علت درد استخوان واژن و کشاله ران در بارداری چیست؟ عبارت “درد استخوان واژن” در واقع اصطلاحی اشتباه است. زیرا خود واژن هیچ استخوانی ندارد. این سردرگمی ممکن است از بحث در مورد ساختار لگن که از چندین استخوان تشکیل شده است و از اندام‌های تولید مثلی، از جمله واژن، حمایت می‌کنند، ناشی شود. در آناتومی استخوان لگن اسکلت لگن از استخوان‌های لگن (ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس)، ساکروم و دنبالچه تشکیل شده است. این استخوان‌ها کمربند لگنی را تشکیل می‌دهند که حمایت ساختاری برای نیمه تحتانی بدن فراهم کرده، از اندام‌های داخلی در ناحیه لگن و پایین شکم محافظت می‌کند و در طول بارداری، برای تسهیل زایمان دستخوش تغییراتی می‌شود.
استخوان‌های لگن توسط رباط‌ها و مفاصل به هم متصل می‌شوند که در طول بارداری به دلیل تأثیرات هورمونی، به‌ویژه هورمون ریلکسین (Relaxin)، انعطاف‌پذیرتر می‌شوند. این افزایش انعطاف‌پذیری به بازتر شدن دهانه لگن برای عبور کودک در هنگام تولد کمک می‌کند. در حالی که واژن خود یک کانال عضلانی و غشایی است که در ساختار لگن قرار دارد، اما حاوی استخوان نیست. هر گونه درد در ناحیه واژن در دوران بارداری معمولاً به تغییرات در ساختار لگن اطراف، افزایش جریان خون، فشار رحم در حال رشد یا واریس‌های احتمالی مربوط می‌شود، نه مشکلات استخوان‌های واژن.
درد استخوان واژن در بارداری: آنچه باید بدانیم
درد استخوان اطراف واژن در بارداری ناشی از چیست؟ درد استخوان لگن و واژن در دوران بارداری از تجربیات رایج این دوره است. این درد می‌تواند ناشی از تغییرات فیزیولوژیکی و آناتومیکی قابل توجهی باشد که بدن زن برای سازگاری با جنین در حال رشد و آماده شدن برای زایمان متحمل می‌شود. باید بدانیم که این تجربه درد و ناراحتی می‌تواند از نظر شدت و ماهیت متفاوت باشند و بر کیفیت زندگی و فعالیت‌های روزانه بسیاری از زنان باردار تأثیر بگذارد. درک علل زمینه‌ای، از جمله تغییرات استخوان لگن، برای مدیریت موثر این علائم بسیار مهم است.
بیشتر بدانید: کمردرد در بارداری
علل درد لگن و واژن در بارداری
علل و مکانیسم‌های متعددی در ایجاد این درد و احساس ناراحتی نقش دارند. در ادامه به عوامل دخیل در درد استخوان واژن در بارداری پرداخته‌ایم.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی چه نقشی در درد واژن دوره بارداری دارند؟ دوره بارداری در کنار رشد جنین، بستری مناسب برای تغییرات فیزیولوژیک بدن مادر فراهم می‌کند. بدن در دوران بارداری سطوح بالاتری از هورمون‌هایی مانند ریلکسین و پروژسترون تولید می‌کند. این هورمون‌ها به‌طور موثری رباط‌ها و مفاصل لگن را شل می‌کند تا برای زایمان آماده شود. اگر این اتفاق نیفتد، زایمان به روش طبیعی بسیار سخت یا غیرممکن است. اگرچه این تغییرات ضروری است، می‌تواند منجر به عدم ثبات و احساس درد و ناراحتی در ناحیه لگن شود.
افزایش وزن و فشار
با پیشرفت بارداری، جنین رشد کرده و رحم نیز متعاقبا بزرگ می‌شود. رحم در حال رشد فشار بیشتری به کف لگن، باسن و کمر وارد می‌کند. این افزایش وزن می‌تواند عضلات و رباط‌ها را تحت فشار قرار دهد و باعث ناراحتی شود. این فشار ایجاد شده با پیشرفت بارداری افزایش می‌یابد.
درد کمربند لگنی
درد استخوان واژن در اواخر بارداری ناشی از چیست؟ واژن استخوان ندارد. استخوان‌های لگن در جلو، پشت و کناره‌ها با ایجاد مفصل، حلقه‌ای را تشکیل داده‌اند که به آن کمربند لگنی گفته می‌شود. بارداری می‌تواند باعث درد شدید یا مبهم در ناحیه لگن، کشاله ران و کمر شود. عوامل اصلی این درد احتمالاً مکانیکی هستند، از جمله تغییر در وضعیت مورد نیاز برای حمل جنین در حال رشد در شکم. همچنین علل هورمونی نیز می‌تواند مطرح باشد، برای مثال تغییرات ایجاد شده در رباط‌های لگن به دنبال تغییرات هورمونی.
برای انجام آزمایش چک‌آپ در محل کلیک کنید.
درد رباط گرد
علت تیر کشیدن استخوان واژن در بارداری چیست؟ این درد تیر کشنده می‌تواند ناشی از کشیدگی رباط‌های گرد باشد. رباط‌های گرد که از رحم حمایت می‌کنند، در دوران بارداری کشیده می‌شوند. این کشش می‌تواند باعث دردهای ناگهانی و تیز در ناحیه تحتانی شکم یا کشاله ران، به‌ویژه در هنگام حرکت شود.
وریدهای واریسی و بواسیر
اتساع عروقی در شرایط افزایش فشار محتمل است. افزایش حجم خون و فشار روی وریدهای لگن می‌تواند منجر به ایجاد واریس در پاها و فرج و همچنین بواسیر شود که همگی می‌توانند دردناک باشند.
درد واژن
چرا واژن در بارداری دردناک است؟ درد واژن ممکن است به دلیل افزایش جریان خون در ناحیه لگن رخ دهد که منجر به حساسیت و ناراحتی می‌شود. کشش بافت‌های واژن و پرینه در راستای آماده سازی محیط برای زایمان نیز می‌تواند این درد را تشدید کند.
علل درد لگن پس از زایمان
تغییرات حاصل از بارداری
علت درد استخوان واژن بعد از زایمان چیست؟ همانطور که پیش‌تر گفتیم، در دوران بارداری، بدن هورمون ریلکسین را ترشح کرده تا رباط‌ها و مفاصل شل شده و بدن برای زایمان آماده شود. اگرچه این تغییرات در بارداری طبیعی است، پس از زایمان ممکن است به بی‌ثباتی در برخی مفاصل، از جمله مفاصل ناحیه لگن منجر شود. این امر می‌تواند باعث درد در مفاصل لگن شود. چاقی و افزایش دفعات بارداری نیز خطر درد و احساس ناراحتی را در کمربند لگنی افزایش می‌دهد.
دوره نقاهت ناشی از زایمان، پارگی پرینه یا اپیزیوتومی
در طول زایمان واژینال، عضلات کف لگن می‌توانند تا سه برابر طول خود کشیده شوند. آسیب ناشی از زایمان گاهی اوقات می‌تواند منجر به درد لگن شود، به خصوص اگر عضلات در اثر فشار ناشی از عبور نوزاد دچار اسپاسم شوند. گاهی اوقات، عضلات و بافت‌های لگن نیز آسیب دیده یا پاره می‌شوند که این امر منجر به درد پرینه (در ناحیه بین مقعد و واژن) یا درد لگن می‌شود. احتمال دارد در حین زایمان دچار پارگی واژن شده باشید. همچنین ممکن است پزشک شما برشی در دهانه واژن ایجاد کند (اپیزیوتومی) تا زایمان تسهیل شود. زخم حاصل از این برش می‌تواند برای چند هفته دردناک باشد. برش‌های بزرگ‌تر دوره نقاهت طولانی‌تری دارند. عوارض دوران نقاهت، مانند عفونت می‌تواند باعث تشدید درد شود.
افتادگی اندام‌های لگن
افتادگی اندام‌های لگن زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات و بافت‌هایی که از اندام‌های لگنی حمایت می‌کنند ضعیف شده و دچار افتادگی شوند. این وضعیت می‌تواند به واژن فشار آورده و منجر به درد واژن و لگن شوند. زایمان طبیعی یک عامل خطر مهم برای افتادگی اندام‌های لگن است، زیرا طی آن فشار زیادی به عضلات کف لگن وارد می‌شود.
اختلال و ضعف عضلات کف لگن
اختلال عملکرد لگن در دوره پس از زایمان به ضعف در عضلات کف لگن مربوط می‌شود. این عضلات حامل وزن اضافی و فشار ناشی از رشد جنین در دوران بارداری هستند. اگر ضعف عضلات کف لگن را تجربه می‌کنید، احتمال دارد متوجه بی‌اختیاری ادرار یا بی‌اختیاری گاز یا مدفوع، یبوست، درد در رابطه جنسی، هموروئید، فشار واژن و فشار لگن شده باشید. برای برخی از زنان، اختلال در عملکرد کف لگن می‌تواند فعالیت‌های عادی روزمره را غیرممکن کند. ممکن است هنگام بلند کردن کودکتان درد یا فشار در لگن یا واژن احساس کنید یا در راه رفتن مشکل داشته باشید.
تغییرات استخوان لگن
سازگاری‌های آناتومیکی حاصل از زایمان می‌توانند به درد منجر شوند.
- شل شدن مفصل سمفیز پوبیس: سمفیز پوبیس مفصلی است که در جلوی استخوان لگن قرار دارد. هورمون‌های آزاد شده در دوران بارداری به این مفصل اجازه می‌دهد تا شل شده و کمی باز شود تا انعطاف پذیری لگن برای زایمان افزایش یابد. با این حال، این امر پس از زایمان می‌تواند منجر به اختلال عملکرد سمفیز پوبیس شود که با درد و ناراحتی قابل توجهی همراه است.
- گشاد شدن کمربند لگنی: از آنجایی که هورمون ریلکسین باعث شل شدن رباط‌ها می شود، کمربند لگنی می‌تواند گشاد شود. این سازگاری طبیعی زایمان نوزاد را تسهیل می‌کند اما می‌تواند باعث ایجاد احساس شلی و بی‌ثباتی در ناحیه لگن شود.
متخصصان زنان و زایمان و نازایی در دکترنکست
درد استخوان واژن در بارداری: مدیریت و درمان
مدیریت موثر درد لگن و واژن در دوران بارداری شامل ترکیبی از اقدامات خود مراقبتی، فیزیوتراپی و مداخله پزشکی است.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست تمریناتی را ارائه می‌دهد که عضلات کف لگن، شکم و پشت را تقویت کرده، ثبات را بهبود می‌بخشد و درد را کاهش می‌دهد.
- مانور کگل: مانور کگل با انقباض متناوب عضله‌های کف لگن، می‌تواند به تقویت عملکرد عضلات لگنی و کاهش درد ناشی از ضعف عضلات لگن کمک کند.
- لباس‌های حمایتی: کمربندهای بارداری یا لباس‌های حمایت کننده لگن می‌توانند به تثبیت لگن و توزیع یکنواخت‌تر وزن رحم در حال رشد کمک کنند.
- اقدامات تسکین درد: حمام گرم، ماساژ قبل از تولد و استفاده ایمن از مسکن‌ها (طبق توصیه یک پزشک) می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.
- ورزش: ورزش منظم و ملایم مانند یوگای قبل از تولد یا شنا می‌تواند تون عضلانی را حفظ کرده و ناراحتی را کاهش دهد.
- استراحت: استراحت کافی و اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت در یک وضعیت می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
برای زنان باردار که درد لگن یا واژن را تجربه می‌کنند ضروری است که با ماما یا پزشک خود، برای رد سایر علل و دریافت توصیه‌های فردی جهت مدیریت و تسکین درد مشورت کنند. دریافت نوبت ویزیت کارشناس مامایی می‌تواند کمک کننده باشد.
جمع بندی
درد در ناحیه لگن و واژن در دوران بارداری و همچنین بعد از زایمان، از شایع‌ترین یافته‌ها در زنان باردار است. این درد ممکن است به صورت درد استخوان واژن در بارداری تجربه شود. البته باید بدانیم واژن استخوان ندارد و این استخوان‌های لگن است که از اندام‌ها و بافت‌های لگنی حمایت می‌کند. از جمله علل درد لگن در دوران بارداری، می‌توان به فشار بر محتویات لگن، تغییرات هورمونی و تغییرات فیزیولوژیک ناشی از آن، کشیدگی و آسیب به واژن اشاره کرد. با اقداماتی مانند مراقبت از آسیب، فیزیوتراپی و تقویت عضلات کف لگن، می‌توان آن را مدیریت کرد. برای مشاوره فردی دریافت نوبت ویزیت متخصص زنان را توصیه می‌کنیم. متخصص زنان علاوه بر انجام مراقبت‌های بارداری و تست‌های سلامت جنین، آزمایش‌های پیچیده‌تری مانند آمنیوسنتز را نیز انجام می‌دهد.
منابع:
