اگر عکس افتادگی رحم را دیده باشید، می‌دانید که پرولاپس رحم یک بیماری شایع است که با افزایش سن، ممکن است برای هر زنی اتفاق بیفتد. با گذشت زمان و با چند بار زایمان طبیعی، ماهیچه‌ها و رباط‌های اطراف رحم شما ضعیف می‌شوند و گاهی این امر، باعث بروز این بیماری می‌شود. درمان افتادگی رحم، شامل گزینه‌های جراحی و غیر جراحی بر اساس شدت افتادگی است. در ادامه، علل، علائم و راه‌های درمان این بیماری شایع در زنان را بررسی کرده‌ایم.
افتادگی رحم چیست؟
این اختلال به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، عضلات و بافت‌های اطراف رحم ضعیف می‌شوند که باعث می‌شود رحم آویزان شود یا داخل واژن بیفتد. این عارضه ممکن است برای هر زنی رخ دهد؛ اما در سن یائسگی و در افرادی که بیش از یک زایمان طبیعی را تجربه کرده‌اند، شایع‌تر است.
علل افتادگی رحم
ضعف عضلات لگنی، علت اصلی بروز این بیماری‌ست. ماهیچه‌ها، رباط‌ها و بافت‌های لگنی به نام عضلات کف لگن شناخته می‌شوند. این ماهیچه‌ها از رحم، راست‌روده، مثانه و واژن حمایت می‌کنند. زمانی که عضلات کف لگن آسیب ببینند یا ضعیف شوند، افتادگی مثانه، رحم و… اتفاق می‌افتد. بسته به میزان ضعف عضلات کف لگن، این عارضه می‌تواند خفیف یا شدید باشد.
همچنین یائسگی هم در بروز آن دخیل است. یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌ها تولید هورمون‌های تنظیم قاعدگی را متوقف می‌کنند. یکی از این هورمون‌ها استروژن است که به قوی نگه‌داشتن عضلات لگن شما کمک میکند. به‌طورکلی افتادگی رحم بیشتر در موارد زیر اتفاق می‌افتد:
- زنانی که تجربه زایمان طبیعی و به‌ویژه دو یا چندقلو داشته باشند.
- زنانی که به یائسگی رسیده‌اند.
- کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند.
- زنانی که قبلاً جراحی لگن داشته‌اند.
- افرادی که چاقی مفرط دارند.
- افرادی که مدام به یبوست مزمن دچار می‌شوند.
- افرادی که عادت به بلند کردن اجسام سنگین دارند.
علائم افتادگی رحم
اگر افتادگی به شکل خفیف رخ دهد، ممکن است علائم واضحی از خود نشان ندهد. اما لغزیدن رحم از موقعیت خود به سایر اندام‌های لگنی – مانند مثانه یا روده – فشار وارد میکند و علائم مختلفی از جمله موارد زیر را دارد:
- احساس سنگینی، پری یا فشار در ناحیه لگن؛
- درد در لگن، شکم یا کمر؛
- درد هنگام رابطه جنسی (مقاربت)؛
- مشکلاتی در قرار دادن تامپون یا اپلیکاتورها در واژن؛
- یبوست؛
- مشکلات دفع ادرار، از جمله نشت ادرار (بی‌اختیاری)، نیاز به ادرار مکرر (تکرر ادرار) یا میل ناگهانی برای ادرار کردن (فوریت ادرار).
البته باید اشاره کرد که مورد آخر از علائم افتادگی رحم و مثانه به‌صورت مشترک است.
روش تشخیص افتادگی رحم
اغلب از معاینه لگنی برای تعیین اینکه آیا رحم شما از موقعیت طبیعی خود پایین آمده است یا خیر، استفاده می‌شود. در طول معاینه لگن، پزشک از یک اسپکولوم برای دیدن وضعیت رحم و واژن استفاده میکند.
همچنین ممکن است هرگونه برآمدگی در کانال واژن را هم بررسی کند که از اصلی‌ترین علایم افتادگی رحم است. روش دیگر این است که از شما بخواهند سرفه کنید، به عضلات لگنی خود فشار بیاورید یا طوری رفتار کنید که انگار ادرار خود را نگه داشته‌اید. این کار می‌تواند به پزشک برای درک میزان ضعف عضلات لگن کمک کند.
درمان افتادگی رحم
روش‌های جراحی، غیر جراحی و خانگی برای درمان این بیماری وجود دارد که پزشک بر اساس شدت افتادگی، سلامت عمومی بیمار، سن و اینکه آیا در آینده فرزند می‌خواهید یا نه یکی را انتخاب میکند.
روش‌های درمان افتادگی رحم بدون جراحی
- ورزش: تمرینات ویژه‌ای که به نام کگل شناخته می‌شوند، به تقویت عضلات کف لگن کمک میکند. البته این کار برای نوع خفیف کاربرد دارد. برای انجام تمرینات کگل، باید ماهیچه‌های لگن خود را به شکلی سفت کنید که گویی می‌خواهید ادرار را نگه‌دارید. بعد از چند ثانیه رها کنید و این کار را 4 مرتبه در روز و هر مرتبه 10 بار تکرار کنید.
- پساری واژن: پساری وسیله‌ای از جنس لاستیک یا پلاستیک به شکل دونات است که در اطراف یا دهانه رحم قرار می‌گیرد. این دستگاه به نگه‌داشتن رحم در جای خود کمک میکند.
- تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی: تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی در تسکین علائم افتادگی مثانه و رحم مفید است. حفظ وزن مناسب باعث کاهش فشار بر عضلات لگن می‌شود.
گزینه‌های جراحی
- عمل افتادگی رحم یا هیسترکتومی: این عارضه در موارد شدید با برداشتن رحم در یک روش جراحی به نام هیسترکتومی درمان می‌شود. اگر فیلم جراحی افتادگی رحم را دیده باشید این روش با ایجاد یک برش در واژن (هیسترکتومی واژینال) یا از طریق شکم شما (هیسترکتومی شکمی) انجام می‌شود. انجام هیسترکتومی به این معنی‌ست که دیگر امکان بارداری وجود ندارد.
- ترمیم افتادگی بدون هیسترکتومی: این روش شامل بازگرداندن رحم به موقعیت طبیعی خود از طریق چسباندن مجدد رباط‌های لگنی به قسمت پایینی رحم است. این روش جراحی می‌تواند از طریق واژن یا از طریق شکم انجام شود که البته نباید آن را با عمل زیبایی واژن یا همان لابیاپلاستی اشتباه گرفت.
درمان خانگی افتادگی رحم
گیاهان دارویی مفید برای درمان پرولاپس شامل شاه‌بلوط اسبی، نخل اره‌ای، جو دوسر، بلوط، برگ تمشک، شاه‌بلوط شیرین و ممرز است. همچنین درمان افتادگی رحم با پوست انار نیز ممکن است. این گیاهان برای تقویت عضلات و رباط‌ها، حمایت از ساختارها و اندام‌های لگن و کاهش افتادگی مفید هستند.
آیا این عارضه بعد از درمان دوباره عود میکند؟
مراقبت بعد از عمل افتادگی رحم و مثانه مانند هم هستند و اگر به شکل درست انجام شوند به‌خصوص در روش ترمیمی، تا حد زیادی جلوی عود مجدد این بیماری را می‌گیرند. اما برای افراد چاق، در موارد شدید افتادگی و در کسانی که کمتر از 60 سال سن دارند احتمال بازگشت مجدد این بیماری وجود دارد.
متخصصان زنان و زایمان و نازایی در دکترنکست
راه‌های پیشگیری از افتادگی رحم
بهتر است به‌جای اینکه به فکر خرید یک پودر قوی افتادگی رحم یا پماد برای افتادگی رحم باشید و به کمک یک ماده جادویی این بیماری را درمان کنید، راه‌های پیشگیری و جلوگیری از بروز آن را بشناسید که عبارتند از:
- وزن خود را در حد طبیعی نگه‌دارید و به طور منظم ورزش کنید.
- تمرینات کگل را دست کم نگیرید و از آن برای تقویت عضلات کف لگن کمک بگیرید.
- سیگار نکشید. این امر خطر ابتلا به سرفه مزمن را کاهش می‌دهد که می‌تواند فشار اضافی بر عضلات لگن شما وارد کند.
- تکنیک‌های مناسب برای بلند کردن و حمل اجسام سنگین را یاد بگیرید.
- از زور زدن برای دفع مدفوع هنگام یبوست خودداری کنید.
جمع بندی
افتادگی یا پرولاپس رحم یک بیماری شایع در زنانی‌ست که چندین زایمان طبیعی داشته‌اند یا به سن یائسگی رسیده‌اند. بسته به اینکه رحم چقدر از جای خود خارج شده است، علائم متفاوت بوده و می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد.
اگر علائم این بیماری مانند برآمدگی واژن یا فشار در ناحیه لگن و شکم را دارید با یک متخصص زنان و زایمان آنلاین مشورت کنید. انواع دارو برای درمان افتادگی رحم و روش‌های جراحی وجود دارد که به شما کمک میکند قبل از اینکه سایر اندام‌ها تحت تأثیر قرار بگیرند، رو به بهبود بروید.
منابع:
