آنچه باید درباره مصرف قطره آهن بدانیم

اگر به تازگی عضو جدیدی به خانواده شما اضافه شده باشد و به تازگی والد شده باشید، حتما چالش‌های ذهنی در مورد نیازهای تغذیه‌ای کودکان خود تجربه کرده‌اید. کمبود آهن در کودکان می‌تواند رشد را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به کم‌خونی شود. در میان انواع توصیه‌هایی که به شما می‌شود، مصرف قطره آهن برای فراهم کردن منابع کافی آهن در بدن نوزاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما در این راستا ممکن است چندین سوال ذهن شما را مشغول کرده باشد. از جمله اینکه بهترین قطره آهن برای نوزادان چیست؟ بهترین زمان دادن قطره آهن به نوزاد چه وقت است؟ برای جلوگیری از سیاه شدن دندان با قطره آهن چه راه‌حلی وجود دارد؟ دوز مناسب قطره آهن برای نوزادان چقدر است؟ دادن قطره آهن تا چندسالگی توصیه می‌شود؟ بهترین قطره آهن خارجی و قطره آهن ایرانی کدام است؟ نحوه مصرف قطره آهن بالای یکسال چگونه است؟

اهمیت قطره آهن برای کودکان و نوزادان

چرا قطره آهن در کودکان مهم است؟ در میان قطره‌های نوزاد شما، از جمله قطره کولیک نوزاد یا نفخ نوزاد، قطره آهن هم به چشم می‌خورد. آهن به انتقال اکسیژن از ریه‌ها به بقیه بدن کمک کرده و عضلات را در ذخیره و استفاده از اکسیژن یاری می‌کند. اگر رژیم غذایی فرزند شما فاقد آهن باشد، ممکن است دچار بیماری به نام فقر آهن شود. کمبود آهن در کودکان یک مشکل رایج است. این وضعیت می‌تواند در سطوح مختلفی رخ دهد، از کمبود خفیف آهن تا کم‌خونی فقر آهن (وضعیتی که در آن خون گلبول‌های قرمز سالم و کافی ندارد). کمبود آهن درمان نشده می‌تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر بگذارد. اگر علت تب نقاط مختلف بدن نوزاد خود را نمی‌دانید، دریافت ویزیت متخصص اطفال آنلاین می‌تواند کمک‌کننده باشد.

دوز قطره آهن نوزادان و کودکان

نوزادان با آهن ذخیره شده در بدنشان متولد می‌شوند، اما مقداری آهن اضافی برای رشد و تکامل سریع کودک مورد نیاز است. در اینجا راهنمای نیاز به آهن در سنین مختلف آورده شده است که بر اساس آن میزان مصرف قطره آهن تعیین می‌شود:

موارد مصرف قطره آهن

تا ۴ ماه بعد از تولد در نوزادانی که سالم هستند، آهن شیر مادر برای نوزاد کافی است. طبق توصیه آکادمی اطفال آمریکا، همه نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند باید از ۴ ماهگی به بعد مکمل آهن دریافت کنند. از آن جایی که این نوزادان همچنین باید قطره ویتامین D نیز دریافت کنند، می‌توان از مولتی‌ویتامین‌های ویژه نوزادان برای دریافت هر دو نیاز تغذیه‌ای استفاده کرد.

مصرف قطره آهن در کودکان در معرض خطر

نوزادان و کودکانی که بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند عبارتند از:

•   نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند یا وزن تولد کمی دارند
•   نوزادانی که قبل از ۱ سالگی شیر گاو یا بز مصرف می‌کنند
•   نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند و بعد از ۶ ماهگی به آن‌ها غذای کمکی حاوی آهن داده نمی‌شود.
•   نوزادانی که شیر خشکی می‌خورند که با آهن غنی نشده است
•   کودکانی که دارای شرایط سلامتی خاصی هستند، مانند عفونت‌های مزمن یا رژیم‌های غذایی محدود
•   کودکانی که در معرض سرب قرار گرفته‌اند
•   کودکانی که به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن مصرف نمی‌کنند
•   کودکانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند
•   دختران نوجوان نیز در معرض خطر بیشتر کمبود آهن هستند زیرا بدن آنها در طول قاعدگی آهن از دست می‌دهد.

انواع مختلف قطره آهن خارجی و ایرانی

انواع مختلفی از قطره آهن خارجی و ایرانی وجود دارد، از جمله قطره آهن فروگلوبین و یا قطره آهن فروس سولفات از برندهای مختلف. اینکه بهترین قطره آهن برای کودکان و نوزادان کدام است بستگی به تجربه شخصی، سلیقه کودک و همچنین ویژگی‌های محصولات هر برند خاص دارد. برای مثال بعضی نوزادان و شیرخواران، قطره یا شربت با طعم خاصی را ترجیح می‌دهند. برای انتخاب بهترین نوع قطره آهن برای نوزاد خود می‌توانید با پزشک او مشورت کنید.

عوارض قطره آهن

قطره آهن می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. گمان می‌رود که تغییر رنگ که با نمک‌های آهن به شکل مایع مرتبط است، ناشی از یک برهمکنش شیمیایی بین میکرو فلور تولیدکننده سولفید هیدروژن و آهن باشد. از طریق مطالعات مورفولوژیکی، مشخص شده است که لکه سیاه دندان نوعی پلاک باکتریایی است. مکمل‌های آهن ممکن است باعث افزایش التهاب در دستگاه گوارش شوند. با این حال، به نظر می‌رسد این تنها زمانی رخ می‌دهد که عدم تعادل در میکروب‌های روده وجود داشته باشد.

تداخلات دارویی قطره آهن

قطره آهن ممکن است باعث شود داروهای دیگری که مصرف می‌شوند عملکرد مطلوب نداشته باشند. برخی از این داروها عبارتند از تتراسایکلین، پنی‌سیلین و سیپروفلوکساسین. داروهایی که اسید معده را کاهش می‌دهند، جذب آهن را مختل کرده و ممکن است باعث فقر آهن شوند.

زمان مصرف قطره آهن 

در مورد زمان دادن قطره آهن به نوزاد، باید بدانیم که آهن وقتی با معده خالی، همراه با آب یا آبمیوه، حدود ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا مصرف می‌شود، بهترین جذب را دارد. با این حال، برای کاهش احتمال ناراحتی معده، آهن را می‌توان با غذا یا بلافاصله بعد از آن مصرف کرد.

نکات قطره آهن برای نوزادان

•   نوزادان با سن بارداری طبیعی باید از ۴ ماهگی به بعد مکمل آهن دریافت کنند.
•   مصرف قطره آهن باید تا زمانی ادامه یابد که به کودک خود دو وعده یا بیشتر از غذاهای غنی از آهن مانند غلات غنی شده با آهن یا گوشت پوره شده بدهید.
•   اگر نوزاد شما از شیر خشک استفاده می‌کند، از شیرخشک غنی‌شده با آهن استفاده کنید. اگر بیشتر تغذیه‌های او از شیر خشک است، از دادن مکمل آهن به او خودداری کنید.
•   به نوزادان نارس از ۲ هفتگی به مکمل آهن بدهید. تا ۱ سالگی به دادن مکمل به کودک خود ادامه دهید. البته بهتر است قبل از هر اقدامی با پزشک مشورت کنید.

نکات قطره آهن برای کودکان

• غذاهای غنی از آهن به کودک خود بدهید. هنگامی که کودک شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کند، غذاهایی با آهن افزوده مانند غلات بچه غنی شده با آهن، گوشت‌ پوره شده و لوبیای پوره شده را در نظر بگیرید. برای کودکان بزرگتر، منابع خوب آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا و اسفناج است.
• در مصرف شیر زیاده‌روی نکنید. بین سنین ۱ تا ۵ سالگی، به کودک خود اجازه ندهید بیش از ۷۱۰ میلی‌لیتر شیر در روز بنوشد.
• ویتامین C به افزایش جذب آهن رژیم غذایی کمک می‌کند. شما می‌توانید با ارائه غذاهای غنی از ویتامین C مانند مرکبات، طالبی، توت فرنگی، فلفل دلمه‌ای، گوجه فرنگی و سبزیجات سبز تیره، به جذب آهن فرزندتان کمک کنید.

جمع بندی

در شیرخوارانی که منحصرا از شیر مادر تغذیه می‌کنند، آهن مورد نیاز بدن تا ۴ ماهگی از ذخایر بدن و شیر مادر تامین می‌شود. از سن ۴ ماهگی به بعد مصرف قطره آهن به عنوان مکمل آهن در این شیرخواران توصیه می‌شود. در شیرخوارانی که شیر خشک غنی شده با آهن مصرف می‌کنند، لازم نیست قطره آهن تکمیلی مصرف شود، مگر اینکه پزشک تجویز کند. آهن بهترین جذب را با معده خالی و یا همراه با آب یا آب میوه (خصوصا میوه‌های حاوی ویتامین C) دارد. بنابراین مصرف قطره آهن یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد غذا توصیه می‌شود. کمبود آهن در کودکان قابل پیشگیری است. برای اینکه رشد و تکامل فرزندتان را در مسیر درست نگه دارید، غذاهای غنی از آهن را در وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها ارائه دهید و با پزشک کودک خود در مورد نیاز به غربالگری و مکمل‌های آهن صحبت کنید.

منابع

mayoclinic، kidshealth، healthify