفونت، عفونت‌های پوستی جزئی و عفونت در سایر نقاط بدن ممکن است باکتری را وارد جریان خون کند. برخی از روش‌های جراحی، دندانپزشکی و پزشکی نیز ممکن است باکتری را وارد جریان خون کنند. به ندرت، باکتری‌ها در طول جراحی قلب باز یا جراحی تعویض دریچه قلب، به قلب وارد می‌شوند.
در افرادی که دریچه‌های قلب طبیعی دارند، معمولاً آسیبی وارد نمی‌شود و گلبول‌های سفید خون و پاسخ‌های ایمنی بدن به سرعت این باکتری‌ها را از بین می‌برند. با این حال، دریچه‌های آسیب‌دیده قلب ممکن است باکتری‌ها را به دام بیندازند. در سپسیس تعداد زیادی باکتری وارد جریان خون می‌شود. هنگامی که تعداد باکتری‌ها در جریان خون به اندازه کافی زیاد باشد، اندوکاردیت حتی در افرادی که دریچه‌های قلب طبیعی دارند، رخ می‌دهد.
اندوکاردیت قلب راست
اگر علت اندوکاردیت عفونی، تزریق مواد مخدر یا استفاده طولانی‌مدت از خطوط داخل وریدی باشد، دریچه تریکوسپید (قلب راست) اغلب عفونی می‌شود. در اکثر موارد دیگر اندوکاردیت، دریچه میترال یا دریچه آئورت عفونی می‌شود.
عوامل خطر اندوکاردیت عفونی چیست؟
بیشترین خطر ابتلا به اندوکاردیت در افرادی است که:
- مواد مخدر تزریقی استفاده می‌کنند
- سیستم ایمنی ضعیفی دارند
- دریچه قلب مصنوعی، ضربان‌ساز یا دفیبریلاتور دارند
سایر علائم خطر عبارتند از:
- نقایص قلبی همراه تولد از جمله نقص دریچه‌های قلب و یا رگ‌های خونی اصلی به ویژه نقصی که اجازه می‌دهد خون از یک قسمت قلب به قسمت دیگر نشت کند
- آسیب دریچه قلب به دلیل تب روماتیسمی
- تخریب دریچه‌های قلب که با افزایش سن رخ می‌دهد
اندوکاردیت عفونی چه علائمی دارد؟
علائم اندوکاردیت باکتریایی حاد عبارتند از:
- تب بالای ناگهانی ۳۸.۹ تا ۴۰ درجه سانتیگراد
- تاکی‌کاردی
- خستگی
- آسیب سریع و گسترده دریچه قلب
- نارسایی قلبی
علائم اندوکاردیت باکتریایی تحت‌حاد عبارتند از:
- خستگی
- تب خفیف ۳۷.۲ تا ۳۸.۳ درجه سانتیگراد
- تاکی‌کاردی
- کاهش وزن
- تعریق
- آنمی
- لرز
- درد مفاصل
- رنگ پریدگی
- ندول‌های دردناک زیر پوست
- گیجی
آمبولی عفونی به دنبال اندوکاردیت
در اندوکاردیت باکتریایی حاد و تحت‌حاد، اگر تجمع باکتری‌ها و لخته‌های خون از روی دریچه‌ها جدا شود و از طریق جریان خون به قسمت‌های دیگر بدن برود و در یک سرخرگ قرار بگیرد، ممکن است شریان‌ها مسدود شوند. انسداد شریان‌های مغزی می‌تواند باعث سکته مغزی شود و انسداد شریان قلب باعث حمله قلبی می‌شود. آمبولی همچنین می‌تواند باعث عفونت در ناحیه‌ای شود که در آن قرار دارد و یا عروق خونی کوچک را مسدود کرده و به اندام‌ها آسیب برساند. اندام‌هایی که اغلب تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند عبارتند از
- ریه
- کلیه
- طحال
- مغز
تشخیص اندوکاردیت عفونی چگونه صورت می‌گیرد؟
- اکوکاردیوگرافی
- کشت خون
از آنجا که بسیاری از علائم مبهم و عمومی هستند، تشخیص اغلب مشکل است. معمولاً افراد مشکوک به اندوکاردیت عفونی حاد یا تحت‌حاد برای تشخیص و همچنین درمان به سرعت در بیمارستان بستری می‌شوند. پزشکان ممکن است در افرادی که تب دارند و منبع عفونت واضحی ندارند به اندوکاردیت مشکوک شوند، به خصوص اگر علائم زیر نیز وجود داشته باشد:
- لکه‌های قرمز روی انگشتان
- اختلال دریچه قلب
- دریچه قلب مصنوعی
- اقدامات جراحی اخیر دندانپزشکی یا پزشکی
- مواد مخدر تزریقی
- ایجاد سوفل قلبی یا تغییر در سوفل قلبی از پیش موجود
برای کمک به تشخیص، پزشکان معمولا اکوکاردیوگرافی انجام می‌دهند و نمونه‌های خونی را برای آزمایش وجود باکتری می‌گیرند. معمولاً سه یا چند نمونه خون در زمان های مختلف در یک روز گرفته می‌شود. این کشت‌های خون ممکن است باکتری‌های ایجادکننده بیماری و بهترین آنتی‌بیوتیک‌ها را برای مقابله با آنها شناسایی کند.
به طور معمول، اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک (روشی که در آن پروب اولتراسوند روی قفسه‌سینه قرار می‌گیرد) انجام می‌شود. اگر این روش اطلاعات کافی را ارائه نکند، ممکن است فرد تحت اکوکاردیوگرافی ترانس ازوفاژیال قرار گیرد (روشی که در آن پروب اولتراسوند از گلو به مری، درست در پشت قلب منتقل می‌شود). اکوکاردیوگرافی ترانس‌ازوفاژیال دقیق‌تر است و رسوبات باکتریایی کوچکتر را شناسایی می‌کند، اما تهاجمی و پرهزینه‌تر است.
گاهی نمی‌توان باکتری ها را از نمونه‌های خون کشت داد. علل محتمل عبارتند از:
- ممکن است تکنیک‌های خاصی برای رشد باکتری‌های خاص مورد نیاز باشد
- فرد آنتی‌بیوتیک‌هایی مصرف کرده باشد که عفونت را درمان نکرده، اما تعداد باکتری‌ها را به اندازه‌ای کاهش داده که غیرقابل تشخیص باشند
- بیمار مبتلا به اندوکاردیت نیست، اما دارای اختلالی است که علائمی بسیار شبیه به اندوکاردیت دارد
پیش‌آگهی اندوکاردیت عفونی
اگر آندوکاردیت عفونی درمان نشود، همیشه کشنده است. هنگامی که درمان انجام می‌شود، خطر مرگ به عواملی مانند سن فرد، مدت زمان عفونت، وجود دریچه قلب جایگزین، نوع ارگانیسم عفونی و میزان آسیب وارد شده به دریچه‌های قلب بستگی دارد. با این وجود، با درمان تهاجمی آنتی‌بیوتیکی، اکثر بیماران زنده می‌مانند.
چگونه از اندوکاردیت عفونی پیشگیری می‌شود؟
به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، به افرادی که در معرض خطر بالای اندوکاردیت عفونی هستند، قبل از انجام برخی اقدامات جراحی، دندانپزشکی و پزشکی آنتی‌بیوتیک داده می‌شود. افراد در معرض خطر عبارتند از:
- افراد دارای دریچه مصنوعی
- فرد دارای نقایص قلبی همراه تولد
- بیمار دارای قلب پیوندی که دارای دریچه غیرطبیعی است
- فردی که سابقه قبلی اندوکاردیت عفونی دارد
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
