حساسیت پوستی علل مختلفی دارد؛ از گزش حشرات و آبله‌مرغان گرفته تا دلایل جدی‌تر مانند آلرژی دارویی. فرد مبتلا به آن، اغلب همراه با حساسیت، علائمی چون تورم، قرمزی، خارش و گاهی درد را هم تجربه می‌کند. برای درمان این عارضه، کشف دلیل بروز آن، اولین و مهم‌ترین قدم است. اگر شما هم دچار این عارضه هستید، این مقاله از مجله سلامت drnext را از دست ندهید.
حساسیت پوست چیست؟
حساسیت و آلرژی پوستی، زمانی رخ می‌دهد که پوست، توسط عوامل مختلف تحریک می‌شود و سیستم ایمنی بدن به آن واکنش نشان می‌دهد. این واکنش آلرژیک، حساسیت نامیده می‌شود و بثورات، خارش، سوزش، قرمزی، برآمدگی، کهیر و تورم را به همراه دارد. این عارضه می‌تواند در رنگ‌های مختلف روی پوست ظاهر شود. گرچه اغلب رنگ قرمز دارد، اما گاهی به رنگ بنفش، خاکستری یا سفید ظاهر می‌شود.
انواع حساسیت پوستی
حساسیت روی پوست به اشکال مختلفی نمایان می‌شود و انواع مختلفی هم دارد. شناخت نوع حساسیت، برای انتخاب روش درست درمان بسیار مهم است. در ادامه، اصلی‌ترین انواع این عارضه را معرفی کرده‌ایم.
درماتیت آتوپیک یا اگزما
اگزما زمانی اتفاق می‌افتد که پوست به‌راحتی تحریک شود و فرد خارش و خشکی شدیدی را تجربه کند. اگزما شایع‌ترین نوع حساسیت و آلرژی پوستی بوده و در کودکان نسبت به بزرگسالان رایج‌تر است. اگزما با عوامل ژنتیکی، محیطی، آسم، آلرژی‌های غذایی و آلرژی‌های فصلی مرتبط است. همچنین مصرف برخی غذاها، استرس، استفاده از برخی صابون‌ها و لوسیون‌ها یا هوای سرد و خشک، باعث تشدید این عارضه می‌شوند.
درماتیت تماسی
این عارضه که بیشتر با نام حساسیت پوست دست شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که فرد، ناخواسته چیزی را لمس کند که باعث حساسیت می‌شود. به‌عنوان مثال، برخی از افراد به فلز نیکل آلرژی دارند. واکنش به پیچک سمی یا بلوط هم مثال دیگری از این نوع واکنش آلرژیک است.
کهیر
کهیر برجستگی‌های روی پوست است که به دلیل یک واکنش آلرژیک ایجاد می‌شوند. به این برجستگی‌ها welts یا wheals هم می‌گویند. ممکن است فرد بعد از مصرف یک ماده غذایی که به آن حساسیت دارد، دچار کهیر شود. کهیر نوعی حساسیت پوستی و نتیجه هیستامینی‌ست که بدن در پاسخ به ماده حساسیت‌زا آزاد می‌کند. عوامل دیگری مانند نیش حشرات هم باعث این عارضه می‌شوند.
آنژیوادم
یکی دیگر از انواع حساسیت، آنژیوادم است که باعث تورم در عمق پوست می‌شود. این نوع حساسیت، اغلب در جاهایی مانند پلک‌ها، لب‌ها و گلو اتفاق می‌افتد. همچنین این عارضه با کهیر همراه است.
عوامل ایجاد کننده حساسیت پوستی
واکنش آلرژیک روی پوست، گاهی در لحظه خود را نشان می‌دهد و گاهی در بدن مخفی می‌شود تا با اولین عامل تحریک‌کننده، خود را نشان دهد. شایع‌ترین علل و عوامل ایجادکننده آلرژی پوستی عبارتند از:
متخصصان پوست و مو در دکترنکست
- حساسیت به برخی فلزات مانند نیکل که در جواهرات استفاده می‌شود.
- گزش حشرات مانند کک، زنبور و… می‌تواند باعث حساسیت پوست پا و دست شود. همچنین می‌تواند باعث ایجاد برجستگی قرمز و دلمه روی پوست شود.
- بیماری‌های ویروسی می‌توانند باعث ایجاد بثورات روی پوست شوند. زخم زرد، یک بیماری در کودکان 2 تا 5 ساله است که باعث بروز این عارضه می‌شود.
- شرایط محیطی و بیرونی مانند غذاهای تند، نوشیدنی‌های الکلی، نور خورشید، استرس و باکتری روده از دیگر دلایل بروز حساسیت پوستی هستند.
- گاهی دلیل واکنش آلرژیک پوست، برخی مواد شیمیایی‌ست که در محصولاتی چون دستکش لاتکس، چسب زخم، کاندوم و … استفاده می‌شوند.
- برخی باکتری‌ها و قارچ‌ها، باعث ایجاد حساسیت می‌شوند. مثلا در بیماری سلولیت ساق پا، باکتری‌ها یا قارچ‌ها از طریق شکاف یا بریدگی وارد پوست می‌شوند و حساسیت به دنبال دارند.
- آلرژی شدید دارویی می‌تواند دلیل بروز حساسیت باشد.
- همچنین بیماری‌هایی چون سرخک، آبله‌مرغان، زونا و … هم می‌توانند حساسیت پوستی را به همراه داشته باشند.
درمان حساسیت پوست
برای درمان حساسیت، راه‌های مختلفی وجود دارند؛ اما فراموش نکنید که پیشگیری، بهتر از درمان است. برای همین، اولین و مهم‌ترین نکته جلوگیری از حساسیت، از طریق مراقبت روزانه از پوست است. از روش‌های زیر هم می‌توان برای درمان استفاده کرد:
درمان حساسیت پوست صورت
برای درمان حساسیت پوستی در ناحیه صورت، باید سعی کنید تا حد امکان از موادی که به آن‌ها حساسیت دارید، دوری کنید؛ به‌ویژه برخی مواد شیمیایی در لوازم آرایشی و بهداشتی. همچنین گاهی داروهایی برای واکنش‌های آلرژیک خفیف مانند داروهای دارای آنتی‌هیستامین، قرص و کرم‌های استروئیدی، پماد حساسیت پوست دست و صورت و داروهای تزریقی تجویز می‌شوند. البته این داروها، باید با توجه به نوع حساسیت، زیر نظر دکتر پوست مصرف شوند.
درمان به روش ایمونوتراپی
اگر درمان حساسیت دارویی روی پوست جواب نداد و واکنش آلرژیک شدید بود، از روش ایمونوتراپی برای درمان استفاده می‌شود. در این روش، فرد در معرض چیزی که به آن حساسیت دارد، قرار می‌گیرد و بدن به‌تدریج به آن عادت می‌کند. البته این کار فقط باید توسط یک متخصص انجام شود.
درمان خانگی حساسیت پوستی
بلغور جو دوسر را می‌توان آسیاب کرد و از آن در لوسیون‌ها یا وان حمام استفاده کرد. این کار ممکن است برای درمان حساسیت پوستی خارش و قرمزی مفید باشد. در واقع، بلغور جو دوسر دارای مواد بیولوژیکی فعال از جمله ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و مواد ضد التهابی‌ست. همه این مواد، می‌توانند به تسکین خارش کمک کنند. روش‌های استفاده از این ماده مختلف هستند از جمله:
- حمام با بلغور جو دوسر: یک فنجان پودر جو دوسر را داخل یک وان آب ولرم بریزید. آن را با آب وان مخلوط کنید. وارد وان شوید و بدن خود را کاملا غوطه‌ور کنید. پس از 30 دقیقه، یک دوش خنک بگیرید.
- ضماد بلغور جو دوسر: یک‌چهارم فنجان پودر جو دوسر را در یک کاسه بریزید، بعد کم‌کم آب به آن اضافه کنید تا خمیری یکدست داشته باشید. خمیر را به ناحیه آسیب‌دیده بمالید و با یک پارچه مرطوب، پانسمان کنید. پس از 30 دقیقه، پارچه مرطوب را بردارید و محل را با آب خنک بشویید. همچنین می‌توانید یک قاشق چای‌خوری روغن نارگیل و 4 قطره اسانس اسطوخودوس به این خمیر اضافه کنید.
جوش‌شیرین هم می‌تواند عدم تعادل pH پوست را برطرف کند و به‌عنوان یک ضد التهاب برای تسکین حساسیت پوستی عمل کند. می‌توان یکی از روش‌های زیر را برای استفاده از جوش‌شیرین امتحان کرد.
- 4 قاشق غذاخوری جوش‌شیرین را با 12 قاشق غذاخوری آب مقطر مخلوط کنید تا به‌صورت خمیر درآید. خمیر را روی ناحیه حساس بمالید و بعد از 10 دقیقه آن را با آب خنک بشویید.
- 1 فنجان جوش‌شیرین را به وان آب ولرم اضافه کنید و هم بزنید تا کاملا با آب مخلوط شود. بدن خود را برای حدود 15 دقیقه در آن غوطه‌ور کنید. بعد با آب ولرم دوش بگیرید.
استفاده از گیاهان دارویی
طب سنتی، استفاده از انواع گیاهان دارویی را برای درمان حساسیت و آلرژی پوستی توصیه می‌کند. عوارض این گیاهان، بسیار کم است؛ اما بهتر است قبل از امتحان این روش‌‌ها، مطمئن شوید که به آن‌ها حساسیت ندارید. برخی از این گیاهان عبارتند از:
- آلوئه‌ورا: استفاده موضعی از ژل شفاف گیاه آلوئه‌ورا، ممکن است خارش درماتیت آتوپیک و سایر مشکلات پوستی را تسکین دهد. همچنین راهی مؤثر برای درمان حساسیت پوست به چسب زخم، دستکش یا مواد شوینده است.
- عصاره برگ خرمالو: مصرف خوراکی عصاره برگ خرمالو هم برای درمان حساسیت از نوع درماتیت آتوپیک اثر دارد.
- گیاهان دیگر که توسط پزشکان طب سنتی به‌عنوان درمان خانگی حساسیت پوستی پیشنهاد می‌شوند، عبارتند از ریحان، بابونه، گشنیز، گل همیشه‌بهار، چریش و گزنه.
جمع بندی
اگر دچار حساسیت شدید پوستی هستید که با روش‌های خانگی درمان نمی‌شود یا علائم شدت پیدا کرده است، به‌جای مصرف خودسرانه دارو، باید تست حساسیت بدهید. با دریافت نوبت دکتر انلاین و مراجعه به یک متخصص پوست، دلیل این عارضه به‌درستی تشخیص داده می‌شود. همچنین راه درمانی بهتر برای حساسیت پوستی، انتخاب خواهد شد.
