فیبروآدنوم چیست؟ فیبروآدنوم نوعی تومور بدون درد، یک‌طرفه و خوش‌خیم در پستان است. ضایعه فیبروآدنوم سرطان نیست. این تومور یک توده جامد بوده و حاوی مایع نیست. فیبروآدنوم پستانی بیشتر در زنان بین ۱۴ تا ۳۵ سال رخ می‌دهد اما در هر سنی قابل مشاهده است. این ضایعه پس از یائسگی کوچک شده و بنابراین در زنان یائسه کمتر دیده می‌شود. فیبروآدنوم پستانی شامل هر دو بافت اپیتلیال و استرومایی است که در زیر پوست پستان قرار دارند. این توده‌های سفت و لاستیکی با حاشیه‌های منظم اغلب از نظر اندازه متغیر هستند.
علل فیبروآدنوم پستانی قابل بحث است، اما متخصصان معتقدند که این ضایعه یک علت هورمونی مرتبط با افزایش حساسیت بافت پستان به هورمون استروژن دارد. فیبروآدنوم پستانی معمولا در دوران بارداری رشد کرده و در یائسگی تمایل به کوچک شدن دارد. زنانی که قبل از ۲۰ سالگی از داروهای ضد‌بارداری خوراکی استفاده می‌کنند بیشتر از جمعیت عادی از فیبروآدنوم پستانی رنج می‌برند. بیشترین علت نگرانی افراد دارای فیبروآدنوم، سرطان پستان است. برای کسب اطلاع بیشتر می‌توانید به مقاله سرطان پستان و هرآنچه باید بدانید مراجعه کنید.
شیوع فیبروآدنوم پستانی
فیبروآدنوم معمولا در سنین پایین رخ می‌دهد. این ضایعه بیشتر در نوجوانان و به میزان کمتری در زنان یائسه دیده می‌شود. بروز فیبروآدنوم پستانی با افزایش سن کاهش می‌یابد و عموماً قبل از ۳۰ سالگی در زنان دیده می‌شود. تخمین زده می‌شود که ۱۰ درصد از جمعیت زنان جهان یک بار در طول زندگی دچار فیبروآدنوما می‌شوند.
علل ایجاد فیبروآدنوم پستانی
علت فیبروآدنوم خوش خیم چیست؟ محققین دو علت را برای ایجاد این ضایعات بیان می‌کنند. آن‌ها این ضایعات را عمدتا ناشی از هورمون‌ها می‌دانند. فیبروآدنوم پستانی از سلول‌های بافت همبند و پوششی که از نظر عملکردی و مکانیکی در پستان مهم هستند، ایجاد می‌شود. این بافت‌ها حاوی گیرنده‌هایی برای استروژن و پروژسترون هستند. به همین دلیل، فیبروآدنوم‌ها در دوران بارداری به دلیل تولید بیش از حد هورمون‌های تولید مثل زنانه تمایل به رشد دارند. حساسیت به هورمون باعث تکثیر بیش از حد بافت‌های همبند سینه می‌شود. علت دیگری که برای فیبروآدنوم مطرح است، ژنتیک می‌باشد.
ویژگی‌های فیبروآدنوم پستانی
سن مهمترین عامل در بروز فیبروآدنوما است. بنابراین در هنگام گرفتن سابقه پزشکی، سن مهمترین عاملی است که باید در نظر گرفته شود. سابقه خانوادگی سرطان سینه نیز بسیار مهم است. زنانی که خویشاوندان درجه یک مبتلا به سرطان سینه دارند، باید نسبت به بیماران بدون سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه، از نظر ویژگی‌های بدخیمی با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرند. فیبروآدنوم پستانی بیشتر در ربع فوقانی خارجی سینه ایجاد می‌شود. در برخی موارد ممکن است فیبروآدنوم زیر بغل نیز مشاهده شود.
ویژگی‌های فیبروآدنوما با سرطان سینه متفاوت است. برای آشنایی با ۱۵ علامت سرطان پستان می‌توانید به مجله سلامت دکترنکست مراجعه کنید. در معاینه فیزیکی، ویژگی‌های زیر در فیبروآدنوم پستانی مشاهده می‌شود:
- توده حساس نیست و در صورت لمس و فشار دردی احساس نمی‌شود. اغلب اوقات، فیبروآدنوم دردناک نیست.
- فیبروآدنوم در یک نقطه ثابت نیست و در لمس حرکت می‌کند.
- این ضایعه به صورت توده تکی و نه چندتایی مشاهده می‌شود.
- توده جامد بوده و رشد سریع با قوام لاستیکی و حاشیه‌های منظم دارد.
تشخیص فیبروآدنوم پستانی
پزشک احتمالا پس از گرفتن شرح حال کامل و معاینه فیزیکی، از روش‌های تصویربرداری زیر برای تشخیص فیبروآدنوما استفاده می‌کند:
ماموگرافی تشخیصی
روش تصویربرداری ماموگرافی از اشعه ایکس برای ارزیابی توده‌های مشکوک در زنان بالای ۳۵ تا ۴۰ سال استفاده می‌کند. این روش تصویربرداری را می‌توان هم با هدف غربالگری سرطان پستان و هم با اهداف تشخیصی انجام داد. در ماموگرافی، سینه بین دو سطح صاف فشرده می‌شود تا بافت آن پخش شود. سپس اشعه ایکس در دوزهای پایین به بافت سینه تابیده می‌شود. فیبروآدنوم پستانی در ماموگرافی به عنوان ناحیه‌ای متمایز از سایر بافت‌های سینه با لبه‌های گرد صاف مشاهده می‌شود. پزشک متخصص رادیولوژیست با تفسیر نتایج ماموگرافی، تشخیص احتمالی فیبروآدنوم را تایید می‌کند.
سونوگرافی پستان
فیبروآدنوم در سونوگرافی نیز قابل مشاهده است. در روش تصویربرداری سونوگرافی پستان، از امواج فراصوتی برای تشخیص ویژگی‌های فیبروآدنوم در زنان کمتر از ۳۵ سال استفاده می‌شود. در این رده سنی به علت تراکم بالاتر پستان، ماموگرافی کاربرد کمتری دارد. روش سونوگرافی به راحتی توده‌های جامد را از توده‌های کیستیک متمایز می‌کند. در سونوگرافی، فیبروآدنوم پستانی معمولاً به صورت توده‌ای تقریباً دایره‌ای شکل قابل مشاهده است.
در صورتی که این روش‌های تصویربرداری بر اساس نظر پزشک معالج برای تایید تشخیص کافی نبود، بیوپسی (نمونه‌برداری از ضایعه) با حداقل تهاجم از طریق بیوپسی سوزنی مرکزی انجام می‌شود.
فوق تخصصان روماتولوژی در دکترنکست
درمان فیبروآدنوم پستانی
فیبروآدنوم ممکن است برای بسیاری از افرادی که آن را تجربه می‌کنند، باعث نگرانی شود. اما باید بدانید که در اکثر موارد، این ضایعه نیازی به درمان ندارد. ضایعات فیبروآدنوم پستانی به مرور زمان کوچک شده و ناپدید می‌شوند. در شرایطی که اندازه فیبروآدنوم بسیار بزرگ باشد و یا سایر بافت‌های سینه را تحت فشار قرار دهد، براساس صلاح‌دید پزشک معالج باید برداشته شود. بنابراین بسیاری از زنان تصمیم به انجام جراحی نمی‌گیرند، چرا که ضایعات بی‌ضرر بوده و خطر بدخیمی طولانی‌مدت را در بر ندارند. جراحی همچنین شکل سینه را مخدوش می‌کند که این امر از نظر زیبایی‌شناختی اهمیت دارد.
عمل جراحی فیبروآدنوم
در صورتی که فیبروآدنوم پستانی بسیار حجیم باشد و یا اندازه آن دائماً افزایش یابد، پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند ضایعه را از بافت سینه خارج کنند. موارد مورد نیاز مداخله جراحی شامل رشد سریع، اندازه بیشتر از ۲ سانتی‌متر و درخواست بیمار مبنی بر خارج کردن آن می‌باشد.
۲ روش جراحی برای برداشتن فیبروآدنوم وجود دارد:
- لامپکتومی: در این روش، جراح فیبروآدنوم پستانی را برمی‌دارد و برای ارزیابی بیشتر به آزمایشگاه می‌فرستد.
- کرایوابلیشن: جراحان از کرایوپروب برای منجمد کردن و تخریب ساختار سلولی فیبروآدنوم استفاده می‌کنند. برای تایید تشخیص فیبروآدنوم باید قبل از کرایوابلیشن بیوپسی سوزنی مرکزی انجام شود.
چشم‌انداز بیمار مبتلا به فیبروآدنوم پستانی
فیبروآدنوم ضایعه‌ای بسیار خوش‌خیم است و خطر بدخیمی برای آن در آینده مطرح نیست. پیش‌آگهی فیبروآدنوم خوب است؛ زیرا توده‌ای خوش‌خیم است که در اکثر موارد به مرور زمان کوچک می‌شود. پزشکان معمولا به محض تشخیص به زنان در مورد پیش‌آگهی مطلوب این ضایعات قوت قلب می‌دهند. اگرچه این ضایعه خوش‌خیم است، خطر انواع سرطان پستان ممکن است در بیماران مبتلا به فیبروآدنوم پیچیده کمی افزایش یابد. این نوع ضایعه ممکن است حاوی بافت کلسیفیه پستان (تجمع و رسوب کلسیم) باشد.
اکثر ضایعات پستان در زنان جوان در معاینه اتفاقی پستان توسط بیمار یا کادر درمان شناسایی می‌شوند. با اینکه فیبروآدنوم پستانی ضایعات خوش‌خیم هستند، گاهی اوقات ممکن است نیاز به تایید بافت‌شناسی باشد. کارکنان مراقبت‌های بهداشتی هرگز نباید تصور کنند که همه ضایعات سفت و لاستیکی خوش‌خیم هستند. در صورت مشاهده مورد مشکوک، با یک رادیولوژیست یا جراح برای انجام بیوپسی مشورت کنید.
جمع‌بندی
فیبروآدنوم پستانی یک ضایعه خوش‌خیم است که در بافت سینه ایجاد می‌شود. این ضایعات بیشتر در زنان جوان شیوع بیشتری دارد و علل هورمونی و ژنتیکی برای آن مطرح است. این ضایعات به خودی‌خود با گذشت زمان کوچک شده و از بین می‌روند. البته با وجود ماهیت خوش‌خیم این ضایعات، رد علل بدخیم همواره اهمیت دارد.
زنان در سنین بالاتر یا با سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پستان، باید با دقت بیشتری از نظر احتمال بدخیم بودن ضایعه بررسی شوند. فیبروآدنوم پستانی در معاینه فیزیکی متحرک بوده و دردناک نیست. این ضایعات با ماموگرافی در زنان ۳۵ ساله و بالاتر و با سونوگرافی در سنین پایین‌تر قابل تشخیص است. برخی مواقع ممکن است برای رد بدخیمی، نمونه‌برداری از ضایعه لازم باشد. در اغلب موارد درمان فیبروآدنوم لازم نیست. در مواردی که ضایعه بسیار بزرگ است و نواحی اطراف را تحت فشار قرار داده است، پزشک با جراحی ضایعه را از بافت پستان خارج می‌کند. در صورت نیاز دریافت ویزیت آنلاین پزشک متخصص هماتولوژی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
منابع:
