همه چیز درباره بیماری روماتیسم مفصلی

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی نوعی بیماری‌ست که در آن، سیستم ایمنی بدن به بافت پوشاننده مفاصل حمله می‌کند و ممکن است سایر قسمت‌های بدن را هم تحت‌تاثیر قرار دهد. علت دقیق آن ناشناخته است و گزینه‌های درمانی، معمولا شامل تغییر سبک زندگی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، تغذیه‌درمانی، دارودرمانی و جراحی‌ست. در ادامه این مطلب از مجله دکترنکست، بیشتر راجع به این عارضه صحبت خواهیم کرد.

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی چیست؟

آرتریت روماتوئید (RA) مانند بیماری روماتیسم قلبی، یک بیماری خود‌ایمنی مزمن به شمار می‌رود. این بیماری ممکن است در مفاصل هر دو طرف بدن رخ دهد که باعث می‌شود با انواع دیگر آرتریت متفاوت باشد. التهاب کنترل‌نشده این بیماری، ممکن است به غضروف آسیب برساند؛ غضروفی که معمولا به‌عنوان یک ضربه‌گیر در مفاصل عمل می‌کند. با گذشت زمان، این امر می‌تواند تغییر شکل استخوان را هم به همراه داشته باشد.

عوامل خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی

عوامل متعددی وجود دارند که ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند و برای درمان قطعی روماتیسم مفصلی، باید به آن‌ها توجه داشت. این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:

• سابقه خانوادگی: اگر یکی از بستگان نزدیک فرد به آرتریت روماتوئید مبتلا شوند، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می‌کند.
• جنسیت: زنان 2 تا 3 برابر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. 
• سیگار‌ کشیدن: سیگار خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را در افراد افزایش می‌دهد و شرایط بیماری را بدتر می‌کند. 
• چاقی: اگر چاقی و اضافه‌وزن دارید، احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در شما بیشتر است.

علت روماتیسم مفصلی  

علت دقیق روماتوئید آرتریت، ناشناخته است و محققان فکر می‌کنند که علت دقیق این بیماری در ترکیبی از عوامل ژنتیکی، هورمونی و عوامل محیطی است. به‌طور معمول، سیستم ایمنی از بدن در برابر بیماری محافظت می‌کند. در آرتریت روماتوئید، عاملی سیستم ایمنی بدن شما را تحریک می‌کند تا به مفاصل شما حمله کند؛ عواملی چون عفونت، سیگار ‌کشیدن، استرس فیزیکی یا عاطفی می‌توانند در این مسئله موثر باشند. 

همچنین دانشمندان بسیاری روی ژن‌هایی که عامل افزایش احتمال ابتلا به این بیماری هستند، مطالعه کرده‌اند و معتقدند برخی از تغییرات ژنتیکی در خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید نقش دارند. به‌طور مثال، افرادی که با تغییراتی در ژن‌های آنتی‌ژن لکوسیت انسانی (HLA) متولد می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند. 

انواع روماتیسم مفصلی 

در ادامه، به شرح انواع این بیماری می‌پردازیم:

• بیماری آرتریت روماتوئید مثبت یا Seropositive RA: اگر آزمایش خون برای پروتئینی به نام فاکتور روماتوئید یا آنتی‌بادی پپتید سیترولین‌دار ضد حلقوی مثبت شود، به این معنی است که بدن شما به بافت‌های طبیعی واکنش ایمنی فعال نشان می‌دهد. 
• بیماری آرتریت روماتوئید منفی یا Seronegative RA: افرادی که علائم روماتیسم مفصلی ندارند اما فاکتورهای RF و anti-CCP در آزمایش خونشان مشاهده شود، به‌شکل خفیف‌تری از این بیماری مبتلا هستند.
• آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان یا Juvenile idiopathic arthritis: این بیماری شایع‌ترین روماتیسم مفصلی در کودکان و افراد زیر 17 سال است. علائم آن ممکن است موقتی باشند یا تا آخر عمر ادامه داشته باشند. علاوه بر علائم شایع، این بیماری می‌تواند باعث التهاب چشم و اختلال در رشد و تکامل کودک شود.

علائم روماتیسم مفصلی  

از آنجایی‌ که علت روماتیسم مفصلی و درمان آن، ممکن است در هر فردی متفاوت باشد، علائم مختلفی هم از خود بروز می‌دهد. در برخی افراد، علائم مفصلی طی چندین سال ایجاد می‌شوند و در افراد دیگر، علائم آن به‌سرعت پیشرفت می‌کنند. به‌طور کلی، علائم مشترک و یکسان آرتریت روماتوئید عبارت‌اند از: 

• درد، تورم، سفتی و حساسیت در بیش از یک مفصل؛ 
• سفتی، به‌خصوص در صبح یا بعد از نشستن طولانی‌مدت؛ 
• درد و سفتی در مفاصل یکسان در دو طرف بدن؛
• خستگی شدید؛
• ضعف؛ 
• تب. 

علائم عود کردن روماتیسم مفصلی 

علائم روماتیسم مفصلی پا، زانو و… در صورت عود‌ کردن، معمولا تفاوت زیادی با علائم اولیه آن ندارند. اما افراد مبتلا به RA دارای فراز‌ و ‌نشیب‌هایی در طول دوره ابتلا به آن هستند. ممکن است پس از مدتی، مواردی چون استرس، تغییرات آب‌وهوا، برخی غذاها یا عفونت‌ها، باعث افزایش شدت بیماری و بروز علائمی شوند که در بالا ذکر شده است. 

راه‌های تشخیص و آزمایش‌های روماتیسم مفصلی 

روماتولوژیست‌ها برای تشخیص این بیماری در ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهند و از شما در مورد سابقه پزشکی و علائم آن می‌پرسند. همچنین ممکن است آزمایش خون و تصویربرداری را تجویز کنند. در آزمایش خون برای تشخیص روماتیسم مفصلی، پزشک به دنبال التهاب و پروتئین‌های خون است که از نشانه‌های اصلی آرتریت روماتوئید هستند. همچنین ممکن است از تصویربرداری با اشعه ایکس، سونوگرافی و MRI برای تشخیص استفاده شود.

درمان روماتیسم مفصلی

مهم‌ترین هدف درمان آرتریت روماتوئید، کاهش درد و تورم مفاصل است و انجام این کار، باید به حفظ یا بهبود عملکرد مفصل کمک کند. هدف بلند‌ مدت درمان، کند‌کردن یا توقف آسیب به مفصل است. همچنین درمان به‌موقع، التهاب در مفاصل را کاهش می‌دهد و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.

دارودرمانی

درمان زودهنگام با داروهای خاص می‌تواند شرایط بیمار را بهبود ببخشد. داروهای زیادی وجود دارند که برای کاهش التهاب، درد، تورم مفاصل و پیشگیری یا کند‌کردن روند این بیماری تجویز می‌شوند. مهم‌ترین داروی روماتیسم مفصلی که تجویز می‌شود، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) است.

درمان خانگی روماتیسم مفصلی

اگر درمان‌های دارویی با تغییر در سبک زندگی همراه شوند، این امر تا حد زیادی به کاهش التهاب و سایر علائم RA کمک می‌کند؛ اما شما را درمان نمی‌کند. می‌توانید با پزشک خود در مورد رژیم غذایی مناسب بیماران روماتیسم مفصلی که شامل افزودن چربی‌های خوب و به‌حداقل‌رساندن مصرف چربی‌های بد، نمک و کربوهیدرات‌های فرآوری‌شده می‌شود، صحبت کنید. همچنین گاهی کاهش وزن را برای کاهش استرس روی مفاصل ملتهب توصیه می‌کنند. 

جراحی

برخی از افراد با شدت‌ گرفتن علائم این بیماری، ممکن است به دنبال درمان روماتیسم مفصلی در طب سنتی باشند؛ اما در اغلب موارد، جراحی گزینه‌ای مناسب برای بازگرداندن عملکرد مفاصل به‌شدت آسیب‌دیده است. اگر درد شما با بهترین قرص برای درمان روماتیسم مفصلی کنترل نشود، ممکن است پزشک شما، جراحی را توصیه کند. جراحی‌هایی که RA را درمان می‌کنند، عبارت‌اند از: 

• تعویض زانو؛ 
• تعویض مفصل ران؛
• سایر جراحی‌ها برای اصلاح ناهنجاری.

ورزش 

انجام فعالیت بدنی و ورزش‌های مناسب برای روماتیسم مفصلی، درد و سفتی ناشی از این بیماری را کم می‌کند. برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، تحرک را به دلیل دردی که دارند، کم می‌کنند؛ اما عدم تحرک می‌تواند منجر به از ‌دست‌دادن توان حرکت مفصل و از‌دست‌دادن قدرت عضلانی شود. ورزش و فعالیت منظم، می‌تواند برای پیشگیری و معکوس‌کردن اثرات این بیماری مفید باشد.

برای شروع به ورزش و حرکات اصلاحی، بهتر است به فیزیوتراپیست یا کاردرمانگر مراجعه کنید. همچنین تمرینات مفید عبارت‌اند از: 

• تمرینات حرکتی؛
• تمریناتی برای افزایش قدرت؛
• ورزش‌هایی برای افزایش استقامت (پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری).

عمر بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی 

اگرچه هیچ روش درمانی قطعی برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد؛ اما روش‌های مؤثر زیادی برای کاهش درد و التهاب و کند‌کردن روند بیماری وجود دارند. تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر بسیار مهم است. مطالعات نشان داده‌اند که عاقبت بیماران روماتیسم مفصلی، ممکن است کاهش طول عمر به میزان ​​10 سال باشد. علت این کاهش عمر، به عوامل متعددی چون درد و التهاب زیاد برمی‌گردد.

جمع بندی

در‌ صورتی‌ که علائم روماتیسم مفصلی زانو، پا و بیماری‌هایی دیگری چون سندرم کارپال تونل را تجربه می‌کنید، به خوددرمانی فکر نکنید. حتی بهتر است با سهل‌انگاری به درد و التهاب ناشی از این بیماری نگاه نکنید و آن را نادیده نگیرید. در چنین شرایطی، پیدا‌کردن یک متخصص داخلی آنلاین و مراجعه به آن را در اولویت قرار دهید.

منابع:

healthline، verywellhealth، mayoclinic، arthritis، clevelandclinic، versusarthritis