یائسگی، تغییرات هورمونی و سلامت روان

یائسگی و تغییرات هورمونی

تغییرات در سطوح هورمون‌های زنانه می‌تواند باعث تغییرات موقت خلق‌وخو از جمله بروز علائم افسردگی شود. دوران پیش از یائسگی زنان و خود این گذار می‌تواند تغییراتی را در بدن شما ایجاد کند. اما یائسگی همچنین می‌تواند بر روی ذهن و به ویژه سلامت روان شما تأثیر بگذارد. مطالعات نشان می‌دهد نرخ بروز افسردگی در این دوران دو برابر است. زنانی که در گذشته با افسردگی یا اضطراب دست‌وپنجه نرم کرده‌اند نیز ممکن است شاهد ظهور مجدد علائم آن باشند.

میانگین سن یائسگی در زنان ایران، ۴۹ تا ۵۰ سال است و جلوگیری از یائسگی ممکن نیست. یائسگی در سنین کمتر از سن معمول، یائسگی زودرس در نظر گرفته می‌شود. این فرآیند با کاهش و قطع تخمک‌گذاری در سنین باروری اتفاق می‌افتد. عوامل مختلفی می‌تواند منجر به بروز زودهنگام یائسگی شود. تحقیقات نشان داده است نوسانات هورمونی در مردان نیز مشابه زنان اتفاق می‌افتد. یائسگی در زنان فرآیندی است که به دنبال تغییرات هورمونی رخ می‌دهد. با این حال ما شاهد یائسگی مردان نیستیم. یائسگی در مردان وجود ندارد. چرا که رحم، ریزش ضخامت رحمی و قاعدگی در مردان وجود ندارد.

نوسانات هورمونی با سلامت روان مرتبط است

تغييرات در سطوح هورمون‌های زنانه می‌تواند باعث تغييرات خلقی در مراحل مختلف زندگی شود. بنابراين لزوماً تعجب‌آور نيست كه نوسانات هورمونی می‌توانند تا حدودی بر خلق‌وخو در دوران گذار از یائسگی نيز تاثير بگذارند. اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (که شکل شدیدتر سندرم پیش از قاعدگی است که بر خلق‌وخوی تأثیر می‌گذارد) و افسردگی پس از زایمان نمونه‌های دیگری از اختلالاتی هستند که به دنبال تغییر در سطوح هورمون‌های زنانه، قبل از قاعدگی یا بعد از زایمان ایجاد می‌شوند. در واقع این اختلالات صددرصد بر پایه هورمون نیستند، اما هورمون‌های زنانه نقش اصلی را ایفا می‌کنند.

علائم روانی مرتبط با یائسگی شدید نیست

تغییرات خلقی در دوران پیش از یائسگی و یائسگی اغلب خفیف است. علائم خفیف افسردگی به وضوح با تغییرات هورمونی مرتبط است. یک مطالعه اخیر نشان داد که افزایش علائم افسردگی در دوران پیش از یائسگی با نوسانات دو هورمون پروژسترون و استرادیول (قوی‌ترین شکل هورمون استروژن) مرتبط است. اما زمانی که صحبت از افسردگی شدید (شکل شدیدتر افسردگی بالینی) به میان می‌آید، نقش تغییرات هورمونی زنانه در این روند مشخص نیست.

اکثریت قریب به اتفاق زنانی که در دوران پیش از یائسگی دچار مشکلات خلقی قابل توجهی می‌شوند، در گذشته این مشکلات را داشته‌اند. به گفته محققین، نادر است که فردی بدون سابقه افسردگی یا اضطراب به طور ناگهانی به یک مورد شدید از آن در دوران یائسگی مبتلا شود. علاوه بر این، میانسالی – زمانی که یائسگی رخ می‌دهد – زمانی است که زنان گاهی اوقات با منابع متعدد استرس مواجه می‌شوند، از جمله مراقبت از کودکان، برخورد با والدین سالخورده، و تغییر مسیر در زندگی، که همگی ممکن است در بروز افسردگی و اضطراب در این سن نقش داشته باشند.

اضطراب و یائسگی

در حالی که تحقیقات به وضوح یائسگی و افسردگی را به هم مرتبط دانسته‌اند، اما این ارتباط در مورد اضطراب کمتر واضح است. بر خلاف ارتباط ثابت‌شده میان افسردگی و یائسگی، اطلاعات در مورد اضطراب در دوران یائسگی محدود است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد زنان بیشتر در طول و بعد از یائسگی دچار حملات پانیک می‌شوند. حمله پانیک با احساس ناگهانی اضطراب شدید همراه با علائمی مانند تعریق، لرزش، تنگی نفس، یا اختلالات بی‌ضرر ریتم قلب که به صورت تپش قلب احساس می‌شود، قابل تشخیص است.

تمایز بین حملات پانیک و یک علامت رایج یائسگی یعنی گرگرفتگی ممکن است دشوار باشد. این دو مورد، تظاهرات مشابهی دارند. در طول حمله پانیک، ممکن است قلب شما تندتند بزند. همچنین ممکن است احساس تعریق و گرما کنید. همین امر در مورد گرگرفتگی نیز صادق است. برخی از زنان قبل از گرگرفتگی، “اورا” را تجربه می‌کنند. این اصطلاحی است که پزشکان برای توصیف یک احساس قبل از یک بیماری با منشا مغزی (مانند میگرن) به کار می‌برند. برای این زنان، گرگرفتگی به دنبال یک احساس وحشت یا احساس عذاب اتفاق می‌افتد. یکی از راه‌های افتراق گرگرفتگی از حملات پانیک این است که گرگرفتگی باعث تنگی نفس شما نمی‌شود، در حالی که حملات پانیک می‌تواند با تنگی نفس و احساس خفگی همراه باشد.

تغییرات سلامت جسمانی و اختلالات خلقی

همچنین تغییرات در سلامت جسمانی شما در زمان یائسگی ممکن است باعث تغییرات خلقی شود. به عنوان مثال، ممکن است پرکاری تیروئید تظاهر یابد، که با افزایش سن شایع‌تر می‌شود. علاوه بر این، اضطراب و افسردگی ممکن است در اثر کمبود خواب ایجاد گردد. کمبود خواب نیز در زمان یائسگی شایع‌تر است، زیرا تغییرات هورمونی باعث گرگرفتگی شبانه یا سایر اختلالات خواب می‌شود و دریافت استراحت مورد نیاز را برای زنان دشوارتر می‌کند.

بنابراین، برای محافظت از سلامت روان در دوران یائسگی چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

• ناظر وضعیت خود باشید

خلق‌و‌خوی خود را کنترل و الگوهای دیگر مانند خواب و سطح استرس را یادداشت کنید. اگر علائم شدید شد و در زندگی روزمره‌تان اختلال ایجاد کرد، از فرد متخصص کمک بگیرید.

• سبک زندگی خود را اصلاح کنید

برای کاهش علائم بالقوه، تغییراتی در شیوه زندگی مانند افزایش ورزش، خواب کافی و کنترل استرس ایجاد کنید.

• از تنهایی دوری کنید

دوره یائسگی می‌تواند شما را مستعد مشکلات روحی کند. بنابراین تا حد امکان از تنهایی دوری کنید. وقت آزاد خود را به کاری مشغول باشید و با همسالان خود از مشکلات خود بگویید.

• بدانید و به خود یادآور شوید که این شرایط موقتی است

به طور معمول، نوسانات خلقی که با تغییرات هورمونی زنان در دوران گذار یائسگی مرتبط است، دوام نخواهد داشت. شواهد نشان می‌دهد که این خطرات مرتبط با هورمون با گذشت زمان پس از یائسگی کاهش می‌یابد. افرادی که تصمیم می‌گیرند بیماری خود را با استفاده از داروهای ضدافسردگی یا روش‌های دیگر درمان کنند، لزوماً مجبور نیستند درمان را برای همیشه ادامه دهند و احتمالاً تنها در این دوره زمانی به مداخله درمانی نیاز دارند.

یادمان باشد

یائسگی با تظاهرات جسمی و روانی همراه است. اگر چه یائسگی و خونریزی شدید مشکل پزشکی جدی بوده و نیاز به پیگیری دارد، مواردی مانند یائسگی و کمردرد، گرگرفتگی و غیره، ممکن است به دنبال یائسگی مشاهده شود. یائسگی امری اجتناب ناپذیر بوده و نباید به دنبال فواید یائسگی و مضررات آن بود.

با ورود زنان به سن یائسگی، هورمون‌های زنانه دچار نوساناتی می‌شود. این تغییرات می‌تواند با تظاهرات جسمی و روحی (علائم یائسگی) همراه باشد و بنابراین اطلاع از مراقبت های یائسگی لازم است. افسردگی در دوران پیش از یائسگی و طی گذار از آن می‌تواند با تغییرات هورمونی مرتبط باشد. این تظاهرات روانی اغلب شدید نیست و با گذشت زمان بهبود می‌یابد. راهکارهایی از قبیل تغییر سبک زندگی و داشتن خواب منظم و تغذیه مطلوب می‌تواند در مدیریت این تظاهرات، کمک‌کننده واقع شود. اگر برای بهبود علائم طی این دوره مداخله دارویی انجام شود جای به نگرانی نیست. چرا که مصرف دارو اغلب موقتی بوده و با گذشت زمان قطع می‌گردد. برای دریافت راهنمایی بیشتر در سایت drnext از متخصص زنان نوبت بگیرید.