تنبلی روده اختلالی است که نه‌تنها روی کیفیت زندگی، بلکه روی وضعیت کلی سلامت شما تاثیر می‌گذارد. اجابت مزاج روشی برای دفع مواد زائد از بدن است. اگر سرعت دفع مواد زائد کمتر از حد معمول شود، تنبلی روده رخ می‌دهد و خطر جذب سموم بیشتر می‌شود. این اختلال عملکرد در سیستم گوارشی می‌تواند آسیب‌هایی مانند التهاب، تضعیف سیستم ایمنی بدن و اثرات جانبی دیگری را به همراه داشته باشد. شیوع این اختلال در زنان بیشتر از مردان است و تشخیص علت زمینه‌ای آن توسط پزشک متخصص می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند. در این مقاله آنچه که باید درباره علائم و روش‌های درمان سریع تنبلی روده بدانید، در اختیار شما خواهیم گذاشت.
تنبلی روده چیست؟
تنبلی روده یک اصطلاح عامیانه برای نوعی یبوست ناشی از اختلال عملکرد در سیستم دفع بدن است. در این اختلال عصبی عضلانی که یبوست ترانزیت کند (STC) نامیده می‌شود، سرعت حرکت مدفوع در روده بزرگ کاهش پیدا می‌کند. علت اصلی آن مشخص نیست، اما این احتمال وجود دارد که اعصاب، عضلات و انتقال‌دهنده‌های عصبی نمی‌توانند مدفوع را با عملکرد مناسبی به‌سمت مقعد سوق دهند. در نتیجه، مدفوع مدت طولانی‌تری در روده بزرگ باقی می‌ماند و انباشته می‌شود. این اختلال، نوعی یبوست عملکردی است که بدون علت واضحی رخ می‌دهد. مشخصه‌ی آن تحرک کم روده و اجابت مزاج کمتر از 3 بار در هفته است که به‌دلیل سفتی مدفوع و مشکلات دفع مانند یبوست در افراد مسن، اتفاق می‌افتد.
علت تنبلی روده
این اختلال می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در ایجاد آن نقش دارند از جمله:
- ناهنجاری‌های سیستم عصبی روده؛
- ابتلا به نوعی بیماری مادرزادی که به انسداد روده منجر می‌شود؛
- مسدودشدن روده با تومور؛
- آسیب‌دیدگی عضلات مقعد؛
- عادت‌های نادرست روده مانند تاخیر در اجابت مزاج؛
- اختلالات خوردن؛
- سندرم روده تحریک‌پذیر؛
- کم‌کاری تیروئید؛
- زوال عقل؛
- مصرف بلندمدت ملین‌های مصنوعی.
علائم تنبلی روده
تنبلی روده یکی از انواع یبوست است و کمتر از 20 درصد افراد مبتلا به یبوست را شامل می‌شود. نشانه تنبلی روده ممکن است به‌صورت زیر بروز پیدا کند:
- حرکات نامنظم روده (دفع کمتر از یکبار در هفته)؛
- عدم احساس نیاز برای دفع؛
- درد شدید شکم؛
- نفخ؛
- دفع همراه با درد.
خطرات تنبلی روده
عوامل شایعی که احتمال ابتلا به تنبلی روده را بیشتر می‌کنند عبارتند از:
- نخوردن فیبر کافی؛
- بی‌تحرکی طولانی‌مدت؛
- جراحی لگن یا شکم؛
- مصرف داروهای متعدد مانند اُپیوئیدها؛
- وقایع دوران کودکی و تروما روحی؛
- سالخوردگی.
اگر مدفوع خونی، درد شدید مقعدی حتی در مواقع غیر از اجابت مزاج و اسهال یا یبوست طولانی‌تر از دو هفته داشتید، سریع به پزشک مراجعه کنید.
درمان تنبلی روده
درمان سریع تنبلی روده از جلسات درمانی و روش‌های تغییر سبک زندگی تشکیل می‌شود. بیشتر اوقات، تنبلی روده با مداوای علت زمینه‌ای آن، مانند درمان کم‌کاری تیروئید، برطرف می‌شود. علی‌رغم این قضیه، بسیاری از گزینه‌های درمانی بر تسکین و درمان سریع یبوست مزمن متمرکز هستند که تاثیر مستقیم بر ابتلا به تنبلی روده دارد. انجام ورزش‌های سبک روزانه به افزایش گردش خون در ناحیه شکم و در نتیجه افزایش تحرک روده و رفع یبوست کمک می‌کند.
ایجاد تغییر در غذای مصرفی روزانه، مصرف بیشتر مایعات و غذاهای پروبیوتیک و دوری از کافئین، غذاهای فرآوری‌شده و لبنیات می‌تواند یک روش درمان تنبلی روده برای دفع مدفوع و رفع یبوست مزمن باشد. فیبر بهترین خوراکی برای تنبلی روده است، اما مصرف خیلی کم یا خیلی زیاد آن می‌تواند گوارش را به هم بریزد؛ بنابراین باید میزان فیبر دریافتی را با مشورت پزشک متخصص تعیین کنید.
برای اینکه سیستم گوارش بدن بتواند خودبه‌خود عملکرد درستی داشته باشد، توصیه می‌شود که مصرف قرص تنبلی روده و داروهای ملین مصنوعی را محدود کنید. در عوض، ملین‌هایی مانند شیاف گلیسیرین می‌توانند بهترین دارو برای تنبلی روده باشند. پزشک باید مدت و میزان مصرف این ملین‌ها را مشخص کند. هنگام مصرف این ملین‌ها بهتر است مقدار زیادی آب بنوشید تا اثرگذاری دارو بیشتر و میزان نفخ کمتر شود.
چای سبز یک ملین طبیعی و داروی گیاهی برای تنبلی روده است. برای درمان تنبلی روده در طب سنتی از روغن نعنافلفلی استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده است که این روغن بر کاهش التهاب روده، افزایش تحرک روده‌ها و بهبود میکروبیوم‌های روده در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر و اختلالات عملکردی روده اثرگذار است. استفاده از سرویس بهداشتی ایرانی و قرارگرفتن در وضعیت چمباتمه هم ممکن است اجابت مزاج را آسان‌تر کند.
فوق تخصصان گوارش و کبد در دکترنکست
از درمان‌های رفتاری مانند بازآموزی روده هم برای درمان اختلالات روده و STC استفاده می‌شود. روش‌هایی مانند بیوفیدبک به فرد کمک می‌کنند تا روده‌های خود را به‌طور منظم تخلیه کند. جراحی تنبلی روده و قراردادن کیسه کلستومی، در موارد بسیار نادر و ابتلای شدید به این اختلال، استفاده می‌شود. کلستومی یک کیسه‌ی پلاستیکی است که مواد زائد بدن بعد از ورود به روده بزرگ در آن جمع می‌شود. راه خروج این کیسه از بدن، یک حفره کوچک روی دیواره شکم است. به‌تازگی از جریان‌های الکتریکی بدون درد برای افزایش سرعت هضم غذا و بهبود عملکرد اعصاب دستگاه گوارش استفاده می‌شود. این روش، جایگزین مناسبی برای جراحی تنبلی روده است.
جمع‌بندی
تنبلی روده اختلالی است که مشخصه آن، کندی سرعت حرکت مواد زائد در دستگاه گوارش است. به‌طور معمول، کاهش سرعت حرکت مدفوع در روده به‌دلیل عدم تحرک صحیح روده بزرگ اتفاق می‌افتد. عواملی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در ایجاد این اختلال نقش دارند که ممکن است باعث یبوست شود. پزشک متخصص با بررسی مشخصات فردی، علائم و سوابق بالینی، این بیماری را تشخیص می‌دهد. برای تشخیص این اختلال از معاینات پزشکی، تصویربرداری، آزمایش خون و مدفوع هم استفاده می‌شود.
درمان تنبلی روده ترکیبی از درمان دارویی و غیردارویی و همچنین درمان علت زمینه‌ای آن است. اگرچه یک روش درمانی خاص برای مداوای این اختلال وجود ندارد، اما علائم بسته به شدت و علت زمینه‌ای آن‌ها، قابل کنترل است. از خوددرمانی و مصرف خودسرانه قرص برای درمان تنبلی روده دوری کنید. به یاد داشته باشید که فقط پزشک می‌تواند بیماری شما را به‌درستی تشخیص دهد و مصرف هرنوع دارو یا شربت برای تنبلی روده را توصیه کند؛ بنابراین اگر متوجه علائمی شدید، در اولین فرصت با فوق تخصص گوارش آنلاین مشورت کنید.
منابع:
