دیسفاژی به دشواری در بلع گفته می‌شود؛ یعنی شرایطی که انتقال غذا از دهان به معده، بیش از حد معمول به تلاش نیاز دارد. این مسئله معمولا ناشی از مشکلات عصبی یا عضلانی است. دیسفاژی می‌تواند دردناک باشد و معمولا در افراد مسن و نوزادان شایع‌تر است.
اگرچه اصطلاح پزشکی “دیسفاژی” اغلب به‌عنوان یک علامت یا نشانه در نظر گرفته می‌شود؛ اما گاهی اوقات برای توصیف یک بیماری به‌تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علل زیادی برای این بیماری وجود دارد. اگر این مشکل فقط یک یا دو بار اتفاق بیفتد، احتمالا هیچ مشکل اساسی و جدی به وجود نمی‌آید؛ اما اگر به‌طور منظم اتفاق بیفتد، باید توسط پزشک بررسی شود.
با توجه به اینکه علت‌های مختلفی برای بروز دیسفاژی وجود دارد، شیوه درمان به علت اصلی آن بستگی دارد. در ادامه این مقاله از دکترنکست، علل مختلف بیماری دیسفاژی را به همراه علائم، تشخیص و درمان‌های موجود بررسی می‌کنیم. برای آشنایی بیشتر با این اختلال و عللی که ممکن است باعث آن شوند، تا انتهای مطلب با ما همراه شوید.
دیسفاژی چیست؟
عمل بلعیدن، چندین ماهیچه و اعصاب مختلف را درگیر می‌کند. این عمل فرایند پیچیده‌ای است و دیسفاژی می‌تواند در آن اختلال ایجاد کند. به زبان ساده، دیسفاژی به‌عنوان اختلال بلع تعریف می‌شود. این اختلال می‌تواند در هر یک از سه مرحله بلع رخ دهد:
- دهانی
- حلق
- مری
این مشکل اغلب در افرادی که قبلا دچار سکته مغزی شده‌اند، مشاهده می‌شود و می‌تواند بر فاز دهانی یا حلقی بلع تاثیر بگذارد. بیمار ممکن است در حین تلاش برای قورت‌دادن بزاق، مایعات یا غذا، سرفه یا احساس خفگی کند. علاوه بر سکته مغزی، یکی از شایع‌ترین علائم سرطان مری، مشکل در بلع یا همان دیسفاژی است.
علائم دیسفاژی
برخی از بیماران، مبتلا به دیسفاژی هستند؛ اما از آن بی‌اطلاعند. در این موارد، ممکن است تشخیص داده نشود و درمان نشود. این شرایط، می‌تواند خطر پنومونی آسپیراسیون (عفونت ریه که می‌تواند پس از قورت‌دادن تصادفی بزاق یا ذرات غذا ایجاد شود) را افزایش دهد. دیسفاژی تشخیص‌داده‌نشده نیز ممکن است منجر به کم‌آبی و سوء تغذیه شود. علائم مرتبط با دیسفاژی عبارتند از:
- خفگی هنگام غذا‌خوردن؛
- سرفه یا حالت تهوع هنگام بلعیدن؛
- ریزش آب دهان بدون کنترل؛
- بازگشت غذا یا اسید معده به گلو؛
- احساس سوزش مکرر سر دل؛
- گرفتگی صدا؛
- احساس گیر‌کردن غذا در گلو، قفسه سینه یا پشت استخوان سینه؛
- کاهش وزن غیر قابل توضیح؛
- بازگرداندن غذا؛
- مشکل در کنترل غذا در دهان؛
- مشکل در شروع فرایند بلع؛
- پنومونی مکرر؛
- ناتوانی در کنترل بزاق دهان.
بیماران ممکن است احساس کنند غذا در دهانشان گیر کرده است.
ادینوفاژی و دیسفاژی
دیسفاژی اصطلاح پزشکی برای مشکل در بلع، اما بدون درد است. ادینوفاژی اصطلاح پزشکی برای بلع دردناک است. در این شرایط، درد را می‌توان در دهان، گلو یا مری احساس کرد. ممکن است هنگام نوشیدن یا خوردن غذا، بلع دردناک تجربه شود. گاهی اوقات مشکلات بلع، که به نام دیسفاژی شناخته می‌شوند، می‌توانند همراه با درد باشند؛ اما ادینوفاژی اغلب یک وضعیت خاص است.
فوق تخصصان گوارش و کبد در دکترنکست
علت دیسفاژی چیست؟
بیماری دیسفاژی اغلب به دلیل بیماری دیگری ایجاد می‌شود؛ مانند:
- وضعیتی که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد. مانند سکته مغزی، آسیب سر، بیماری پارکینسون یا زوال عقل که به آن دیسفاژی عصبی می‌گویند؛
- بیماری سرطان، مانند سرطان دهان یا سرطان مری؛
- بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)، جایی که اسید معده دوباره به مری باز می‌گردد.
دیسفاژی در کودکان می‌تواند در نتیجه ناتوانی رشدی یا یادگیری رخ دهد. همچنین علت دیسفاژی می‌تواند ناشی از مشکلات زیر باشد:
- دهان یا گلو که به‌عنوان دیسفاژی دهان یا حلق شناخته می‌شود؛
- مری (لوله‌ای که غذا را از دهان شما به معده‌تان می‌برد) که به‌عنوان دیسفاژی مری شناخته می‌شود.
درمان دیسفاژی
درمان بستگی به نوع مشکل بلع دارد. گاهی اوقات، مشکل بلع بدون درمان، خود‌به‌خود برطرف می‌شود. در بسیاری از موارد، مشکلات بلع را می‌توان به‌راحتی کاهش داد یا درمان کرد. مشکلات پیچیده بلع ممکن است نیاز به درمان توسط متخصص گوارش و کبد داشته باشند. همانطور که گفتیم، درمان مشکل در بلع، بستگی به علت و شدت مشکل دارد. برخی از درمان‌ها شامل موارد زیر است:
- دارو: ممکن است پزشک داروی دیسفاژی تجویز کند. دارو یکی از اولین درمان‌های دیسفاژی مربوط به ریفلاکس است. مثلا ممکن است پزشک، آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- تغییر شیوه زندگی: ممکن است پزشک شما، تغییر در رژیم و عادات غذایی را توصیه کند.
- سایر درمان‌های پزشکی: اگر نوعی از بیماری عصبی، بلعیدن را برای شما مشکل کرده است، پزشک می‌تواند راه‌حل‌هایی ارائه دهد. این گزینه‌ها ممکن است شامل تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس برای تسکین اسپاسم عضلانی یا جراحی برای بزرگ‌کردن مری باشد.
در مجموع، پیشنهاد می‌شود حتما طبق نظر و بنا بر دستور پزشک، دارو مصرف کنید. مصرف خودسرانه دارو، کمکی به حل مشکل شما نمی‌کند و حتی ممکن است مشکل را تشدید کند.
جمع بندی
دیسفاژی می‌تواند گاهی ترسناک باشد؛ اما همیشه یک نوع بیماری مزمن نیست. اگر هر یک از علائم این اختلال را تجربه می‌کنید، مشکل را با پزشک در میان بگذارید تا هر چه سریع‌تر، درمان شروع شود. خبر خوب این است که بسیاری از علائم این بیماری، موقتی هستند و طیف وسیعی از درمان‌ها برای آن موجود است. شما می‌توانید نوبت متخصص گوارش آنلاین از دکترنکست بگیرید و با پزشک در مورد تجربیات و مشکلات خود صحبت کنید.
منابع:
