تست PCR چیست؟
آزمایش PCR این امکان را فراهم می‌کند تا کپی‌های زیادی از بخش کوچکی از DNA یا RNA یک عامل بیماریزا ایجاد شود. این امر شناسایی این عوامل را تسهیل می‌کند. این تکنیک کاربردهای زیادی دارد. متخصصان سلامت می‌توانند از آزمایش PCR به عنوان روشی سریع و دقیق برای تشخیص بیماری‌های عفونی، تشخیص تغییرات ژنتیکی که می‌توانند باعث بیماری شوند و شناسایی مقادیر کمی از سلول‌های سرطانی استفاده کنند. این تست یک تکنیک رایج در آزمایشگاه‌های تحقیقات پزشکی و بیولوژیکی است و کاربردهای زیادی دارد. در این مطلب دکترنکست نکات مربوط به تست PCR و نحوه انجام آن را شرح می‌دهد.
تست PCR معمولاً به یک آزمایش تشخیصی سریع و دقیق برای علائم اولیه یک بیماری عفونی اشاره دارد. برای مثال، این تست یکی از روش‌های آزمایش SARS-CoV-2 است، ویروسی که باعث COVID-19 می‌شود. با توجه به همه‌گیری کرونا، بسیاری از مردم با اصطلاح تست PCR آشنا شده‌اند. اما این تکنیک کاربردهای پزشکی فراتری دارد. از جمله سایر شرایطی که تست PCR در تشخیص آن‌ها کمک‌کننده است عبارتند از:
- آنفلوآنزا
- سل
- آلودگی به ویروس HIV
- ابولا
- هپاتیت C
تفاوت تست PCR آزمایشگاهی با تست کرونا خانگی چیست؟
تست کرونا خانگی یا تست کرونا سریع به صورت کیت‌های آماده و سوابی برای نمونه‌گیری از حلق و بینی در دسترس است. نتایج این تست‌ها به مراتب سریع‌تر از نتایج تست PCR به دست می‌آید. با این حال با توجه به اینکه این کیت‌های آماده قادر به شناسایی مقادیر کم ویروس نیستند، احتمال نتایج منفی کاذب در آن‌ها بالاتر است. به عبارتی، نتیجه منفی در تست PCR به مراتب از نتیجه منفی کیت‌های آماده قابل اعتمادتر است.
خیلی سریع و راحت در محل مورد نظر شما بادکترنکست
تست PCR چگونه به تشخیص بیماری کمک می‌کند؟
آزمایش PCR توالی DNA را تقویت می‌کند. در این فرآیند توالی شامل پرایمرهای DNA، بازهای DNA، آنزیم‌ها، محلول بافر و چرخه حرارتی برای کمک به تکثیر این توالی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اولین قدم در تست PCR، جمع‌آوری نمونه از فرد مشکوک است.
در مرحله بعد، یک متخصص آزمایشگاه از یک ماشین تخصصی برای گرم کردن نمونه استفاده می‌کند. این امر زنجیره DNA دورشته‌ای را به دو قطعه DNA تک‌رشته‌ای جدا می‌کند. سپس نمونه سرد می‌شود تا پرایمرها به توالی‌های DNA الگو بچسبند. نمونه دوباره گرم می‌شود تا به آنزیمی به نام Taq polymerase اجازه دهد واحدهای سازنده DNA را به یکدیگر اضافه کند. این فرآیند نمونه DNA اصلی را کپی می‌کند و دو رشته از یک نمونه DNA به وجود می‌آورد.
در آزمایش PCR تشخیصی، دستگاه می‌تواند وجود یک عامل بیماریزا را پس از تکثیر ماده ژنتیکی تشخیص دهد. با این حال، برخی از ویروس‌ها، از جمله SARS-CoV-2، از RNA به جای DNA تشکیل شده‌اند. برای این ویروس‌ها، RNA تحت فرآیندی به نام رونویسی معکوس قرار می‌گیرد. این فرآیند، RNA را قبل از کپی کردن به DNA تبدیل می‌کند.
مدت زمانی که طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش PCR به دست آید می‌تواند از چند دقیقه تا چند روز متفاوت باشد. اگر دستگاه آنالیزور در همان محل نمونه‌گیری وجود داشته باشد، نتایج سریعا بدست می‌آیند. اما زمانی که پزشکان نمونه‌ها را به آزمایشگاه خارج از محل ارسال می‌کنند، ممکن است بازگشت نتایج بیشتر طول بکشد.
تفسیر تست PCR کرونا
در مورد ویروس کرونا، یک نتیجه PCR مثبت نشان می‌دهد که ویروس در نمونه دریافتی وجود دارد. ویروس در نمونه دریافتی ممکن است قبل، حین یا بعد از شروع علائم شناسایی شود. ممکن است ویروس در فردی که هیچ علامتی ندارد شناسایی شود. بنابراین اگر فردی هیچ علامتی نداشته اما نتیجه PCR او مثبت است، رعایت فاصله اجتماعی به وی توصیه می‌شود.
نتیجه آزمایش منفی مطرح‌کننده این است که ویروس کرونا در نمونه استخراج شده وجود ندارد. ممکن است مقدار ویروس به قدری نباشد که طی آزمایش شناسایی شود. این حالت ممکن است در صورتی رخ دهد که فرد خیلی زود پس از قرار گرفتن در معرض ویروس آزمایش را انجام دهد.
روش‌های نمونه‌گیری در تست PCR
انواع متداول نمونه در این تست عبارتند از:
- سواب بینی: این مورد شامل استفاده سواب برای نمونه برداری از پشت بینی و گلو است. برای شناسایی ویروس کرونا از این روش نمونهبرداری استفاده می‌شود.
- بزاق: گرفتن این نمونه شامل جمع‌آوری بزاق داخل لوله است.
- خون: انواع خاصی از آزمایشات PCR نیاز به نمونه خون جمع‌آوری شده از ورید دارند.
در طول آزمایش چه اتفاقی می‌افتد؟
دادن نمونه برای آزمایش PCR معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد و نیازی به آماده‌سازی خاصی ندارد. ممکن است لازم باشد فرد فرمی را با نام و تاریخ تولد خود پر کند. مراحل بعدی به نوع نمونه مورد نیاز آزمون بستگی دارد. برای گرفتن نمونه برای ویروس کرونا فردی که نمونهبرداری می‌کند سواب را در سوراخ بینی به مدت ۱۰ تا ۱۵ ثانیه می‌چرخاند و سپس آن را خارج می‌کند.
آیا آزمایش PCR عوارضی دارد؟
تست پی سی آر به ندرت با عارضه خاصی همراه است. عوارض محتمل به نوع و روش نمونه‌گیری بستگی دارد. به عنوان مثال، درد خفیف یا کبودی ممکن است پس از خون گرفتن ایجاد شود، اما به سرعت برطرف می‌شود. سواب بینی، گلو یا هر دو ممکن است باعث سرفه خفیف، ناراحتی و احساس خفیف گرفتگی شود. این عوارض خفیف و موقتی هستند.
چه کسانی ممکن است نیاز به آزمایش PCR داشته باشند؟
- علائم کرونا، حتی پس از واکسیناسیون
- تماس نزدیک با فردی که آزمایشش مثبت شده است
- شرکت در فعالیت‌هایی که خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد
بهترین زمان انجام تست pcr
اگر در معرض ویروس کرونا قرار گرفتید و علائمی نداشتید، قبل از انجام آزمایش حداقل ۵ روز کامل از زمان مواجهه با فرد مشکوک یا مبتلا صبر کنید. در روز ۵ام تا ۷ام بعد از مواجهه تست را انجام دهید. اگر چند بار آزمایش را برای بررسی وجود ویروس انجام دهید، احتمال اینکه نتیجه نادرست و منفی کاذب بگیرید بیشتر است.
نحوه انجام تست پی سی آر کرونا در منزل چگونه است؟
تا قبل از وقوع همه‌گیری ویروس کرونا، تست‌های آزمایشگاهی ندرتا خارج از محیط آزمایشگاه انجام می‌شدند. تست در محل زندگی و خارج محیط آزمایشگاهی تنها برای افراد در بستر و بیماران مسن و ناتوان انجام می‌شد. با وقوع اپیدمی ویروس کرونا دستورالعمل‌های جدیدی برای قرنطینه خانگی صادر شد. این شرایط محدودیت‌هایی را برای مراجعه به بیمارستان‌ها و ازمایشگاه‌ها ایجاد کرد. بسیاری از افراد به تست کرونا انلاین روی می‌آوردند تا ابتلا خود را با بررسی داشتن یا نداشتن یک علامت خاص ارزیابی کنند. با این حال این روش قطعی و دقیق نبود.
بسیاری از افراد با وجود اینکه که باید تست می‌دادند، به علت احتمال سرایت بیماری، از خارج شدن از منزل و ورود به مراکز درمانی و آزمایشگاه‌ها اجتناب می‌کردند. همچنین مراکز نمونه‌گیری، جمعیتی بیش از پیش را در خود جای داده بودند که این امر نیز مطرح‌کننده احتمال بالاتر سرایت بیماری بود. در نتیجه ضرورت امکان نمونه‌گیری در محل ایجاد شد.
تست PCR در محل
به تدریج آزمایشگاه‌ها و مراکز مختلف این امکان را فراهم کردند که افراد به صورت اینترنتی یا تلفنی، درخواست نمونه‌گیری در محل زندگی را ثبت کنند. این نوبت‌گیری تست کرونا آنلاین یا تلفنی همچنین برای شرکت‌ها با تعداد کارمند بالا نیز بسیار کارآمد بود. چرا که در فواصل زمانی معینی تمام کارمندان از نظر آلودگی به ویروس کرونا و ناقل بودن، حتی با وجود نداشتن علامت، با تست پی سی آر غربالگری می‌شدند.
تست PCR در محل رفته‌رفته به این دلایل محبوبیت خاصی یافت. در صورت تست کرونا مثبت در فرد مورد آزمایش، قرنطینه خانگی و رعایت فاصله اجتماعی به وی توصیه می‌شد. یافتن این مراکز با جست‌وجوی عباراتی از قبیل ”تست پی سی آر تهران” انجام می‌شد. با وجودی که نمونه‌گیری در این موارد در خارج محیط آزمایشگاه و در منزل یا محل کار صورت می‌گرفت، همچنین نیاز بود فردی متخصص و با ابزاری استاندارد برای نمونه‌گیری اقدام کند و نمونه را به طریقی مناسب و در اسرع وقت به مرکز آزمایشگاهی انتقال دهد.
دکترنکست امکان نمونه‌گیری در محل برای هر نوع آزمایش از جمله تست PCR را فراهم کرده است. تست پی سی آر تهران با ثبت درخواست در وبسایت دکترنکست، در اسرع وقت با نمونه‌گیری به روش استاندارد و با بالاترین کیفیت در محل درخواستی توسط متخصص مجرب انجام می‌شود. نمونه جمع‌آوری شده به مرکز آزمایشگاهی منتقل و نتیجه آزمایش در اسرع وقت در اختیار فرد قرار می‌گیرد. نتایج به صورت آنلاین قابل مشاهده بوده و نیازی به مراجعه حضوری نخواهد بود.
جمع بندی
تست PCR روشی است که در آن DNA عامل مولد بیماری یا یک سلول خاص در نمونه جمع‌آوری شده تقویت و تکثیر می‌شود. این امر باعث می‌شود شناسایی توالی خاصی از DNA که مطرح‌کننده آلودگی فرد یا ابتلای او است تسهیل شود. این روش آزمایشگاهی دقت بالایی در شناسایی ویروس کرونا در نمونه جمع‌آوری شده از بینی و گلو فرد مشکوک دارد. بنابراین بعد از آغاز همه‌گیری ویروس کرونا تست PCR محبوبیت خاصی در میان افراد مختلف پیدا کرد.
همچنین با افزایش تقاضا برای انجام این تست امکان نمونه‌گیری در محل زندگی و نه در مرکز آزمایشگاهی برای افراد فراهم شد. نمونه‌گیری در محل باید با ابزار لازم و توسط فرد مجرب، به روشی استاندارد انجام شده و در اسرع وقت به مرکز آزمایشگاهی انتقال داده شود.
تیم دکترنکست امکان نمونه‌گیری در محل را فراهم کرده است. پلتفرم drnext این امکان را ایجاد کرده که اگر مایل به انجام تست پی سی آر و تست کرونا باشید، با ثبت درخواست در وبسایت دکترنکست می‌توانید در زمان دلخواه نمونه‌گیری را انجام داده و نتایج را در اسرع وقت دریافت کنید. نتایج به صورت آنلاین قابل مشاهده بوده و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
