یکی از مشکلاتی که ممکن است در بارداری رخ دهد، کبد چرب است. کبد چرب در بارداری از آن دست بیماری‌هایی‌ست که حتی ممکن است جان مادر و نوزاد را به خطر بیندازد! برای همین، بسیاری به دنبال علائم اصلی و روش درمان آن هستند. در ادامه این مطلب از مجله سلامت دکترنکست دلیل بروز این عارضه، علائم و روش‌های درمان آن را بررسی کرده‌ایم.
کبد چرب در بارداری چیست؟
کبد چرب حاد در بارداری یک وضعیت نادر، اما جدی‌ست که در آن، تجمع بیش‌ازحد چربی در کبد یا سلول‌های کبدی رخ می‌دهد. چربی معمولا به‌شکل تری‌گلیسیرید و اسیدهای چرب در کبد تجمع می‌یابد؛ اما تجمع بیش‌ازحد آن در دوران حاملگی، می‌تواند خطرناک باشد.
علت کبد چرب بارداری چیست؟
علت دقیق این بیماری ناشناخته است. پیشرفت‌های اخیر در تحقیقات، نشان می‌دهد که کبد چرب در بارداری ممکن است نتیجه ناتوانی میتوکندری برای تجزیه اسیدهای چرب در کبد باشد. بعد از آن، چربی کبد را مسدود و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند.
مطالعات دیگری نشان می‌دهند که این بیماری، ممکن است ژنتیکی باشد. کمبود آنزیمی به نام 3-hydroxyacyl-CoA در بدن جنین که از مادر و پدر به او به ارث می‌رسد، باعث می‌شود جنین نتواند اسیدهای چرب را متابولیزه کند. اسیدهای چرب از طریق جفت به جریان خون مادر می‌رسند. این امر به‌نوبه‌خود، می‌تواند باعث تجمع چربی در کبد شود.
خیلی سریع و راحت در محل مورد نظر شما بادکترنکست
عوارض کبد چرب بارداری
بحث کبد چرب در بارداری و درمان بسیار مهم است؛ زیرا اگر درمان نشود، هم مادر و هم جنین در معرض خطر بسیار بالایی قرار می‌گیرند. نارسایی کبد، خونریزی، نارسایی کلیه و عفونت شدید، عوارضی هستند که می‌توانند زندگی مادر و جنین را تهدید کنند. خوشبختانه، تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع به بهبود این بیماری کمک می‌کند.
علائم کبد چرب در بارداری
این بیماری معمولا در اواخر سه‌ماهه سوم بارداری شروع می‌شود و هر زن، ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند. موارد زیر، شایع‌ترین علائم هستند:
- تهوع و استفراغ؛
- درد شکم به‌ویژه در سمت راست؛
- سردرد؛
- خستگی و یک احساس ناخوشایند عمومی؛
- از‌دست‌دادن اشتها؛
- تشنگی بیش‌ازحد؛
- زردی پوست و سفیدی چشم؛
- گیجی یا ناتوانی در تمرکز.
علائم کبد چرب حاد بارداری، ممکن است شبیه به علائم کبد چرب معمولی باشند و بهتر است در صورت بروز هر کدام، سریع‌تر با یک متخصص گوارش مشورت کنید.
گروه‌های در معرض خطر ابتلا به کبد چرب بارداری
این بیماری بیشتر مربوط به اختلالات ژنتیکی‌ست؛ اما عواملی وجود دارند که می‌توانند ریسک ابتلا به آن را افزایش دهند. زنانی که در خانواده، سابقه ابتلا به کبد چرب در بارداری را دارند، معمولا بیشتر در معرض ابتلا هستند. همچنین خطر بروز آن در گروه‌های زیر هم وجود دارد:
- اولین بارداری؛
- بارداری دوقلو یا چندقلو؛
- چاق‌بودن؛
- جنین پسر؛
- ابتلا به دیابت؛
- ابتلا به پره اکلامپسی.
کبد چرب بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای درمان کبد چرب به روش ساده باید ابتدا تشخیص، به‌درستی انجام شود. علاوه بر بررسی سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، تشخیص این بیماری با بیوپسی کبد (نمونه‌برداری از بافت کبد و بررسی زیر میکروسکوپ) دقیق‌ترین روش است؛ اما همیشه در بارداری امکان‌پذیر نیست. همچنین از روش‌های دیگر برای تشخیص استفاده می‌شود که عبارتند از:
- آزمایش خون؛
- استفاده از اولتراسوند: تصویربرداری تشخیصی با امواج صوتی دارای فرکانس بالا (سونوگرافی)؛
- اسکن توموگرافی کامپیوتری: تصویربرداری تشخیصی با اشعه ایکس.
درمان کبد چرب بارداری
درمان قطعی کبد چرب در بارداری، زایمان است. در صورت امکان، زایمان طبیعی انجام می‌شود؛ اما اگر شرایط مادر یا جنین، اجازه این امر را نمی‌دهد، سزارین باید در اسرع وقت انجام شود. وضعیت مادر باید با ارزیابی راه تنفس، فشار خون، گلوکز خون، الکترولیت و فاکتورهای انعقادی پایدار شود و بعد سزارین انجام شود. در صورت لزوم در حین جراحی به مادر پلاکت خون تزریق می‌شود که تشخیص تمامی این موارد، بر عهده پزشک است.
بعد از زایمان هم عملکرد کبد باید با دقت و به‌طور مکرر در فواصل زمانی منظم ارزیابی شود. همچنین ممکن است پزشک در بسیاری از مواقع، مصرف آنتی‌بیوتیک را برای جلوگیری از عفونت تجویز کند. در موارد بسیار نادری هم پیوند کبد، آخرین راه‌حل و درمان این مشکل است.
درمان خانگی کبد چرب در بارداری
این بیماری یک مشکل ژنتیکی محسوب می‌شود که نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد. راهی هم برای پیشگیری وجود ندارد. تنها باید به علائم آن توجه ویژه داشت. در صورت مشکوک‌شدن به علائمی که گفته شد، بهتر است سریعا با یک متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید. البته نکاتی در مورد تغذیه برای کبد چرب در بارداری وجود دارند که به‌نوعی درمان خانگی این بیماری هستند. توصیه‌هایی که در رابطه با تغذیه باید به آن‌ها توجه کنید، عبارتند از:
- مصرف میوه و سبزیجات تازه و کافی در هر وعده غذایی برای پاکسازی کبد چرب در بارداری؛
- کاهش مصرف چربی‌های مضر؛
- کاهش مصرف غذاهای سرخ‌شده و فست‌فود؛
- افزایش مصرف حبوبات و غلات کامل.
جمع بندی
هر مشکل و بیماری در بارداری، جان دو فرد را تهدید می‌کند؛ مادر و کودک. یکی از مشکلات، همان‌طور که اشاره کردیم، کبد چرب در بارداری به شمار می‌رود. شاید این بیماری، قابل پیش‌بینی و پیشگیری نباشد؛ اما توجه به علائم و در‌میان‌گذاشتن آن‌ها با یک دکتر آنلاین می‌تواند روند درمان را تسهیل کند.
منابع:
