آیا تابه‌حال چیزی درباره یک جراحی با کمترین میزان جراحت شنیده‌اید؟ لاپاراسکوپی، یکی از آن‌هاست که تنها با ایجاد چند برش کوچک روی پوست، انجام می‌شود. زمانی که نتایج حاصل از آزمایش‌های غیر تهاجمی برای تشخیص یک بیماری کافی نباشد، پزشک از لاپاراسکوپی استفاده می‌کند. هرساله بیش از 13 میلیون نفر در سراسر جهان به دلایل مختلفی تحت این عمل قرار می‌گیرند که بخشی از آن، شامل لاپاراسکوپی رحم و تخمدان برای تشخیص و درمان بیماری‌های زنان، لاپاراسکوپی شکم برای اسلیو و بای‌پس معده و لاپاراسکوپی کیسه صفرا برای برداشتن کیسه صفراست.
مزیت لاپاراسکوپی نسبت به سایر جراحی‌ها، زخم و جراحات کمتر، دوره نقاهت کوتاه‌تر و کاهش هزینه‌های درمانی آن است. مدت کوتاهی بعد از عمل، می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را آغاز کنید. برای تسکین دردهای احتمالی بعد از عمل، می‌توانید تحت نظر پزشک، داروی مسکن مصرف کنید. برای شناخت کاربردهای متفاوت لاپاراسکوپی و مراقبت‌های بعد از آن، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
لاپاراسکوپی چیست؟
لاپاراسکوپی نوعی جراحی تشخیصی است که در آن از ابزاری به نام لاپاراسکوپ برای بررسی اندام‌های داخلی، مثل لگن و شکم، استفاده می‌شود. لاپاراسکوپ، میله‌‌ای باریک با یک دوربین در انتهای آن است که جراح با ایجاد چند برش کوچک روی پوست، آن را وارد بدن می‌کند. این ابزار در حین عمل، فیلم عمل لاپاراسکوپی را به مانیتور ارسال و امکان مشاهده اندام‌های داخلی بدن و نمونه‌برداری از آن‌ها را فراهم می‌کند.
کاربردهای لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی برای شناسایی و تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها کاربرد دارد. بیشتر اوقات این بیماری‌ها با آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی، CT اسکن و MRI تشخیص داده می‌شوند. زمانی که آزمایش‌های غیر تهاجمی نتوانند اطلاعات کافی برای تشخیص آن بیماری را منتقل کنند یا نمونه‌برداری از بافت یک اندام داخلی نیاز باشد، این جراحی توصیه می‌شود. بعضی از کاربردهای لاپاراسکوپی عبارتند از:
- ترمیم فتق شکم؛
- درآوردن آپاندیس؛
- تشخیص و درمان بیماری‌های کبدی؛
- ترمیم بیضه و برداشتن پروستات؛
- لاپاراسکوپی روده برای برداشتن روده؛
- تشخیص و برداشتن توده یا تومور شکمی کوچک؛
- بررسی میزان اثربخشی یک روش درمانی خاص؛
- بررسی میزان پیشروی سرطان‌های خاص.
در ادامه این مقاله، تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای این جراحی در تشخیص و درمان بیماری‌ها، به‌تفصیل آورده شده است.
لاپاراسکوپی معده
جراح در لاپاراسکوپی شکم می‌تواند به تمام اندام‌های داخلی این ناحیه دسترسی داشته باشد. گاهی برای کمک به کاهش وزن افراد، از جراحی بای‌پس معده استفاده می‌شود. در بای‌پس معده یا جراحی کاهش وزن، تغییراتی در اندام‌های گوارشی ایجاد می‌کنند تا فرد مورد نظر بتواند غذای مصرفی و میزان جذب کالری خود را محدود کند. علاوه بر این، لاپاراسکوپی معده برای بررسی میزان پیشروی سرطان معده و نمونه‌برداری از بافت آن هم کاربرد دارد.
لاپاراسکوپی کیسه صفرا
عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا یا کوله‌سیستکتومی، جراحی برداشتن کیسه صفرا با کمترین میزان جراحت است. این عمل، زمانی کاربرد دارد که سنگ کیسه صفرا باعث التهاب، درد یا عفونت شود. در چنین شرایطی، با ایجاد چند برش سطحی روی پوست، کیسه صفرا از بدن خارج می‌شود و بیمار می‌تواند همان‌روز مرخص شود. در صورتی که بعد از لاپاراسکوپی کیسه صفرا عوارضی داشتید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
در طول 50 سال گذشته، عمل لاپاراسکوپی رحم از یک جراحی ساده برای بستن لوله‌های رحمی، به یکی از رایج‌ترین روش‌های جراحی در زمینه درمان بیماری‌های زنان تبدیل شده است. لاپاراسکوپی رحم مشخص می‌کند که آیا شما به بیماری‌هایی مثل اندومتریوز و فیبروم مبتلا هستید یا خیر. علاوه بر این، لاپاراسکوپی رحم و تخمدان می‌تواند نوعی درمان برای بعضی بیماری‌ها باشد از جمله:
- درمان ناباروری زنان؛
- جراحی اندومتریوز؛
- درمان بیماری التهابی لگن (PID)؛
- برداشتن جنین در بارداری خارج از رحم؛
- لاپاراسکوپی تخمدان برای درمان کیست تخمدان؛
- عمل لاپاراسکوپی واژن برای ترمیم مجرای ادرار و واژن؛
- عمل لاپاراسکوپی رحم برای برداشتن فیبروم یا درآوردن رحم (هیسترکتومی).
مراقبت‌های بعد از عمل لاپاراسکوپی
بیشتر اوقات، مدت کوتاهی بعد از عمل، می‌توانید به خانه بروید. ممکن است پزشک، همان روز شما را مرخص یا یک شب بستری کند. ابتدا باید اثر بیهوشی برطرف شود و سپس علائم حیاتی شما زیر نظر گرفته شوند. روزهای بعد از عمل با استراحت در خانه، بهبود خواهید یافت. در این مدت، بهتر است یک‌سری نکات مراقبتی را رعایت کنید، از جمله:
- تا 24 ساعت بعد از جراحی، مصرف الکل و رانندگی ممنوع است؛
- در زمان دلخواه خودتان می‌توانید دوش بگیرید؛
- معمولا روز بعد از عمل، می‌توانید پانسمان را بردارید، البته با تایید پزشک؛
- معمولا دو سه روز بعد از عمل، می‌توانید چسب‌‌زخم‌ها را باز کنید؛
- عموما حدود سه روز بعد از عمل می‌توانید به محیط کار بازگردید.
البته مسلما تمامی موارد بالا، باید با مشورت و تایید پزشک انجام گیرند.
نکات مراقبتی بعد از لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
خون‌ریزی واژینال تا یک ماه بعد از لاپاراسکوپی رحم طبیعی است. سیکل قاعدگی بعضی زنان، 4 تا 6 ماه بعد از لاپاراسکوپی رحم و تخمدان به حالت طبیعی خود بازنمی‌گردد. پس از این مدت، ممکن است قاعدگی شدیدتری را تجربه کنید. اگر بعد از لاپاراسکوپی رحم ادرارتان سبزرنگ شده است، نگران نباشید. ممکن است برای بررسی باز بودن لوله‌های فالوپ از رنگدانه‌های آبی استفاده شده باشد.
در صورت تجربه دردهای شکمی بعد از عمل، می‌توانید تحت نظر پزشک از قرص مسکن استفاده کنید. برای اطمینان از میزان اثرگذاری این عمل بر درمان بیماری شما، 2 تا 3 سیکل قاعدگی صبر کنید. معمولا حدود یک هفته بعد از عمل، می‌توانید فعالیت جنسی داشته باشید. احتمال بارداری در این مدت وجود دارد؛ بنابراین اگر قصد حاملگی ندارید، از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
جمع بندی
امروزه، لاپاراسکوپی یکی از رایج‌ترین عمل‌های جراحی است که در بسیاری از نقاط جهان برای تشخیص و درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌شود. دوره نقاهت کامل آن، حدود 2 تا 3 هفته است؛ اما معمولا مدت کوتاهی پس از عمل، می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را آغاز کنید. در این مقاله به‌طور کامل درباره انواع لاپاراسکوپی مانند لاپاراسکوپی رحم و تخمدان، لاپاراسکوپی واژن، لاپاراسکوپی شکم، لاپاراسکوپی روده و لاپاراسکوپی کیسه صفرا و مراقبت‌های بعد از آن صحبت کردیم. برای آگاهی از اینکه لاپاراسکوپی می‌تواند یکی از گزینه‌های درمانی بیماری شما باشد یا خیر، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
منابع:
