شناسایی، تشخیص و درمان بیماری به یک کارآگاه ماهر نیاز دارد. کسی که بداند باید به دنبال چه سرنخ‌هایی باشد و بتواند از یافته‌های خود برای انتخاب بهترین مسیر استفاده کند. متخصصان علوم آزمایشگاهی به عنوان کارآگاهان حوزه مراقبت‌های بهداشتی عمل می‌کنند. با دانش و تخصص گسترده در زمینه‌های مختلف –مثل شیمی، هماتولوژی، میکروبیولوژی و موارد دیگر – آنها اغلب اولین افرادی هستند که سرطان، دیابت و سایر بیماری‌های تهدیدکننده زندگی را تشخیص می‌دهند. هر ساله در ۳۰ فروردین، روز علوم آزمایشگاهی و فرارسیدن زادروز حکیم جرجانی گرامی داشته می‌شود.
متخصصان علوم آزمایشگاهی جزء جدایی ناپذیر کادر درمان هستند. آنها نمونه‌های بیولوژیکی – از سلول‌ها گرفته تا خون و سایر مایعات بدن – را تجزیه و تحلیل می‌کنند که نتیجه آن می‌تواند به تصمیم‌گیری پزشکان کمک کند. علی‌رغم انجام چنین بخش مهمی از فرآیند تشخیص و درمان، متخصصان آزمایشگاه از ناشناخته‌ترین افراد کادر درمان محسوب می‌شوند. اگرچه آنها ممکن است مانند سایر افراد کادر درمان در ارتباط رو در رو با بیماران نباشند، اما نقشی بسیار حیاتی ایفا می‌کنند.
علوم آزمایشگاهی چیست؟
متخصصان علوم آزمایشگاهی بسیار نزدیک با پزشکان کار می‌کنند و در خط مقدم آزمایش و آنالیز نمونه‌های بیماران هستند. این افراد تقریباً بر همه جنبه‌های مراقبت‌های بهداشتی تاثیر گذارند، اما عموم مردم تا حد زیادی با کار آنها آشنا نیستند. این ناآشنایی منجر به تصورات نادرستی در مورد نقش این متخصصان شده است. مقدار اطلاعاتی که می‌توان از نتایج آزمایشگاهی به دست آورد، به تشخیص زودهنگام بیماری و پیشگیری و حتی نحوه درمان سرطان، دیابت، بیماری قلبی و سایر بیماری‌ها کمک می‌کند.
یک شغل با تأثیری عظیم بر زندگی بیماران
اگرچه متخصصان علوم آزمایشگاهی همانند پزشکان و در مواجهه مستقیم با بیمار نیستند، اما کارشان کم‌ارزش یا غیر تأثیرگذار نیست. آنها نقشی حیاتی در تشخیص زودهنگام و پیشگیری از بیماری‌ها ایفا می‌کنند. این متخصصان، تجزیه و تحلیل دقیق نتایج آزمایشات را به پزشکان گزارش می‌کنند. در نتیجه می‌توانند نقش مهمی در زمینه تصمیم‌گیری در مورد دوره‌های درمان، تشخیص‌ها و انتقال خون داشته باشند. این تعاملات می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره بیماران داشته باشد. به عنوان مثال، آزمایش انجام شده توسط متخصصان علوم آزمایشگاهی می‌تواند برای کمک به بیماران دیابتی استفاده شود تا ببینند چگونه وضعیت خود را مدیریت کنند و چه دوره‌های درمانی موثر بوده است.
مبارزه با کووید-۱۹ ثابت کرد که وجود متخصصان علوم آزمایشگاهی چقدر مهم است. آنها در خط مقدم بودند و از انجام سریع و دقیق آزمایش‌ها اطمینان حاصل می‌کردند. این متخصصان با شناسایی موارد مثبت، به پزشکان کمک کردند تا درمان را به سرعت آغاز کنند و اولین قدم را در کاهش شیوع بردارند. در رابطه با سایر بیماری‌ها نیز متخصصان علوم آزمایشگاهی در خط مقدم تشخیص‌های اولیه قرار دارند. با شناسایی زودهنگام سرطان و سایر بیماری‌ها، این افراد زمان بیشتری را برای شروع درمان، ایجاد تغییرات در شیوه زندگی و مبارزه موثرتر و پیشگیرانه با بیماری‌ها در اختیار بیماران قرار می‌دهند.
متخصصان علوم آزمایشگاهی در چه مشاغلی مشغول به کار هستند؟
متخصصان علوم آزمایشگاهی می‌توانند در نقش‌های مختلفی کار کنند. اگرچه عمده افراد در محیط آزمایشگاه مشغول به کار هستند، اما امکان کار در قسمت‌های اداری و تحقیقاتی نیز وجود دارد. بسته به حوزه تمرکز، این افراد می‌توانند در بسیاری از زمینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی از جمله میکروبیولوژی، هماتولوژی، اپیدمیولوژی و تحقیقات سرطان مشغول به کار شوند.
پیشرفت فناوری در زمینه مراقبت‌های بهداشتی و علوم آزمایشگاهی
علوم آزمایشگاهی همیشه در حال تکامل است. پیشرفت‌های اخیر در این زمینه شامل توسعه ابزارهای پیچیده‌تر است که می‌توانند بیماری‌ها را سریعتر تشخیص دهند. به عنوان مثال، روزها و هفته‌ها طول می‌کشد که پزشکان متوجه شوند فرد مبتلا به عفونت به دارو یا درمان‌های خاصی مقاوم است یا خیر. در حال حاضر، به لطف پیشرفت در ابزار دقیق، می‌توان آن را در ۲۴ ساعت انجام داد. همین امر در مورد تغییرات اخیر در روش تشخیص سل نیز صادق است. پیش از این هفته‌ها طول می‌کشید تا ارگانیسم‌ها رشد کنند تا بیماری شناسایی شود؛ اما اکنون می‌توان آن را در سطح مولکولی انجام داد. سایر پیشرفت‌های اخیر عبارتند از:
- یادگیری ماشینی: کاربردهای یادگیری ماشینی شامل بررسی کیفیت نتایج آزمایشگاهی و پیش‌بینی بیماری یا نتیجه درمان است.
- پرینت سه بعدی: استفاده گسترده از پرینت سه بعدی منجر به توسعه تجهیزات چاپ سه بعدی سفارشی شده است.
- غربالگری ژنوم: درک بیشتر از ساختار ژنتیکی بیماران بینش وسیع‌تری در مورد تشخیص و درمان ارائه می‌دهد.
