سلول‌های سفید خون، نقش اصلی در حفظ ایمنی
آزمایش شمارش سلول‌های سفید خون تعداد گلبول‌های سفید خون را اندازه‌گیری می‌کند. گلبول‌های سفید سلول‌های خونی هستند که در مغز استخوان تولید شده و به درون خون آزاد می‌شوند. این سلول‌ها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند. آن‌ها به بدن کمک می‌کنند تا با عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها مبارزه کند. در این مقاله دکترنکست به توضیح انواع گلبول‌های سفید خون، اهمیت و کاربرد تعداد آن‌ها می‌پردازیم.
افزایش تعداد سلول‌های سفید خون
هنگامی که در اثر عفونت با عوامل بیماری‌زا بیمار می‌شوید، بدن شما گلبول‌های سفید بیشتری تولید می‌کند تا با باکتری‌ها، ویروس‌ها یا سایر عوامل بیماری‌زای خارجی که باعث بیماری می‌شوند مبارزه کند. این امر باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شود. گرچه در مواردی با شیوع کمتر، عفونت‌های حاد می‌تواند با کاهش سلول‌های سفید خون نیز همراه باشد.
کاهش تعداد سلول‌های سفید خون
انواع دیگری از بیماری‌ها میتوانند باعث تولید کمتر گلبول‌های سفید خون نسبت به میزان مورد نیاز در بدن شوند. هر عاملی که عملکرد مغز استخوان را تضعیف کند، تولید سلول‌های خونی را کم کرده و این امر تعداد گلبول‌های سفید خون را کاهش می‌دهد. مواردی از بیماری‌هایی که میتوانند گلبول‌های سفید خون را کاهش دهند عبارتند از برخی از انواع سرطان و بیماری ایدز. ایدز یک بیماری ویروسی است که در آن ویروس HIV به انواع خاصی از گلبول‌های سفید خون حمله می‌کند. برخی درمان‌های دارویی، از جمله شیمی‌درمانی، ممکن است تعداد گلبول‌های سفید خون را کاهش دهند.
خیلی سریع و راحت در محل مورد نظر شما بادکترنکست
انواع گلبول‌های سفید
گلبول‌های سفید خون به ۵ نوع سلول تقسیم می‌شوند که هر کدام بسته به ویژگی‌های خاصی خود، عملکرد متفاوتی دارند. انواع سلول‌های سفید خون عبارتند از:
- نوتروفیل‌ها
- لنفوسیت‌ها
- مونوسیت‌ها
- ائوزینوفیل‌ها
- بازوفیل‌ها
طی آزمایش شمارش سلول‌های سفید خون، تعداد کل این سلول‌ها در خون اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش دیگری به نام افتراق سلول‌های سفید خون (Differential)، میزان هر نوع گلبول سفید را اندازه‌گیری می‌کند. بر اساس وظایفی که هر کدام از این سلول‌ها دارند، افزایش یا کاهش آن‌ها می‌تواند با علائم خاصی همراه باشد.
کابرد آزمایش شمارش سلول‌های سفید خون چیست؟
شمارش سلول‌های سفید خون اغلب برای کمک به تشخیص اختلالات مربوط به بالا بودن تعداد گلبول‌های سفید خون یا پایین بودن تعداد آن‌ها استفاده می‌شود. این آزمایش معمولا بخشی از آزمایش جامع‌تر شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) بوده و به ندرت به شکل اندازه‌گیری جداگانه درخواست می‌شود. نتایج افتراق سلول‌های سفید (Diff) تقریبا همیشه برای تحلیل نتایج شمارش سلول‌های سفید، در راستای تعیین تشخیص بیماری لازم است.
چه اختلالاتی میتوانند منجر به افزایش تعداد سلول‌های سفید خون شوند؟
- بیماری‌های خودایمنی و التهابی: بیماری خودایمنی به شرایطی گفته می‌شود که در آن سیستم ایمنی به بافت‌های سالم حمله می‌کند.
- عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی
- سرطان‌ها مانند لوسمی و لنفوم هوچکین
- واکنش‌های حساسیتی
چه اختلالاتی میتوانند منجر به کاهش تعداد سلول‌های سفید خون شوند؟
- اختلالات ذاتی و اکتسابی سیستم ایمنی مانند بیماری ایدز که نوعی نقص ایمنی اکتسابی بوده و در اثر آلودگی با ویروس HIV
- لنفوم (نوعی سرطان مغز استخوان)
- بیماری‌های کبد یا طحال
برای تایید تشخیص ارزیابی‌های بیشتری لازم است
شمارش سلول‌های سفید خون می‌تواند نشان دهد که تعداد گلبول‌های سفید خون بالاتر یا پاییتر از مقادیر طبیعی است. اما این آزمایش اغلب برای تایید تشخیص کافی نیست. بنابراین معمولاً همراه با سایر آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها، بسته به علائم بیماری و تشخیص‌های محتمل، درخواست می‌شود.
در چه شرایطی شمارش سلول‌های سفید خون می‌تواند کمک‌کننده باشد؟
اگر علائم عفونت، التهاب یا بیماری خودایمنی در فردی ظاهر شود، ممکن است این آزمایش کمک‌کننده باشد. علائم عفونت عبارتند از:
- تب
- لرز
- بدن درد
- سردرد
علائم التهاب و بیماری‌های خودایمنی بسته به ناحیه التهاب و نوع بیماری خودایمنی متفاوت خواهد بود. همچنین اگر فردی بیماری دار‌د که منجر به تضعیف سیستم ایمنی می‌شود یا داروهایی مصرف می‌کند که پاسخ ایمنی را کاهش می‌دهد، شمارش سلول‌های سفید خون کمک‌کننده است.
نحوه انجام آزمایش چگونه است؟
همانطور که جلوتر به آن اشاره کردیم، شمارش سلول‌های سفید خون به ندرت به عنوان یک آزمایش واحد درخواست می‌شود. اغلب اوقات این ارزیابی بخشی از آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی بوده و نتایج آن همراه با اطلاعات سایر سلول‌های خونی (گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها) گزارش می‌شود. نمونه‌گیری برای این آزمایش به صورت خونگیری ساده انجام می‌شود و نیاز به آمادگی خاصی از قبل ندارد. برای این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست.
بسته به حال عمومی و دسترسی عروقی فرد، خونگیری از نواحی مختلفی انجام می‌شود. در مواردی که مشکل خاصی وجود ندارد و دسترسی به رگ بیمار مطلوب است، اغلب خونگیری از عروق دست‌ها انجام می‌شود. در شرایط پیچیده‌تر از جمله افراد مسنی که دسترسی به عروق محیطی در آن‌ها چندان مطلوب نیست، خونگیری از سایر نواحی ممکن است انجام شود. زمانی که نیاز به خونگیری مکرر در فواصل کوتاه وجود داشته باشد، مانند بیماران بستری در بیمارستان، ممکن است مسیر دسترسی عروقی موقتا حفظ شود تا برای هر نوبت خونگیری نیاز به رگ‌‌گیری و سوراخ کردن رگ نباشد.
با نرخ مصوب ، ایاب و ذهاب رایگان و در محل مورد نظر شما بادکترنکست
نتایج حاصل از آزمایش شمارش سلول‌های سفید خون چگونه تحلیل می‌شود؟
تعداد افزایش‌یافته سلول‌های سفید خون می‌تواند مطرح‌کننده یکی از شرایط زیر باشد:
- عفونت باکتریایی یا ویروسی
- یک بیماری التهابی مانند آرتریت روماتوئید
- آلرژی
- سرطان‌های خونی مانند لوسمی یا لنفوم هوچکین
- آسیب بافتی، سوختگی یا جراحت
تعداد کاهش‌یافته سلول‌های سفید خون می‌تواند مطرح‌کننده یکی از شرایط زیر باشد:
- آسیب مغز استخوان: این حالت ممکن است در اثر عفونت، بیماری یا درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی تظاهر یابد
- سرطان‌هایی که بر مغز استخوان تاثیر می‌گذارند
- اختلال سیستم‌ایمنی شامل اختلالات خودایمنی و نقص‌های ایمنی ذاتی و اکتسابی
شمارش سلول‌های سفید خون، روشی برای پیگیری بیماری و اثربخشی درمان
بسیاری از بیماری‌های حاد و مزمنی که با افزایش یا کاهش تعداد سلول‌های سفید خون همراه هستند، نیاز به پیگیری سیر بیماری و اثربخشی درمان دارند. برای مثال در موارد سرطان خون، پس از دریافت درمان دارویی یا شیمی‌درمانی، شمارش سلول‌های کامل خون در راستای پیگیری اثربخشی درمان در فواصل مختلفی درخواست می‌شود. همچنین در افراد مبتلا به نقص ایمنی اکتسابی به دنبال آلودگی با ویروس HIV، شدت بیماری و ریسک انتقال آن با اندازه‌گیری انواع خاصی از سلول‌های سفید تعیین می‌شود.
چه اطلاعات دیگری باید در مورد آزمایش شمارش سلول‌های سفید خون بدانیم؟
نتایج شمارش سلول‌های سفید خون اغلب با نتایج سایر آزمایشات خون، از جمله دیفرانسیل خون مقایسه می‌شود. آزمایش افتراقی خون میزان هر نوع گلبول سفید مانند نوتروفیل‌ها یا لنفوسیت‌ها را نشان می‌دهد. نوتروفیل‌ها بیشتر عفونت‌های باکتریایی را هدف قرار می‌دهند. اما لنفوسیت‌ها بیشتر عفونت‌های ویروسی را هدف قرار می‌دهند. بسته به میزان افزایش یا کاهش هر کدام و علائم فرد، تشخیص‌های احتمالی مطرح می‌شوند و بررسی‌های بعدی جهت تایید تشخص درخواست می‌شوند.
دکترنکست و امکان نمونه‌گیری در محل
اهمیت انجام چکاپ‌های روتین در فواصل معین از کسی پوشیده نیست. اما دردسر‌های مراجعه حضوری به آزمایشگاه‌ها یا بیمارستان‌ها، از جمله مشکلات رفت‌و‌آمد، محدودیت وقت و نداشتن توان فیزیکی کافی برای مراجعه حضوری، افراد زیادی را از انجام این آزمایش‌های روتین منصرف می‌کند.
دکترنکست با فراهم کردن امکان نمونه‌گیری در محل، راه‌حل ایده‌آلی برای این مشکل ارائه کرده است. به کمک دکترنکست شما بدون نیاز به نسخه پزشک و بدون نیاز به مراجعه حضوری، آزمایش درخواستی خود را ثبت می‌کنید. تیم دکترنکست در اسرع وقت برای نمونه‌گیری نزد شما می‌آیند. این نمونه می‌تواند شامل نمونه خون، ادرار و مدفوع باشد. آزمایش‌های درخواستی شما با بالاترین کیفیت انجام شده و نتایج همراه با تفسیر رایگان آن‌ها در اختیارتان قرار خواهد گرفت. برای انجام آزمایش، وارد بخش چکاپ سلامت آقایان یا چکاپ سلامت بانوان دکترنکست شده و از خدمات ما بهره‌مند شوید.
