شاید به نظر برسد بیماران بستری به مدت طولانی تنها استراحت می‌کنند و بستری بودن معایب خاصی ندارد. اما بستری بودن و بی‌حرکتی به مدت طولانی عوارضی دارد که در صورت عدم پیگیری ممکن است تهدیدکننده حیات باشد. بنابرین ضروری است که عوارض بی‌حرکتی را در این بیماران بدانیم و از بروز آن‌ها جلوگیری کنیم.
خطرات ناشی از بستری شدن به مدت طولانی
زخم بستر
نشستن یا دراز کشیدن در یک وضعیت ثابت برای مدت طولانی ممکن است باعث ایجاد زخم بستر یا زخم فشاری شود. زخم‌های فشاری زمانی ایجاد می‌شوند که فشار ناشی از وزن بدن برای مدت طولانی روی یک نقطه خاص وارد می‌شود. در نتیجه جریان خون در آن ناحیه کاهش می‌یابد. با گذشت زمان، بافت پوست و ماهیچه در اثر نرسیدن اکسیژن می‌میرند. این بافت مرده باعث ایجاد عفونت می‌شود. زخم‌ها می‌توانند بزرگ، عمیق و دردناک باشند. برای مراقبین بیماران ضروری است که اطمینان حاصل کنند بیماران به موقعیت‌های مختلف چرخانده می‌شوند، رطوبت توسط لباس‌ها و ملافه‌ها از پوست خارج می‌شود و مراقبت می‌شود که در طول فعالیت‌هایی مانند جابجایی و پانسمان به پوست آسیبی وارد نشود.
پنومونی (ذات‌الریه)
بی‌تحرکی و بستری به مدت طولانی می‌تواند باعث تجمع خلط و مایعات در قفسه سینه شود. این امر منجر به ذات‌الریه و سایر عوارض می‌شود. اقدامات پیشگیرانه در زمینه جلوگیری از عفونت ریوی عبارتند از:
- بالا بردن سر تخت
- اطمینان از هوشیاری بیمار
- اطمینان از عدم وجود اختلال بلع و مشکل عصبی
- جلوگیری از نفخ (تعبیه لوله تغذیه در صورت نیاز)
- انجام فیزیوتراپی تنفسی جهت تحریک سرفه
کمردرد
ماندن در یک وضعیت به مدت طولانی به ستون فقرات نیز فشار وارد می‌کند و باعث کمردرد می‌شود. لازم است وضعیت بیمار مرتبا تغییر کند تا از وارد شدن فشار بر ستون فقرات جلوگیری شود. همچنین در صورتی که بیمار هوشیار است و از درد کمر شکایت دارد اقدامات لازم را جهت بهبود وضعیت بیمار انجام دهید.
افسردگی
بیماران بستری به مدت طولانی ممکن است افسرده شوند. این امر می‌تواند در اثر احساس سربار بودن، احساس از دست دادن اختیار فردی یا به دلیل تعاملات اجتماعی محدود ایجاد شود. پرداختن به نیازهای روانی بیماران و کمک به این امر که بیمار حس کند بخشی از اجتماع است در بیماران بستری بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
مشکلات خواب
مشکلات خواب به علت اختلال در نظم خواب بیماران بستری به مدت طولانی، امری شایع است. اختلال در سیکل شبانه‌روزی، نیاز به کشش و تغییر وضعیت بدن، احساس کلافگی از وضعیت ثابت و دوری از اجتماع از علل ایجاد مشکلات خواب می‌باشند. اقدامات کمک‌کننده عبارتند از:
- بازگرداندن نظم خواب بیمار از طریق القای سیکل شبانه‌روزی
- اطمینان از راحت بودن وضعیت بیمار
- تدارک برنامه‌های بدون تحرک و ذهنی جهت جلوگیری از خستگی و کلافگی بیمار
کاهش حجم عضله
به دلیل عدم تحرک این افراد، ماهیچه‌ها تدریجا دچار تحلیل می‌شوند. با انجام فیزیوتراپی و اقدامات حمایتی جهت به کارگیری عضلات، می‌توان از کاهش بافت عضلانی بیمار جلوگیری کرد. کاهش حجم عضله یکی از علل اصلی است که ایجاب می‌کند بیمار بستری به مدت طولانی در اسرع وقت از بستر خارج شده و تحرک داشته باشد.
کاهش اشتها
بیماران بستری به مدت طولانی ممکن است احساس ضعف، بی‌حالی و بی‌اشتهایی داشته باشند. همچنین به دلیل عدم تحرک متابولیسم پایینی دارند و طبیعتا کمتر احساس گرسنگی می‌کنند. گاهی ممکن است به دلیل ترس از دفع ادرار یا مدفوع از تناول اجتناب کنند. باید از بیمار علت غذا نخوردنش را پرسید. در صورتی که بی‌اشتهایی بیمار به حدی زیاد باشد که دچار سوء تغذیه شود، مشورت با پزشک مربوطه الزامی است. بسیاری از بیماران غذای مرکز درمانی را دوست ندارند. در این موارد تلاش کنید با فراهم کردن غذایی باب میل بیمار از سوءتغذیه او جلوگیری کنید. بسیاری از بیماران به دلیل بی‌حوصلگی غذا نمی‌خورند. بنابراین سرگرم کردن بیماران با فعالیت‌های مختلف می‌تواند به افزایش تمایل آن‌ها به خوردن کمک کند.
یبوست
حرکت برای حفظ عملکرد طبیعی دستگاه گوارش و روده بزرگ ضروری است. بیمارانی که در بستر هستند ممکن است به اندازه کافی حرکت نکنند و یبوست می‌تواند نتیجه بی‌حرکتی باشد. افزودن مایعات و فیبر بیشتر به رژیم غذایی (در صورت توصیه پزشک) و رعایت یک روال منظم اجابت مزاج، به کاهش یبوست کمک می‌کند. در صورتی که این اقدامات کمک‌کننده نباشد با صلاح‌دید پزشک می‌توان شربت‌های ملین را به رژیم غذایی بیمار اضافه کرد.
ایجاد لخته در عروق
این عارضه یکی از خطرناک‌ترین مشکلات به دنبال بستری طولانی مدت می‌باشد. ایجاد لخته به دنبال عدم تحرک، اختلال در برقراری جریان مستمر خون در اندام و تحریک چرخه انعقادی ایجاد می‌شود. بیماران باید مکررا از جهت تغییر اندازه در اندام تحتانی و سایر نواحی معاینه شوند. در صورت شک به ایجاد لخته باید سریعا تصویربرداری و سایر اقدامات لازم انجام شود. در صورت حرکت لخته در جریان خون و گیر کردن آن در ریه ممکن است آمبولی ریوی رخ دهد. همچنین در صورت تنگی‌نفس یا درد ناگهانی قفسه‌سینه در این بیماران و افت سطح اکسیژن بیمار، باید در اسرع وقت آمبولی ریوی رد شود. آمبولی ریه بسیار خطرناک بوده و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود.
چه ملاحظات دیگری باید برای بیماران تحت بستری صورت گیرد؟
تامین همه‌ی نیازهای منحصر به فرد بیماران بستری، برای مراقبین می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد. بنابراین افرادی که مسئولیت مراقبت از بیماران بستری را دارند موظفند آموزش‌های پایه را فراگیرند، اقدامات اورژانسی را در این دسته از بیماران بدانند و علائم خطر را بشناسند. نکته کلیدی در این بیماران، خارج کردن هر چه زودتر بیماران از بستر می‌باشد. هرچه بستری طولانی‌تر باشد، به طبع عوارض نیز بیشتر خواهد بود.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
