دو هفته مرخصی مدرسه، صورت پر از تاول و خارش‌های تمام‌نشدنی؛ این تجربه مشترک اکثر کودکانی است که آبله مرغان گرفته‌اند. چقدر با علائم آبله مرغان در کودکان آشنایی دارید؟ آبله مرغان یک بیماری ناشی از ویروس واریسلا زوستر است که بثورات خارش‌دار همراه با تاولهای کوچک پر از مایع ایجاد می‌کند. در این مقاله به بررسی این بیماری می‌پردازیم و شما را با علائم، درمان و روش پیشگیری از آن آشنا می‌کنیم.
آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان یک بیماری بسیار عفونی است که معمولا بیشتر در دوران کودکی رخ می‌دهد. این بیماری در اثر ویروس واریسلا زوستر (VZV) ایجاد میشود. کودکان زیر 10 سال بیشتر در معرض ابتلا به آبله مرغان هستند؛ اما شما در هر سنی ممکن است به آن مبتلا شوید. انتقال از فردی به فرد دیگر از طریق تماس مستقیم یا از طریق هوا با سرفه یا عطسه صورت می‌گیرد.
معمولا در نظر عموم مردم آبله مرغان عارضه جدی و نگران‌کننده‌ای نیست و مدت زمان خوب شدن آبله مرغان در کودکان معمولا یک هفته یا بیشتر است. با این وجود اگر بسیار مسن هستید، سیستم ایمنی ضعیفی دارید یا اگر باردار هستید؛ عفونت ممکن است جدی‌تر باشد. احتمال عفونت شدید و عوارض جدی در بزرگسالان بیشتر است و علائم آبله مرغان در کودکان یا نوزادان تازه متولدشده با شدت بیشتری بروز پیدا می‌کند. در این موارد به درمان‌های خانگی اکتفا نکنید و حتما به پزشک مراجعه کنید.
بهتر است بدانید که اگر به آبله مرغان مبتلا شده اید، ویروس واریسلا زوستر تا آخر عمر در بدن شما باقی می‌ماند. این ویروس نهفته هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند یا به شما آسیبی نمی‌رساند؛ اما گاهی اوقات در سنین بالاتر دوباره فعال میشود. در این مرحله فعالیت واریسلا در بدن بیمار خود را به شکل بیماری زونا نشان می‌دهد که با بثورات پوستی، گوش درد و سرگیجه همراه است. توصیه می‌کنیم به منظور اطلاعات بیشتر در زمینه انواع گوش‌درد و افتراق آن با بیماری زونا مقاله «گوش درد و درمان آن» را مطالعه کنید.
متخصصان بیماری های کودکان در دکترنکست
علائم آبله مرغان در کودکان
علائم آبله مرغان در کودکان 10 تا 21 روز پس از ورود ویروس واریسلا زوستر به بدن ظاهر میشود. البته ممکن است این علائم با حساسیت پوستی در کودکان اشتباه گرفته شود. به همین منظور بهتر است برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر بیماری به پزشک مراجعه کنید. جوشهای آبله مرغان دارای لکه‌های قرمز صاف یا کمی برجسته است که به سرعت به تاولهای پر از مایع تبدیل می‌شوند. بهبودی بثورات پوستی اغلب حدود 5 تا 10 روز طول می‌کشد. علائم اولیه آبله مرغان در کودکان (یک یا دو روز قبل از ظاهر شدن جوش) شامل:
- خستگی، ضعف کل بدن و تحریک پذیری
- تب
- احساس بیماری
- کاهش اشتها
به تدریج با ظاهر شدن بثورات پوستی علائم آبله مرغان خفیف در این افراد بروز پیدا می‌کند و شدت می‌یابد:
- بثورات خارش‌دار و قرمز که به تاولهای ریز پر از مایع تبدیل می‌شوند.
- درد عضلانی یا مفصلی
- سرفه یا آبریزش بینی؛ برای اطلاعات بیشتر به مقاله «علل و درمان سرفه کودکان» مراجعه کنید.
هنگامی که علائم آبله مرغان در کودکان به صورت بثورات پوستی ظاهر میشود، به مرور زمان شکل آن در سه مرحله تغییر پیدا می‌کند:
- در ابتدا برآمدگی‌هایی به نام پاپول ایجاد میشود.
- تاولهای کوچک پر از مایع به نام وزیکول که در حدود یک روز تشکیل می‌شوند و سپس پاره می‌شوند و ترشحات از داخل آن‌ها خارج می‌شوند.
- پوسته و دلمه‌هایی که تاولهای پاره‌شده را می‌پوشانند و بعد از چند روز بهبود پیدا می‌کنند.
معمولا این بثورات خارش‌دار آبله مرغان روی تنه، صورت، پوست سر، زیر بغل، روی بازوها و پاها و داخل دهان مشاهده می‌شوند. البته در جریان این تغییرات ممکن است همزمان برآمدگی، تاول و دلمه داشته باشید که این کاملا طبیعی است. توصیه می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با ضایعات پوستی این بیماری عبارت «شکل جوشهای ابله مرغان عکس» را در اینترنت جستجو کنید تا دید بهتری نسبت به علائم آبله مرغان در کودکان و تظاهرات آن داشته باشید.
تا دو روز (48 ساعت) قبل از ظاهرشدن راش‌های پوستی این ویروس می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود و تا زمانی که تمام تاولهای پاره‌شده تبدیل به پوسته شوند، این بیماری قابلیت سرایت به افراد دیگر را دارد. به طور معمول علائم آبله مرغان در کودکان سالم خفیف است؛ اما گاهی اوقات این بثورات می‌توانند تمام بدن را بپوشانند یا ممکن است به صورت تاول در گلو و چشم ایجاد شوند. همچنین ممکن است این ضایعات پوستی در بافت پوشاننده‌ی مجرای ادرار، مقعد و واژن تشکیل شوند.
عوامل افزایش بروز علائم آبله مرغان در کودکان
اگر کودک شما تا به حال آبله مرغان نگرفته است یا واکسن آن را تزریق نکرده است، خطر ابتلا به ویروس واریسلا زوستر (ویروس آبله مرغان) در او بیشتر خواهد بود. علاوه بر آن لازم است برنامه واکسیناسیون افرادی که در مراکز مراقبت از کودک یا مدرسه کار می‌کنند، جدی گرفته شود تا از ابتلا به آبله مرغان در این افراد جلوگیری شود.
اکثر افرادی که در گذشته مبتلا به بیماری آبله مرغان شده‌اند یا واکسن آن را دریافت کرده‌اند، در برابر آبله مرغان مصون هستند. علائم بیماری آبله مرغان در کودکانی که از قبل واکسن این ویروس را دریافت کرده‌اند، با شدت کمتری بروز پیدا می‌کند. برای مثال ممکن است کودک تاولهای کمتری داشته باشد، تب خفیفی بگیرد یا اصلا تب نداشته باشد.
عوارض بیماری آبله مرغان در کودکان
علائم آبله مرغان در کودکان و بزرگسالان معمولا خفیف است؛ اما می‌تواند شدید باشد و منجر به مشکلات جدی بشود. عوارض نگران‌کننده در اثر ابتلا به بیماری آبله مرغان شامل:
- آلوده‌شدن پوست، بافت نرم، استخوان، مفاصل یا خون به باکتری
- کاهش آب بدن
- پنومونی یک یا هر دو ریه
- انسفالیت (تورم مغز)
- سندرم شوک سمی؛ ناشی از آلودگی خون و ارگان‌های بدن به باکتری
- سندرم ری (Reye’s syndrome)؛ بیماری‌ای که باعث تورم مغز و کبد میشود. بروز این عارضه در کودکان و نوجوانانی که هنگام ابتلا به آبله مرغان آسپرین مصرف می‌کنند، شایع‌تر است.
- در موارد بسیار نادر آبله مرغان می‌تواند منجر به مرگ شود.
نحوه پیشگیری از علائم آبله مرغان در کودکان
واکسن آبله مرغان به عنوان بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری شناخته میشود. کارشناسان CDC گزارش کردند که دو دوز واکسن آبله مرغان بیش از 90 درصد از ابتلا به بیماری جلوگیری می‌کند. حتی اگر بعد از دریافت واکسن به این عارضه مبتلا شوید، علائم شما ممکن است بسیار خفیف‌تر باشد.
برای مصونیت از بیماری آبله مرغان لازم است کودکان دو دوز واکسن دریافت کنند؛ اولی بین 12 تا 15 ماهگی و دومی بین 4 تا 6 سالگی. کودکان 7 تا 12 ساله که واکسینه نشده‌اند باید دو دوز واکسن واریسلا دریافت کنند. بین تزریق دو دوز واکسن حداقل باید 3 ماه فاصله وجود داشته باشد.
افراد 13 ساله یا بالاتر که واکسینه نشده‌اند، باید دو دوز تکمیلی واکسن را با فاصله حداقل چهار هفته دریافت کنند. در بعضی از گروه‌ها به علت موقعیت شغلی یا مجاورت با بعضی عوامل محیطی احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است. برنامه واکسیناسیون به منظور مصونیت از این بیماری در این گروه از افراد باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. این گروه‌های حساس شامل موارد زیر هستند:
- کارکنان مراقبت‌های بهداشتی
- معلمان
- کارکنان مراقبت از کودکان
- مسافران بین‌المللی
- پرسنل نظامی
- بزرگسالانی که با کودکان خردسال زندگی می‌کنند
- همه زنان غیرباردار در سنین باروری
درمان خانگی علائم آبله مرغان در کودکان
پیشنهاد می‌کنیم به محض ظهور علائم آبله مرغان خفیف در کودکان برای درمان سریع‌تر و مطمئن‌تر به پزشک مراجعه کنید. با این حال شما می‌توانید در کنار استفاده از دارو درمانی از روش‌های درمان خانگی برای تقویت سیستم ایمنی فرزند خود کمک بگیرید. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
- استفاده از لوسیون کالامین
- مالیدن ژل آلوئه ورا روی ضایعات پوستی
- حمام جو دوسر، حمام سرکه، پودر زنجبیل یا نمک؛ اضافه‌کردن این مواد به وان حمام در تسریع بهبودی بسیار موثر است.
- مالیدن روغن روی بثورات پوستی؛ مثل روغن نارگیل، اسطوخودوس، اکالیپتوس یا روغن درخت چای.
- آب لیمو؛ ترکیب آب و آب‌لیمو را دو بار در روز روی جوش‌ها بمالید.
- دمنوش‌های گیاهی؛ مثل بابونه، ریحان، بادرنجبویه یا شیرین بیان
- روغن ویتامین E
- گل همیشه بهار
- عسل؛ روزی دو بار عسل را روی جوش‌ها بمالید و بگذارید تا بیست دقیقه بماند.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی علائم آبله مرغان در کودکان پرداختیم و علت بروز این بیماری و علائم آن را بررسی کردیم. اگر شما یا فرزند دلبندتان در معرض ابتلا به این بیماری هستید، به منظور مصونیت از این بیماری تزریق واکسن را جدی بگیرید. اگر به خاطر نمی‌آورید که آیا آبله مرغان داشته‌اید یا واکسن آن را دریافت کرده‌اید یا نه با انجام آزمایش خون می‌توانید از آن مطلع شوید. همچنین اگر مطمئن نیستید که آیا به واکسن نیاز دارید یا قصد بارداری دارید، حتما در این مورد با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر آن در صورت داشتن هر سوالی در زمینه این بیماری شما می‌توانید تنها با چند کلیک با پزشک عمومی آنلاین دکترنکست ارتباط برقرار کنید و سوالات خود را از ایشان بپرسید.
منابع:
mayoclinic، hopkinsmedicine، bupa، stylecraze، nhsinform، godigit، cdc
