لنفوم سرطانی است که از سیستم لنفاوی شروع می‌شود و گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری نه‌تنها در بزرگسالان، چه مرد و چه زن، بلکه در کودکان هم اتفاق می‌افتد. پس همه افراد باید نسبت به این نوع سرطان آگاه باشند. اگر شما هم قصد دارید در مورد سرطان لنفوم اطلاعات کافی به‌دست آورید، این مقاله برای شماست؛ چراکه در ادامه نکات مهمی در مورد علائم، علت، روش تشخیص و درمان این بیماری آورده شده است.
لنفوم چیست؟
به مجموعه‌ای از غدد لنفاوی و عروق که مایع لنفاوی را در بدن حرکت می‌دهند، سیستم لنفاوی می‌گویند. مایعات لنفاوی حاوی گلبول‌های سفید خونی هستند که با عفونت مبارزه می‌کنند. غدد لنفاوی به عنوان فیلتر عمل می‌کنند و باکتری‌ها و ویروس‌ها را ابتدا جذب و سپس از بین می‌برند. این کار از گسترش عفونت جلوگیری می‌کند. در حالت عادی سیستم لنفاوی از بدن شما محافظت می‌کند؛ اما احتمال سرطانی‌شدن گروهی از سلول‌های لنفاوی به‌نام لنفوسیت‌ها وجود دارد.
برای سرطان‌هایی که در سیستم لنفاوی شروع می‌شوند، اصطلاح لنفوم را در نظر گرفته‌اند. این بیماری به دو دسته اصلی شامل لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین تقسیم می‌شود. لنفوم غیر هوچکین در اواخر بزرگسالی، 60 تا 80 سالگی، رخ می‌دهد و در مردان شایع‌تر از زنان است. سرطان لنفوم هوچکین در اوایل بزرگسالی، 20 تا 39 سالگی، و اواخر بزرگسالی، 65 سال و بالاتر، شایع‌تر است. البته باید گفت که مردان کمی بیشتر از زنان به لنفوم هوچکین بزرگسالان مبتلا می‌شوند.
البته در حال‌حاضر محققان بیش از 70 نوع لنفوم را در زیر دسته دو نوع هوچکین و غیر هوچکین طبقه‌بندی کرده‌اند. لنفوم می‌تواند هر بخشی از سیستم لنفاوی از جمله مغز استخوان، تیموس، طحال، لوزه‌ها و گره‌های لنفاوی را تحت تاثیر قرار دهد.
لنفوم در کودکان
آیا احتمال به‌وجود آمدن این سرطان در کودکان وجود دارد؟ متاسفانه باید گفت بله. نوع خاصی از لنفوم وجود دارد که در کودکان شایع‌تر است. به‌عنوان مثال، لنفوم هوچکین در کودکان 15 ساله و کمتر شایع‌تر است؛ اما نوعی از لنفوم غیر هوچکین وجود دارد که در کودکان رخ می‌دهد. این نوع سرطان در اکثر موارد تهاجمی است و به‌سرعت رشد می‌کند.
البته باید گفت کودکانی که دارای نقص سیستم ایمنی هستند، یا افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به لنفوم قرار دارند. همچنین کودکانی که تحت شیمی‌درمانی یا پرتوپرمانی قرار گرفته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع سرطان هستند.
کدام لنفوم خطرناک است؟
سرطان لنفوم غیر هوچکین بزرگسالان شایع‌ترین نوع لنفوم است. هر سال تقریبا 20 نفر از هر 100000 نفر به لنفوم غیر هوچکین و 3 بزرگسال از هر 100000 نفر به لنفوم هوچکین بزرگسالان مبتلا می‌شوند. پس بر اساس این آمار لنفوم غیر هوچکین نسبت به نوع هوچکین شایع‌تر است.
اما طول عمر بیماران لنفوم هوچکین و غیر هوچکین چقدر است؟ تقریبا 90 درصد از افراد مبتلا به لنفوم هوچکین تا پنج سال پس از تشخیص به زندگی خود ادامه می‌دهند. همچنین بیش از 70درصد از بزرگسالان مبتلا به لنفوم غیر هوچکین پنج سال پس از تشخیص زنده هستند. پس بر مبنای این تحقیقات انجام‌شده می‌توان گفت که نوع غیر هوچکین خطرناک‌تر است.
علائم لنفوم
احتمالا سرطان لنفوم همیشه در مراحل اولیه علائمی را ایجاد نکند. اما ممکن است پزشک در طول معاینه فیزیکی غدد لنفاوی بزرگ‌شده که مانند گره‌های کوچک و نرم زیر پوست احساس می‌شوند را پیدا کند. در این شرایط غدد لنفاوی در بخش‌های گردن، قسمت بالای قفسه سینه، زیر بغل، معده و کشاله ران احساس می‌شود. پس اولین علائم لنفوم خاص نیستند؛ به همین دلیل به‌راحتی نادیده گرفته می‌شوند. شایع‌ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- لرز؛
- سرفه؛
- خستگی؛
- طحال بزرگ‌شده؛
- تب؛
- عرق شبانه؛
- بثورات پوستی همراه با خارش؛
- تنگی نفس؛
- خارش پوست؛
- دل درد؛
- از دست دادن اشتها؛
- کاهش وزن نامشخص.
از آن‌جایی‌که علائم سرطان لنفوم در بیشتر موارد به‌راحتی نادیده گرفته می‌شود، پس می‌توان گفت که کشف کردن و سپس تشخیص آن در مراحل اولیه می‌تواند دشوار باشد. البته باید بدانیم علائم ممکن است با بدتر شدن سرطان شروع به تغییر کنند.
علت سرطان لنفوم چیست؟
سرطان لنفوم زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت‌ها بدون کنترل رشد می‌کنند. طول عمر متوسط سلول لنفوسیت کوتاه است و پس‌از آن سلول می‌میرد. با‌این‌حال، در افراد مبتلا به لنفوم، تغییرات DNA در داخل سلول‌های لنفوسیتی باعث رشد و گسترش آنها به جای مرگ خواهد شد. محققان شرایط زیر را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد:
- ویروس‌هایی از جمله HIV، «اپشتین بار» (EBV) و سارکوم کاپوزی را دارید یا داشته‌اید.
- سیستم ایمنی بدن شما در اثر بیماری یا درمان‌های پزشکی مانند پیوند عضو به خطر افتاده یا ضعیف شده است.
- شما یک بیماری خود ایمنی دارید. یک بیماری خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شما به جای محافظت از بدن به‌طور تصادفی به خود بدن حمله می‌کند.
- عفونت‌های مزمن خاصی دارید.
تشخیص سرطان لنفوم
در شرایط عادی، اگر متخصص آنکولوژی به سرطان لنفوم در یک شخص مشکوک باشد، بافت‌برداری یا «بیوپسی» (biopsy) را انجام می‌دهد. در واقع بافت‌برداری شامل برداشتن سلول‌ها از یک غده لنفاوی بزرگ شده است. همچنین متخصصین هماتوپاتولوژیست، سلول‌ها را بررسی می‌کنند. در این حالت متخصص مشخص می‌کند که آیا سلول‌های لنفومی وجود دارند یا خیر و چه نوع سلولی هستند.
در صورتی‌که متخصصین هماتوپاتولوژیست وجود سلول‌های لنفوم را تشخیص دهند، باید آزمایش‌های بیشتری انجام داد؛ چراکه این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا میزان گسترش سرطان را مشخص کند. برای این کار آزمایشات مختلف زیر انجام خواهد شد:
- رادیوگرافی قفسه سینه؛
- آزمایش شمارش گلبول‌های سفید خون؛
- آزمایش شمارش گلبول‌های قرمز؛
- آزمایش غدد لنفاوی یا بافت‌های مجاور؛
- آسپیراسیون مغز استخوان؛
- پونکسیون کمری یا سوراخ کمری؛
- سونوگرافی شکم.
درمان سرطان لنفوم
آیا درمان قطعی سرطان لنفوم وجود دارد؟ به‌طور معمول، برای درمان لنفوم تعدادی از متخصصان پزشکی شامل متخصص آنکولوژی، متخصص هماتولوژی و متخصص آسیب‌شناسی با همدیگر همکاری می‌کنند. برنامه‌های درمانی به شرایط مختلف از جمله سن فرد و سلامت کلی، نوع لنفوم یک فرد و مرحله سرطان بستگی دارد. بر این اساس، برای درمان این بیماری گزینه‌های درمانی زیر پیشنهاد می‌شود:
- شیمی‌درمانی: پزشکان از انواع مختلفی از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند.
- پرتودرمانی: پرتودرمانی برای کشتن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می‌شود.
- درمان هدفمند: در درمان هدفمند از داروها یا سایر مواد برای حمله به سلول‌های سرطانی بدون آسیب رساندن به سلول‌های طبیعی استفاده می‌شود.
- ایمونوتراپی: ایمونوتراپی سیستم ایمنی بدن بیمار را تحریک می‌کند؛ بنابراین می‌تواند برای مبارزه با سرطان انتخاب مناسب‌تری باشد.
- پیوند مغز استخوان: پزشکان سلول‌های بنیادی را از مغز استخوان پیوند می‌زنند تا سلول‌های خونی آسیب‌دیده را با سلول‌های سالم جایگزین کنند.
- سلول‌های T-CAR: این درمان لنفوم از گلبول‌های سفید خون برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.
البته همه این روش‌های درمانی که به آنها اشاره شد برای درمان و پیشگیری ابتلا به سرطان خون موثر خواهد بود. سرطان خون شامل سه نوع سرطان لوسمی، لنفوم و میلوم است. همچنین مطلب «تاثیر رژیم کتوژنیک» می‌تواند به شما در جهت بهبود انواع سرطان مانند سرطان لنفوم کمک کند.
جمع بندی
کیا سرطان لنفوم دارن؟ لنفوم سرطانی است که از سیستم لنفاوی شروع می‌شود. دو دسته کلی از لنفوم شامل لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین وجود دارد و در این دسته‌بندی‌ها، بیش از 70 نوع مختلف لنفوم طبقه‌بندی شده است. علائم لنفوم خوش خیم و بد خیم شامل لزر، خستگی، تب، دل درد، تنگی نفس، عرق کردن شبانه و … خواهد بود. برای تشخیص سرطان لنفوم انواع روش‌ها مانند رادیوگرافی قفسه سینه، آزمایش تعداد گلبول سفید و قرمز خون، سونوگرافی شکم و … وجود دارد. بعد از اینکه سرطان تشخیص داده شد، با توجه به مرحله کشف آن، سن و سلامت فرد و چند عامل دیگر، می‌توان لنفوم را درمان کرد.
منابع:
