معضلات پیش روی زنان در قرن بیست و یک
روز جهانی زنان مصادف با 17 اسفند و 8 مارس است. در طول تاریخ، زنان مورد اجحاف و تبعیض بی‌شمار قرار گرفته‌اند. حال وقت آن فرا رسیده که این روند، با افزایش دانش و ایجاد حساسیت عمومی متوقف شود. زنان همواره به علت فرق‌های بیوفیزیولوژیکیشان نسبت به مردان، مورد تبعیض قرار گرفته‌اند که خود ریشه در عوامل اجتماعی و فرهنگی دارد. این موضوع در قرون گذشته پررنگ‌تر بوده و با این‌که کمتر شده ولی همچنان وجود دارد. شماری از نابرابری و تبعیض‌ها عبارتند از:
- توزیع نابرابر قدرت میان زن و مرد
- از دست رفتن فرصت‌های شغلی و تحصیلی در اثر هنجارهای اجتماعی
- تمرکز انحصاری بر نقش باروری زنان
- تجربه بالقوه یا واقعی خشونت فیزیکی، جنسی و عاطفی
خشونت علیه زنان یک مشکل عمده بهداشت عمومی و نقض حقوق بشر زنان است. برآوردهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که در سراسر جهان 30% زنان در طول زندگی خود مورد خشونت فیزیکی و/یا جنسی قرار گرفته‌اند. خشونت می‌تواند بر سلامت جسمی، روانی، جنسی و باروری زنان تأثیر منفی بگذارد و ممکن است خطر ابتلا به HIV را در برخی شرایط افزایش دهد. همچنین خشونت علیه زنان قابل پیشگیری است.
آمار مرگ و میر در مادران
در سال 2017، روزانه تقریباً 810 زن (در مجموع 295000) به دلایل قابل پیشگیری مرتبط با بارداری و زایمان جان خود را از دست دادند. در عین حال بین سال‌های 2000 تا 2017، نسبت مرگ و میر مادران (MMR) حدود 38% در سراسر جهان کاهش یافت. 94% از کل مرگ و میر مادران در کشورهای با درآمد کم و متوسط پایین رخ می‌دهد. همچنین 40% زنان باردار دچار کم‌خونی هستند. 311000 زن در سال 2018 بر اثر سرطان دهانه رحم جان خود را از دست دادند که بیش از 85% از این مرگ و میرها نیز در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ داده است.
عوارض و مرگ زنان در دوران بارداری
زنان در اثر عوارض دوران بارداری و پس از زایمان جان خود را از دست می‌دهند. بیشتر این عوارض در دوران بارداری ایجاد می‌شوند و بیشتر آن‌ها قابل پیشگیری یا درمان هستند. سایر عوارض ممکن است قبل از بارداری وجود داشته باشد اما در دوران بارداری بدتر شوند. به خصوص اگر به عنوان بخشی از مراقبت‌های زنان مدیریت نشوند. نوجوانان جوان (10 تا 14 ساله) نسبت به سایر زنان با خطر بیشتری از عوارض و مرگ در نتیجه بارداری روبرو هستند. مراقبت‌های ماهرانه قبل، حین و بعد از زایمان می‌تواند جان زنان و نوزادان را نجات دهد.
مرگ و میر مادران چه عللی دارد؟
عوارض عمده‌ای که تقریباً 75 درصد از کل مرگ و میر مادران را تشکیل می‌دهند عبارتند از:
- خونریزی شدید (بیشتر خونریزی بعد از زایمان)
- عفونت (معمولا بعد از زایمان)
- فشار خون بالا در دوران بارداری (پره‌اکلامپسی و اکلامپسی)
- عوارض ناشی از زایمان
- سقط جنین غیرایمن
- بقیه ناشی از عفونت‌هایی مانند مالاریا یا مرتبط با بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی یا دیابت هستند.
متخصصان زنان و زایمان و نازایی در دکترنکست
چرا زنان مراقبت‌های بارداری خود را دریافت نمی‌کنند؟
زنان فقیر در مناطق دورافتاده از مراقبت‌های بهداشتی کافی برخوردار نیستند. این امر به ویژه در مورد مناطقی با تعداد کم کارکنان بهداشتی ماهر، مانند جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا صادق است. آخرین داده‌های موجود حاکی از آن است که در اکثر کشورهای با درآمد بالا و درآمد متوسط، بیش از 90 درصد از همه تولدها از حضور یک ماما، پزشک یا پرستار آموزش دیده بهره می‌برند. با این حال، کمتر از نیمی از تمام تولدها در چندین کشور کم درآمد و با درآمد متوسط پایین توسط چنین پرسنل بهداشتی ماهری مدیریت می‌شوند.
عوامل اصلی که زنان را از دریافت یا درخواست مراقبت در دوران بارداری و زایمان بازمی‌دارد عبارتند از:
- فقر
- فاصله تا امکانات
- فقدان اطلاعات
- خدمات ناکافی و بی‌کیفیت
- باورها و اعمال فرهنگی
برای بهبود سلامت مادر، موانعی که دسترسی به خدمات باکیفیت سلامت مادر را محدود می‌کند باید در هر دو سطح سیستم بهداشتی و اجتماعی شناسایی و به آن‌ها رسیدگی شود.
پیامدهای سلامتی خشونت علیه زنان
خشونت جنسی باعث مشکلات جدی سلامت جسمی، روانی، جنسی و باروری در کوتاه‌مدت و بلندمدت برای زنان می‌شود. آن‌ها همچنین بر سلامت و رفاه فرزندان خود تأثیر می‌گذارند. این خشونت منجر به هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی بالایی برای زنان، خانواده‌ها و جوامع نیز می‌شود. چنین خشونت‌هایی می‌تواند:
- عواقب کشنده‌ای مانند قتل یا خودکشی داشته باشد.
- منجر به آسیب و ترومت می‌شود. با 42٪ از زنانی که خشونت شریک صمیمی را تجربه می‌کنند، آسیبی را در نتیجه این خشونت گزارش کرده‌اند.
- منجر به حاملگی ناخواسته، سقط جنین القایی، مشکلات زنان و زایمان و عفونت‌های مقاربتی از جمله HIV می‌شود. مطالعه WHO در سال 2013 در مورد بار بهداشتی مرتبط با خشونت علیه زنان نشان داد که زنانی که مورد آزار جسمی یا جنسی قرار گرفته‌اند، در مقایسه با زنانی که خشونت شریک جنسی را تجربه نکرده‌اند، 1.5 برابر بیشتر در معرض ابتلا به عفونت مقاربتی و در برخی مناطق HIV هستند. همچنین احتمال سقط جنین در آن‌ها دو برابر بیشتر است.
- خشونت شریک صمیمی در بارداری نیز احتمال سقط جنین، مرده‌زایی، زایمان زودرس و نوزادان کم وزن را افزایش می‌دهد. همان مطالعه سال 2013 نشان داد که زنانی که خشونت شریک جنسی خود را تجربه کردند، 16 درصد بیشتر در معرض سقط جنین و 41 درصد بیشتر احتمال دارد که زایمان زودرس داشته باشند.
- این اشکال خشونت می‌تواند منجر به افسردگی، PTSD و سایر اختلالات اضطرابی، مشکلات خواب، اختلالات خوردن و اقدام به خودکشی شود. تجزیه و تحلیل سال 2013 نشان داد که زنانی که خشونت شریک جنسی خود را تجربه کرده‌اند، تقریباً دو برابر بیشتر در معرض افسردگی و مشکل نوشیدن الکل هستند.
- اثرات سلامتی همچنین می تواند شامل سردرد، سندرم‌های درد (کمر درد، درد شکم، درد مزمن لگن) اختلالات گوارشی، تحرک محدود و سلامت کلی ضعیف باشد.
- خشونت جنسی، به ویژه در دوران کودکی، می‌تواند منجر به افزایش مصرف سیگار، مصرف مواد مخدر و رفتارهای جنسی پرخطر شود.
تاثیر خشونت بر کودکان چیست؟
کودکانی که در خانواده‌هایی بزرگ می‌شوند که در آن خشونت وجود دارد، ممکن است دچار طیفی از اختلالات رفتاری و عاطفی شوند. این موضوع همچنین می‌توانند با ارتکاب یا تجربه خشونت در آینده مرتبط باشند. خشونت شریک صمیمی نیز با نرخ‌های بالاتر مرگ و میر و عوارض نوزادان و کودکان (به عنوان مثال از طریق بیماری اسهالی یا سوء‌تغذیه) مرتبط است.
هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی و بار خشونت علیه زنان بر جامعه
هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی شریک جنسی صمیمی و خشونت جنسی بسیار زیاد است. این موضوع سبب تأثیرات عمده در سراسر جامعه می‌شود. زنان ممکن است از انزوا، ناتوانی در کار، از دست دادن دستمزد، عدم مشارکت در فعالیت‌های منظم و توانایی محدود در مراقبت از خود و فرزندان خود رنج ببرند.
