اغلب افراد تصور می‌کنند هر کسی که دچار علامت تشنج بشود، به بیماری صرع مبتلا می‌باشد. اما در ارتباط با این باور اشتباه، در این مقاله دکترنکست نگاهی می‌اندازیم به موارد زیر:
در صورت وجود هر یک از موارد زیر، فرد، مبتلا به بیماری صرع می‌باشد:
- حداقل دو مرتبه تشنج به فاصله بیش از یک شبانه روز (البته این شامل مواردی از تشنج که تحت تاثیر هر عامل محرک داخلی یا خارجی ایجاد شود نمی‌باشد. این نوع تشنج که تحت تاثیر موارد خارجی مانند داروها یا تحت تاثیر موارد داخلی مانند تب شدید ایجاد می‌شود، تشنج واکنشی یا رفلکسی نام دارد).
- یک تشنج غیر واکنشی و احتمال ایجاد تشنج‌های بیشتر طی ده سال آینده. در این موارد عموما یک اختلال ساختاری در مغز وجود دارد. برای مثال سکته مغزی، عفونت سیستم عصبی مرکزی یا ضربه به ناحیه سر می‌تواند اختلالات ساختاری در مغز ایجاد کند. وجود یا عدم وجود این اختلالات باید توسط متخصص مغز و اعصاب و برای هر مریض به صورت جداگانه بررسی و تعیین شود.
- تشخیص یک سندرم صرع. البته تشخیص این مورد باید توسط متخصصین اعصاب و براساس علائم بیمار و شواهد بالینی و آزمایشگاهی تعیین شود.
تنها در صورتی می‌توان گفت فردی که تشنج داشته به بیماری صرع مبتلا است، که علائم او با حداقل یکی از موارد بالا مطابقت داشته باشد. مطالعات اخیر نشان داده است انجام تصویر برداری عصبی و گرفتن نوار مغز در کسانی که برای اولین بار دچار تشنج شده‌اند بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
تشنج چگونه ایجاد می‌شود؟
هر سلول عصبی نورون نامیده می‌شود. انتقال پیام عصبی در هر سلول عصبی به صورت جابجایی هدایت شده بار الکتریکی در طول نورون انجام می‌شود. تشنج وقتی ایجاد می شود که تخیله بار الکتریکی در نورون‌ها به صورت انفجاری اتفاق بیفتد.
متخصصان بیماری‌های مغز و اعصاب در دکترنکست
انواع تشنج
تشنج‌ها را می‌توان در دو دسته کلی طبقه بندی کرد:
- تشنج نقطه‌ای: تشنجی که در آن تخلیه انفجاری بار الکتریکی صرفا در یک نقطه خاص در یک سمت مغز اتقاق می افتد.
- تشنج عمومی: تشنجی که تخلیه بار الکتریکی نه فقط در یک نقطه خاص، بلکه در قشر هر‌دو نیمکره مغزی و به صورت همزمان اتفاق می‌افتد. تشنج‌های عمومی با افت هوشیاری همراه می‌باشد.
هر کدام از انواع تشنج نقطه‌ای و عمومی، خود در دسته‌های تخصصی‌تری طبقه بندی می‌شوند.
بر اساس حالاتی که در فرد طی تشنج ایجاد می شود، می‌توان نوع تشنج را تعیین کرد. همچنین در صورت نقطه‌ای بودن، بر اساس علائم فرد، آن نقطه خاص در قشر مخ که انفجار الکتریکی در آن رخ داده تعیین می‌شود. برای مثال اگر قسمت درگیر، قشر حرکتی مغز در نیمکره راست باشد، علائم در طول تشنج به صورت حرکات ریتمیک دست، پا و صورت در سمت چپ می‌باشد.
گاهی افراد قبل از تشنج دچار علائم پیش درآمد می‌شوند. این علائم اورا نام دارد. اوراها در ابتدا تشخیص داده نمی‌شوند. زمانی که فرد طی زمان دچار تشنج‌های بیشتر و طولانی‌تری می‌شود، اوراها واضح‌تر می‌شوند.
تشنج‌های ناگهانی علامتدار
وقوع ناگهانی علامت تشنج برای اولین بار در فردی که قبلا سابقه نداشته، حتما نیاز به بررسی و پیگیری دارد. بنابراین بهتر است حتما در این مورد به پزشک مراجعه کنید. برای این کار می‌توانید به‌کمک خدمات نوبت دهی آنلاین دکترنکست نسبت به دریافت نوبت اقدام کنید.
تشنج علل مختلفی دارد. بسته به واکنشی یا غیر واکنشی بودن تشنج و نوع آن، علت تشنج تعیین می‌شود.
در موارد زیر آسیب به مغز باعث ایجاد تشنج می‌گردد:
- سکته مغزی
- خونریزی مغزی
- ضربه به سر و آسیب به مغز
- آبسه مغزی
- عفونت در بافت مغز (مننژیت یا آنسفالیت)
گاهی بیماری‌های حاد متابولیک، تزریق مواد، محرومیت از مواد و مصرف دارو می‌تواند باعث تشنج ناگهانی علامتدار شود.
برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قند خون بالا (هایپرگلایسمی)
- قند خون پایین (هایپوگلایسمی)
- سدیم پایین (هایپوناترمی)
- سدیم بالا (هایپرناترمی)
- پتاسم پایین (هایپوکالمی)
- منیزیم پایین (هایپومنیزمی)
- اوره بالا (اورمی)
- پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدی)
- محرومیت از مواد یا الکل (سندرم محرومیت)
- مسمومیت با داروها
باید توجه داشت که علامت تشنج درواقع یک تشخیص بالینی است. لازم است جهت تایید تشخیص تشنج سایر اختلالاتی که تظاهرات مشابه دارند، رد شوند.
از میان اختلالاتی که تظاهرات مشابه با تشنج دارند می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سنکوپ
- میگرن
- حمله پنیک و اختلال اضطرابی
- تشنجی که منشا روانشناختی دارد و غیر صرعی است
