افت فشار خون زمانی رخ می‌دهد که فشار خون بسیار کمتر از حد طبیعی است. این مشکل در بسیاری از افراد هیچ علامتی ندارد؛ اما زمانی‌که علائمی مانند سرگیجه و غش ایجاد می‌کند، آزاردهنده است. در برخی موارد، هایپوتنشن خطرناک است؛ بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع آن مهم است. در این مقاله از مجله سلامت دکترنکست به این مشکل بیشتر خواهیم پرداخت. شما در ادامه با علائم، دلایل، عوارض و روش درمان فشار خون پایین آشنا خواهید شد؛ پس تا آخر مقاله همراه ما باشید.
افت فشار خون چیست؟
خون با هر ضربان قلب به سرخرگ شما فشار می‌آورد. به نیرویی که خون به دیواره سرخرگها وارد می‌کند، فشار خون می‌گویند. فشار خون در پاسخ به فعالیت‌های منظم شما، مانند حرکت کردن و خوابیدن، بالا و پایین می‌شود. فشار خون پایین بر اساس زمان وقوع و علت آن دسته‌بندی می‌شود که در ادامه به انواع آن اشاره شده است:
- ارتواستاتیک (Orthostatic): هایپوتنشن ارتواستاتیک که به‌عنوان فشار خون پایین وضعیتی هم شناخته می‌شود، در حالت ایستاده یا خوابیده رخ می‌دهد.
- عصبی (Neurally mediated): این نوع فشار خون زمانی اتفاق می‌افتد که یک تعامل غیر طبیعی بین قلب و مغز وجود داشته باشد. سرگیجه، حالت تهوع و غش از جمله علائم افت فشار خون عصبی است.
- پس از غذا خوردن (Postprandial): هایپوتنشن بعد از غذا خوردن در افراد مبتلا به اختلال عملکرد اتونوم و افراد مسن بیشتر شایع است.
- شدید (Severe): افت شدید فشار خون در هنگام شوک رخ می‌دهد. فرد در صورت تجربه یک آسیب جدی یا عفونت، احتمالا به شوک دچار می‌شود.
علائم افت فشار خون
هایپوتنشن همیشه علائمی ایجاد نمی‌کند. اما در برخی اوقات اندام‌های حیاتی فرد به اندازه کافی جریان خون را دریافت نمی‌کند. اگر این اتفاق بیفتد، احتمالا احساس خستگی یا مریضی به فرد دست می‌دهد. علائم هایپوتنشن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- سياهى رفتن چشم
- سرگیجه
- پوست مرطوب
- افسردگی
- از دست دادن هوشیاری
- تاری دید
دلایل افت فشار خون
برخی از افراد همیشه فشار خون پایین دارند، بدون اینکه علائمی داشته باشند. علت این نوع فشار خون پایین ناشناخته است. اما در افراد دیگر، این مشکل می‌تواند به‌صورت ناگهانی، تحت شرایط خاص یا در اثر مصرف دارویی خاص ایجاد شود. در زیر به بررسی هر یک از این دلایل پرداخته‌ایم:
علت افت فشار لحظه ای چیست؟
چند اتفاق خاص می‌تواند علت افت فشار خون ناگهانی در افراد باشد. ایستادن سریع، خوردن یک وعده غذایی، احساس ترس ناگهانی یا تجربه یک اتفاق تکان‌دهنده از جمله دلایل هایپوتنشن ناگهانی هستند. پس می‌توان گفت که ترس و افت فشار خون با همدیگر ارتباط دارند.
شرایطی که باعث هایپوتنشن می‌شوند
شرایط مختلف هم می‌تواند در فشار خون پایین نقش داشته باشید. بعضی از شرایط باعث دوره‌های طولانی فشار خون پایین می‌شوند و در صورت عدم درمان می‌تواند خطرناک شود. اگر شما یکی از شرایط زیر را دارید، احتمالا به فشار خون پایین دچار شوید:
- بارداری
- اختلال در گردش خون
- کم‌آبی بدن
- اختلالات غدد درون ریز
- دیس اتونومی یا نوروپاتی اتونومیک
- استراحت طولانی‌مدت در رختخواب
- شوک
- شوک آنافیلاکتیک
- از دست دادن مقدار زیادی خون
- عفونت‌های خونی
داروهایی که باعث فشار خون پایین می‌شوند
داروها هم ممکن است باعث فشار خون پایین شوند. بتابلاکرها و نیتروگلیسیرین که برای درمان بیماری قلبی استفاده می‌شوند، می‌توانند این اثر را داشته باشند. دیورتیک‌ها، داروهای ضدافسردگی و داروهای اختلال نعوظ نیز می‌توانند باعث هایپوتنشن شوند. اگر دارویی که مصرف می‌کنید باعث این مشکل شود، احتمالا پزشک دوز را تنظیم کند یا دارو را تغییر دهد. این کار معمولا مشکل را بهبود می‌بخشد.
عوارض افت فشار خون
فشار خون پایین همیشه نشانه یک مشکل بزرگتر نیست و احتمالا به راحتی درمان شود؛ اما برای برخی افراد، فشار خون پایین نیاز به درمان دارد تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود. اگر به چند مورد از عوارض این مشکل اشاره کنیم، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- زمین خوردن و آسیب‌های مربوط به آن: کاهش ناگهانی فشار خون ممکن است باعث سرگیجه، سياهى رفتن چشم و یا حتی از دست دادن هوشیاری شود. حتی برخی از خانم‌ها در زمان پریود دچار غش می‌شوند. این علائم خیلی سریع ظاهر می‌شوند و ممکن است باعث زمین خوردن یا آسیب‌های دیگر شوند.
- شوکه شدن: اگر فشار خون فرد به‌طور خطرناکی پایین بیاید، اندام‌های حیاتی ممکن است شروع به عملکرد نادرست کنند؛ چراکه خون کافی برای عملکرد صحیح دریافت نمی‌کنند و این شرایط منجر به شوک شما می‌شود.
- مشکلات قلبی یا سکته: فشار خون پایین باعث پمپاژ سریع یا شدیدتر قلب می‌شود. با گذشت زمان، این مشکل می‌تواند باعث آسیب دائمی قلب و حتی نارسایی قلبی شود. همچنین باعث ایجاد مشکلاتی مانند ترومبوز وریدی عمقی (DVT) و سکته قلبی شود.
درمان فشار خون پایین
اگر مطالب دکترنکست را دنبال کرده باشید، 20 روش کاهش فشار خون معرفی شد؛ اما برای درمان افت فشار خون باید چکار کرد؟ در هایپوتنشن برنامه درمانی فرد به علت مشکل بستگی دارد. پزشک، عواملی مانند نوع هایپوتنشن و موقعیت‌هایی که به این مشکل دچار می‌شود، در نظر می‌گیرد. در این شرایط، ممکن است پزشک تغییرات سبک زندگی، درمان دارویی یا ترکیبی از هر دو را توصیه کند.
1. تغییر سبک زندگی
در مطالب قبلی به ۱۶ خوراکی مناسب برای کنترل فشار خون پرداختیم. برای جلوگیری هایپوتنشن هم باید سبک زندگی خودتان را تغییر دهید. به‌عنوان مثال، بسیاری از افراد سوال می‌کنند که برای افت فشار خون چی بخوریم؟ علل هایپوتنشن برای افراد مختلف متفاوت است؛ بنابراین برنامه مراقبتی شامل همه تغییرات زیر نخواهد شد. با توجه به شرایط خاص، پزشک ممکن است از موارد زیر را پیشنهاد دهد:
- عادت‌های غذایی خودتان را تغییر دهید.
- بدن را هیدراته نگه دارید. یعنی آب کافی مصرف کنید.
- از محرک‌های عاطفی یا استرس خودتان آگاه باشید.
- در هنگام ایستادن طولانی، عضلات خودتان را تکان دهید.
- موقعیت ایستاده و نشسته خودتان را به آرامی و به‌تدریج تغییر دهید.
2. درمان دارویی
هایپوتنشن همیشه با تغییر سبک زندگی درمان نخواهد شد و برخی از اشکال ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشند. درمان‌های فشار خون پایین می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- دارو برای بیماری زمینه‌ای: هنگامی که یک بیماری زمینه‌ای باعث فشار خون پایین می‌شود، در این حالت، درمان شامل دارو برای آن بیماری است. پزشک ممکن است برای شرایطی مانند بیماری قلبی، دیابت یا عفونت دارو تجویز کند.
- دارو برای بالا بردن فشار خون: گاهی اوقات، پزشک داروهایی را برای تنظیم فشار خون پایین تجویز می‌کند. معمولا در مواردی که هایپوتنشن شدید است از دارو برای بالا بردن آن استفاده می‌شود.
- درمان اورژانسی برای شوک: فشار خون پایین ناشی از شوک جدی‌ترین شکل فشار خون پایین است. در این شرایط ممکن است برای درمان اورژانسی افت ناگهانی فشار خون و تثبیت علائم حیاتی، به بیمار مایعات و سایر درمان‌ها تزریق کنند.
فوق تخصصان غدد داخلی و متابولیسم در دکترنکست
جمع بندی
بسیاری از افراد می‌توانند با آگاهی کامل در مورد افت فشار خون، آن را بهتر مدیریت کنند. در مورد سطح فشار خون خود و علائمی که دارید، همیشه با پزشک خودتان مشورت کنید. در صورتی‌که فشار خون پایین باعث ایجاد احساس بدی در شما می‌شود، احتمالا متخصص داخلی، تغییر شیوه زندگی یا درمان دارویی را توصیه کند. اگر برای شما دارو تجویز شده است، آن را طبق دستور مصرف کنید تا فشار خون خود را افزایش دهید و از عوارض هایپوتنشن جلوگیری کنید.
منابع:
