لنگش (کلودیکاسیون) چیست؟
لنگش به دردی عضلانی اطلاق می‌شود که هنگام فعالیت ایجاد می‌شود و هنگام استراحت متوقف می‌شود. این درد معمولاً به صورت گرفتگی، درد، گزگز یا بی‌حسی توصیف می‌شود. در بیشتر موارد این حالت ناشی از مشکلات عروقی است، اما ممکن است در اثر علل نورولوژیک (عصبی) نیز ایجاد شود. تشخیص و درمان به موقع بیماری با نتایج بهتری همراه است.
رایج‌ترین انواع آن عبارتند از:
لنگش عروقی: این حالت معمولاً نشانه‌ای از مشکلات جدی جریان خون، به ویژه بیماری‌های شریان محیطی است.
لنگش نوروژنیک: این حالت به علت اختلال در ستون فقرات و سیستم عصبی ایجاد می‌شود.
علل انواع مختلف لنگش
عروقی
تمام سلول‌های بدن برای عملکرد به اکسیژن نیاز دارند. هنگام فعالیت، حتی برای یک پیاده‌روی سبک، سلول‌های عضلانی برای عملکرد مطلوب به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. افرادی که مشکلات گردش خون دارند، زمانی که فعالیت بیشتری دارند، درد را تجربه می‌کنند. چرا که ماهیچه‌هایشان به اکسیژن بیشتری نسبت به اکسیژن موجود در گردش خونشان نیاز دارد. درد هنگام استراحت از بین می‌رود زیرا گردش خون آن‌ها دوباره می‌تواند نیاز کمتر اکسیژن را پاسخگو باشد. این نوع درد بیشتر در پاهای فرد دیده می‌شود؛ اما ممکن است در اندام‌های فوقانی نیز رخ دهد.
لنگش علامت کلاسیک بیماری‌های شریان محیطی (که به اختصار با عنوان PAD شناخته می‌شود) است که در اثر باریک شدن رگ‌های خونی در پاها و آترواسکلروز (ضخیم شدن دیواره شریان‌ها) ایجاد می‌شود. بیماری‌های شریان محیطی و آترواسکلروز هر دو خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهند. لنگش یک وضعیت حائز اهمیت است، چون دردی که هنگام راه رفتن یا ورزش ایجاد می‌شود، اغلب افراد را از فعالیت باز می‌دارد و روی زندگی روزمره تاثیرگذار است.
عصبی
لنگش عصبی یا نوروژنیک معمولاً در اثر تنگی کانال نخاعی ایجاد می‌شود. گاهی اوقات به آن لنگش کاذب نیز می‌گویند. در این حالت لوله نخاعی باریک می‌شود و می‌تواند مستقیما به نخاع فشار وارد کند. همچنین ممکن است رگ‌های خونی اطراف ستون فقرات فشرده شود و خون و اکسیژن کافی به نخاع نرسد. هر یک از این دو احتمال می‌تواند باعث دردی شود که از ناحیه کمر شروع می‌شود و تا پایین پاها ادامه می‌یابد. این حالت همچنین باعث ضعف، گزگز یا بی‌حسی در پاها می‌گردد. ممکن است بیمار در حالات شدید دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع شود. در لنگش عصبی برخلاف لنگش عروقی خم شدن به جلو باعث تسکین درد می‌شود.
عوامل خطر لنگش عروقی
با افزایش سن، خطر ابتلا به لنگش افزایش می‌یابد. همچنین عوامل زیر نیز می‌توانند خطر ابتلا به لنگش را افزایش دهند:
- کشیدن سیگار
- دیابت
- بیماری کلیوی
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
عوامل خطر لنگش نوروژنیک
کانال نخاعی در بعضی افراد در هنگام تولد باریک است. در سایر افراد باریک شدن کانال نخاعی در اثر صدمات، افزایش سن یا ترکیبی از این عوامل ایجاد می‌شود.
پزشکان بیماری‌های عمومی در دکترنکست
تشخیص نوع عروقی
معاینه فیزیکی توسط پزشک
پزشک در معاینه اندام تحتانی بیمار به دنبال تغییر رنگ، زخم مزمن، یا هر نشانه دیگری از گردش خون ضعیف می‌باشد. پزشک همچنین نبض پاهای بیمار را بررسی میکند زیرا یکی از علائم کلیدی PAD ضعیف بودن یا نداشتن نبض در ساق پا است.
شاخص مچ پا-بازویی (ankle brachial index)
شاخص مچ پا-بازویی آزمایشی است که فشار خون بیمار را در نواحی بازو و مچ پا اندازه گیری میکند و این دو را با هم مقایسه میکند. این بررسی با هدف شناسایی فشار کمتر در پاهای بیمار انجام می‌شود.
آنژیوگرافی
آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری است. این روش به پزشکان کمک میکند تا رگ‌های خونی مربوطه را ترسیم و اختلالات عروقی را بررسی کنند.
سونوگرافی
سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بسیار بالا استفاده میکند تا به پزشکان کمک کند رگ‌های خونی پاهای بیمار را مشاهده کنند.
تشخیص نوع عصبی
معاینه فیزیکی توسط پزشک:
پزشک با معاینه اندام تحتانی، علائم را جهت رد علل عروقی بررسی میکند.
روش‌های تصویربرداری مورد استفاده جهت تشخیص لنگش عصبی عبارتند از:
- اشعه ایکس
- سی‌تی اسکن
- ام‌آر‌آی
- میلوگرافی (به ویژه برای بیمارانی که نمی‌توانند MRI انجام دهند)
درمان لنگش عروقی (اقدمات زیر به توصیه پزشک انجام می‌شود)
- ترک سیگار
- پیاده‌روی
- مصرف داروهای تجویز شده (داروهای فشار خون، داروهای کاهنده کلسترول، داروهای ضد پلاکت)
روش‌های تهاجمی درمان
اگر این درمان‌ها مؤثر نبودند، پزشک ممکن است گزینه‌های درمانی را برای افزایش یا تغییر مسیر جریان خون، مانند جراحی یا کاتتریزاسیون، توصیه کند. روش‌های مبتنی بر کاتتر کمتر تهاجمی هستند.
درمان لنگش عصبی (نوروژنیک)
در موارد شدید بیماری و مواردی که با درمان‌های غیرجراحی بهبود نمی‌یابد درمان جراحی توصیه می‌شود. درمان‌های غیر جراحی لنگش عصبی عبارتند از:
- استفاده از دارو برای کمک به کنترل درد
- فیزیوتراپی
- تزریق داروی استروئیدی برای کمک به کاهش التهاب
- تمرینات کششی به توصیه پزشک
آیامی‌توان از نوع عروقی جلوگیری کرد؟
فعالیت‌های زیادی وجود دارد که می‌توان جهت جلوگیری یا تاخیر در شروع آن انجام داد. این فعالیت‌ها عبارتند از:
- حفظ وزن بدن در محدوده سالم
- داشتن رژیم غذایی متعادل
- داشتن فعالیت بدنی
- ترک سیگار
- مدیریت فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت
آیا می‌توان از نوع عصبی جلوگیری کرد؟
پیشگیری از نوع عصبی دشوارتر است زیرا تنگی ستون فقرات بخشی از روند طبیعی افزایش سن است. با این حال، در حالی که تنگی کانال نخاعی با افزایش سن بیشتر اتفاق می‌افتد، اکثر افرادی که دچار این بیماری هستند هیچ علامتی ندارند.
برخی از توصیه‌ها برای جلوگیری یا به تاخیر انداختن تنگی نخاع عبارتند از:
- ورزش کردن و فعال ماندن
- داشتن رژیم غذایی متعادل
- حفظ وزن بدن در محدوده سالم
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هنگام ورزش کردن در پاها یا دست‌های خود درد دارید با پزشک مشورت کنید. شما می‌توانید برای رزرو نوبت دکتر عمومی از دکترنکست استفاده کنید. پزشک ممکن است برای بررسی‌های بیشتر شما را به متخصص قلب و عروق ارجاع دهد. در نظر داشته باشید که لنگش می‌تواند منجر به چرخه‌ای شود که منجر به بدتر شدن سلامت قلب و عروق می‌شود. درد ممکن است شما را از ورزش کردن بازدارد و عدم فعالیت فیزیکی نیز باعث مشکلات دیگری می‌شود. سایر مشکلات مربوط به خون، اعصاب و استخوان‌ها می‌توانند باعث درد دست و پا در حین ورزش شوند. انجام یک معاینه کامل و آزمایش‌های مناسب برای تشخیص علل بالقوه درد مهم است.
