شکم درد یک درد کلافه‌کننده است که به علل مختلف اتفاق می‌افتد. این درد که بین قفسه سینه و ناحیه لگن حس می‌شود، معمولاً مشکلی جدی نیست و به کمک روش‌های درمانی ساده، حل می‌شود. با‌این‌حال، گاهی اوقات ممکن است به دلایل جدی‌تری احساس درد کنید و به کمک یک پزشک نیاز داشته باشید.
قطعاً همه شما حداقل یک‌بار هم که شده، گرفتار این درد شده‌اید. ما در این مقاله، قصد داریم به بررسی علل مختلف شکم درد و روش‌های درمان آن بپردازیم و هر آنچه را که لازم است در رابطه با این درد بدانید، در اختیارتان بگذاریم.
شکم درد چیست؟
برخی تصور می‌کنند که درد شکم، همان معده درد است، در صورتی که چنین نیست. شکم درد می‌تواند به هر یک از اندام‌های بین قفسه سینه و ناحیه لگن مربوط باشد. این اندام‌ها عبارتند از:
- معده؛
- پانکراس؛
- روده کوچک؛
- روده بزرگ؛
- کیسه صفرا؛
- آپاندیس؛
- کبد.
البته درد شکم فقط محدود به اجزای بالا نمی‌شود. گاهی ممکن است در قسمت‌های دیگری مانند لایه بیرونی شکم یعنی ماهیچه‌ها و پوست یا دیواره داخلی احساس درد کنید. گاهی هم ممکن است منشا درد از لگن، ناحیه پشت و سینه باشد. به‌طور کلی، شکم درد یک حالت ذهنی است که شما باید آن را برای پزشک توصیف کنید و خود او، نمی‌تواند درد را اندازه‌گیری کند. به همین دلیل، محلی که در آن احساس درد می‌کنید، سرنخی مهم برای پزشک به حساب می‌آید.
انواع دردهای شکم کدام‌اند؟
همه دردهای شکم یکسان نیستند و بسته به سرعت وقوع و مدت‌زمان آن می‌توانند متفاوت باشند. بر این اساس، 3 دسته شکم درد وجود دارد که به شرح زیر هستند.
- درد حاد شکم که به احتمال زیاد برای یک هفته یا حتی کمتر، با این درد درگیر خواهید بود.
- درد مزمن شکم که دائمی یا عودکننده است. مدت‌زمان چنین دردی 3 ماه یا بیشتر است.
- درد پیشرونده شکم که با گذشت زمان بدتر می‌شود. به‌طور معمول، این نوع درد علائم دیگری هم دارد که با پیشرفت درد شکم رخ می‌دهند. درد پیشرونده شکم اغلب نشانه مشکل جدی‌تری است.
از آنجایی که شکم محل بسیاری از اندام‌هاست، پزشک معمولاً با محدود‌کردن ناحیه‌ای که در آن احساس درد می‌کنید، نوع آن را تشخیص می‌دهد. در این حالت، شکم به 4 قسمت بالایی یا پایینی و درد سمت راست شکم یا سمت چپ تقسیم می‌شود. درد بالای شکم مربوط به بالای ناف و درد قسمت تحتانی شکم مربوط به زیر ناف است. درد سمت چپ شکم و راست هم مربوط به خط وسط شکم، از جناغ تا ناف است. بد نیست بدانید که درد شکم اشکال مختلفی دارد و معمولاً به یکی از حالت‌های زیر احساس می‌شود:
- سوزش یا درد؛
- خفیف یا شدید؛
- ثابت یا متناوب؛
- مبهم یا تیز؛
- موضعی (در یک نقطه) یا در سراسر شکم؛
- دل‌پیچه.
علل مختلف شکم درد چیست؟
چه درد خفیف شکم داشته باشید و چه شدید، این موضوع می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. دلایل اصلی شکم درد شامل موارد زیر است:
- عفونت؛
- التهاب؛
- انسداد؛
- اختلالات روده؛
- رشد غیر طبیعی.
کاهش عفونت‌های خون، روده‌ها و گلو می‌توانند باعث ورود برخی باکتری‌ها به دستگاه گوارش و به دنبال آن، درد شکم شوند. این عفونت‌ها همچنین می‌توانند باعث تغییراتی در گوارش مانند یبوست یا اسهال شوند. یکی دیگر از علل اصلی درد زیر شکم در خانم‌ها، مربوط به کرامپ‌های قاعدگی است. سایر علل شایع شکم درد عبارتند از:
- یبوست؛
- استرس؛
- استفراغ؛
- اسهال؛
- رفلاکس اسید معده؛
- گاستروانتریت (آنفولانزای معده)؛
بیماری‌های تاثیر‌گذار بر دستگاه گوارش مانند رفلاکس معده-مری، بیماری کرون (التهاب روده)، سندرم روده تحریک‌پذیر و ناتوانی در هضم لاکتوز (قند شیر و محصولات لبنی) می‌توانند باعث درد مزمن شکم شوند. عواملی مانند پارگی اندام (آپاندیس)، سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا و عفونت کلیه هم منجر به درد شدید شکم خواهند شد.
علل درد شکم بر اساس محل وقوع آن
محل درد در داخل شکم، می‌تواند سرنخ مهمی برای بهترین متخصصان گوارش باشد تا علت درد را تشخیص دهند. بر این اساس، دردی که در سراسر شکم احساس می‌شود، احتمال دارد نشان‌دهنده یکی از مشکلات زیر باشد:
- آپاندیس؛
- سندروم روده تحریک‌پذیر؛
- آنفولانزا؛
- بیماری کرون؛
- عفونت مجاری ادراری؛
- آسیب فیزیکی.
علت درد زیر شکم ممکن است نشان از آپاندیس یا انسداد روده باشد. همچنین درد زیر شکم در بارداری هم احتمال دارد به دلیل حاملگی خارج از رحم باشد. علت درد زیر شکم سمت راست در زنان می‌تواند به دلیل درد قاعدگی، سقط جنین، کیست تخمدان و آندومتریوز رخ دهد. البته این موارد، می‌توانند علت درد زیر شکم سمت چپ در زنان هم باشند. لازم به ذکر است که گاهی هم این علل، می‌توانند منجر به درد زیر شکم که به کمر میزند، شوند.
هپاتیت، سنگ کیسه‌صفرا و ذات‌الریه ممکن است منجر به درد بالای شکم و عفونت کلیه، آپاندیس، کیست تخمدان و بیماری کرون، می‌توانند باعث درد زیر شکم سمت چپ شوند. به‌طور کلی، درد شکم در قسمت‌های مختلفی اتفاق می‌افتد که همین مورد، نقش مهمی در تشخیص علت درد و کمک به پزشک خواهد داشت.
پزشکان بیماری‌های عمومی در دکترنکست
درد شکم چطور درمان می‌شود؟
همان‌طور که گفتیم، شکم درد می‌تواند در قسمت‌های مختلف، از بالا تا پایین شکم، درد سمت چپ شکم زیر دنده، درد در مرکز و… رخ دهد. نحوه درمان درد شکم به‌شدت و تشخیص محل آن بستگی دارد. برای مثال، داروهایی که التهاب را کاهش می‌دهند، ممکن است به درد ناشی از زخم معده کمک کنند. اما شرایط دیگر مانند سنگ کلیه، ممکن است به درمان شدیدتری مانند سنگ‌شکنی نیاز داشته باشد. التهاب کیسه‌صفرا نیز ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
پزشک شما احتمال دارد که یک داروی تعدیل‌کننده درد برای‌تان تجویز کند. البته در حالتی که پزشک تشخیص دهد، درد شکم نتیجه یک بیماری جدی نیست، می‌توانید از برخی درمان‌های خانگی استفاده کنید. تعدادی از درمان‌های خانگی برای درمان شکم درد عبارتند از:
- زنجبیل؛
- چای بابونه؛
- نعناع تند؛
- سرکه سیب؛
- پد گرمایشی؛
- حمام آب گرم.
در اینجا ذکر دو نکته ضروری است. اول اینکه فراموش نکنید گاهی با انجام برخی کارهای ساده مانند داشتن رژیم غذایی سالم، نوشیدن آب کافی و ورزش منظم، می‌توانید از بروز بسیاری از دردهای نه‌چندان‌جدی شکم جلوگیری کنید. دومین نکته اینکه درد شکم در کودکان نیز معمولاً جزو مشکلات شایع است. با‌این‌حال، در صورتی که فرزندتان دچار این درد شد، بهتر است با مراجعه به پزشک، علت آن را تشخیص دهید و اقدام به بهبود آن کنید.
جمع بندی
قطعاً برای همه پیش می‌آید که گاهی دردهای شکمی را تجربه کنند. فراموش نکنید که در صورت بروز درد، به‌سرعت نتیجه‌گیری نکنید؛ زیرا اغلب مشکل جدی نخواهد بود. اگر درد شما حاد و پیشرونده است، ضروری است که به پزشک مراجعه کنید تا پزشک علت درد را تشخیص دهد. در راستای آگاهی شما، در این مطلب سعی کردیم به بررسی کامل انواع شکم درد و علل آن بپردازیم. در صورتی که شما هم تجربه‌ای در این زمینه دارید، با کاربران دکترنکست در میان بگذارید.
منابع:
