اپیدمی چاقی و اهمیت رژیم غذایی
امروزه یکی از مهم‌ترین چالش‌های بهداشت عمومی، شیوع بیماری‌های غیرواگیر است. بیماری‌های غیرواگیر مجموعاً بیش از ۶۰ درصد از کل مرگ‌و‌میر را در سطح جهان باعث می‌شوند. چاقی یک عامل خطر کلیدی برای ایجاد بیماری‌های غیرواگیر است و تغییرات منفی سبک زندگی در جهان صنعتی امروز، شیوع چاقی را به صورت همه‌گیر، افزایش داده است. انواع مختلفی از اصلاحات سبک زندگی که موضوع اپیدمی چاقی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، نیاز به بررسی دارند. رژیم غذایی یکی از عوامل تعیین‌کننده اصلی برای تغییرات وزن بدن و یک ابزار کلیدی در پیشگیری، مدیریت و درمان اضافه‌وزن و چاقی است.
آثار مثبت غلات کامل بر کاهش وزن در مطالعات مشاهدهای
مصرف مقادیر بالای غلات کامل توسط سیاست‌های متعددی در بسیاری از کشورها توصیه می‌شود. از جمله این کشورها می‌توان به سوئد اشاره کرد؛ کشوری که در آن مواد غذایی حاوی غلات کامل در وعده‌های غذایی مختلف بسیار توصیه می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که مصرف مقادیر بالای غلات کامل بر چندین شاخص سلامتی تأثیرات مثبتی دارد. از جمله این موارد می‌توان به ارتباط معکوس مصرف غلات کامل با شاخص توده بدنی (BMI) و چربی بدن در مطالعات مشاهدهای اشاره کرد.
نتایج متناقض مطالعات مداخله‌ای
با این حال نتایج حاصل از مطالعات مداخله‌ای متناقض است. این تناقض در نتایج را می‌توان با این واقعیت توضیح داد که بیشتر مطالعاتی که اثر غلات کامل بر وزن بدن را گزارش می‌کنند برای ارزیابی اثر غلات کامل بر کاهش وزن بدن طراحی نشده‌اند. علاوه بر این، غلات کامل از غلات مختلفی تشکیل شده‌اند که در بسیاری از جنبه‌ها، از جمله محتوای فیبر، متفاوت هستند. منطقی است که فرض کنیم اثرات سلامتی آن‌ها، از جمله تاثیر بر وزن بدن، ممکن است بر این اساس متفاوت باشد.
چاودار، غلاتی با بالاترین محتوای فیبر رژیمی
در میان غلات مختلف، چاودار که معمولاً در اروپای شرقی و شمالی مصرف می‌شود، دارای بالاترین محتوای فیبر در ترکیب خود است. بر این اساس از نظر بهبود نتایج مرتبط با سلامت، نسبت به سایر انواع غلات برتری دارد. شواهد نشان می‌دهد که وعده غذایی حاوی غلات کامل چاودار، در مقایسه با فرآورده‌های تصفیه‌شده گندم باعث افزایش تداوم سیری تا ۸ ساعت پس از مصرف می‌شود. فرضیه‌ای که توسط یک متاآنالیز اخیر تأیید شده است بیان میکند که افزایش سیری ناگهانی می‌تواند منجر به کاهش مصرف غذا و در نتیجه منجر به کاهش وزن شود. علاوه بر این، چاودار با طیف وسیعی از سایر اثرات مفید سلامتی مانند کاهش انسولین پس از غذا، کاهش کلسترول سرمی و کاهش التهاب مزمن و خفیف مرتبط است.
هدف از مطالعه حاضر
آیا یک رژیم غذایی غنی از غلات چاودار با مقادیر فیبر بالا در مقایسه با فرآورده‌های تصفیه‌شده گندم، به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی کم‌کالری، منجر به کاهش وزن و کاهش چربی بیشتری در بدن در طول ۱۲ هفته می‌شود؟
روش مطالعه حاضر برای بررسی اثر مصرف غلات چاودار
پس از یک دوره ۲ هفته‌ای، ۲۴۲ مرد و زن با اضافه‌وزن یا چاقی (BMI ۲۷ تا ۳۵ کیلوگرم بر مترمربع)، در سنین ۳۰ تا ۷۰ سال، به طور تصادفی (۱:۱) برای مصرف محصولات چاودار با فیبر بالا یا گندم تصفیه‌شده به مدت ۱۲ هفته انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان طی مطالعه از رژیم کم‌کالری پیروی می‌کردند. در هفته ۰، هفته ۶ و هفته ۱۲، وزن بدن و ترکیب بدن (جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه) ارزیابی شد و نمونه خون ناشتا جمع‌آوری شد. اشتهای ذهنی طی ۱۴ ساعت در هفته ۰، ۶ و ۱۲ مورد ارزیابی قرار گرفت.
مقایسه نتایج دو گروه مصرف‌کننده غلات چاودار و گندم تصفیه‌شده
پس از ۱۲ هفته، شرکت‌کنندگان مصرف‌کننده غلات کامل چاودار ۱.۰۸ کیلوگرم وزن بدن و ۰.۵۴ درصد چربی بدن بیشتری در مقایسه با گروه مصرف کننده گندم از دست دادند. پروتئین واکنشی C (PCR) در گروه مصرف‌کننده چاودار در مقابل گروه مصرف‌کننده گندم پس از ۱۲ هفته مداخله ۲۸ درصد کمتر بود. هیچ تفاوت گروهی واضحی در مورد اشتهای ذهنی یا سایر نشانگرهای خطر قلبی متابولیک وجود نداشت.
نتیجه‌گیری مطالعه حاضر
شواهد حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که یک رژیم کم‌کالری غنی از محصولات حاوی چاودار با فیبر بالا که تقریباً ۳۰ گرم فیبر چاودار در روز ارائه میکند منجر به کاهش وزن بدن بیشتری در مقایسه با مصرف‌کنندگان گندم تصفیه‌شده در طی یک مطالعه مداخله‌ای رژیم غذایی ۱۲ هفته‌ای می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که کاهش وزن در درجه اول ناشی از کاهش توده چربی بدن است. علاوه بر این، کاهش التهاب خفیف در گروه مصرف‌کننده چاودار و نشانه‌هایی از افزایش کلسترول LDL در گروه مصرف‌کننده گندم مشاهده شد. این فرضیه که کاهش وزن به دنبال مصرف محصولات حاوی چاودار می‌تواند با بهبود اشتها مرتبط باشد، در مطالعه حاضر تأیید نشد.
در نتیجه، این مطالعه نشان می‌دهد که جایگزینی محصولات گندم تصفیه‌شده با محصولات چاودار با فیبر بالا که تقریباً ۳۰ گرم فیبر در روز در یک رژیم کم کالری تولید میکند باعث کاهش وزن و چربی بدن بیشتر می‌شود. علاوه بر این، شرکت‌کنندگان در گروه مصرف‌کننده غلات چاودار، پس از ۱۲ هفته مداخله، غلظت کمتری از نشانگر التهابی، CRP، در مقایسه با شرکت‌کنندگان در گروه گندم داشتند. ارتباط بین کاهش وزن و پاسخ مرتبط با سطح اشتها در مطالعه حاضر نشان داده نشد، اما ممکن است به دلیل مسائل متودولوژیک باشد و تحقیقات بیشتر را ایجاب کند.
Pubmed – Body weight and body fat than a diet rich in refined wheat: A parallel randomized controlled trial in adults with overweight and obesity (the RyeWeight study)
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
