دیابت چیست؟ دیابت یک نوع بیماری متابولیک است که منجر به افزایش قند خون می‌شود. بدن هر شخص مبتلا به دیابت یا مقدار انسولین مورد نیاز را تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند به‌صورت موثر از انسولینی که می‌سازد، بهره بگیرد. هورمون انسولین، قند را از خون به سلول‌ها منتقل می‌کند تا آن را ذخیره یا برای انرژی استفاده کند. اگر این روند با اختلال روبه‌رو شود، احتمالا دیابت داشته باشید. اگر قند خون بالا ناشی از این بیماری درمان نشود، می‌تواند به اعصاب، چشم‌ها، کلیه‌ها و سایر اندام‌ها آسیب برساند.
البته آموزش خودتان در مورد دیابت و انجام اقداماتی برای پیشگیری یا مدیریت آن می‌تواند به سلامتی شما کمک کند. پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید؛ چراکه در ادامه نکاتی بسیاری مفید در مورد این بیماری آورده شده است.
انواع دیابت
انواع مختلفی از دیابت وجود دارد. تعدادی از انواع بیماری رایج‌تر هستند و برخی از آنها کمتر شناخته شده‌اند. در حالت کلی اشکال رایج بیماری به چهار نوع مختلف تقسیم می‌شود. در ادامه به هر چهار نوع بیماری و مشخصات آنها پرداخته شده است:
- دیابت نوع یک: نوع 1، یک بیماری خود ایمنی است. سیستم ایمنی به سلول‌های پانکراس که در آنها انسولین ساخته می‌شود، حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد.
- دیابت نوع دو: نوع 2 بیماری زمانی رخ می‌دهد که بدن فرد در برابر انسولین مقاوم است و قند در خون تجمع می‌یابد. این شایع‌ترین نوع بیماری است و حدود 90 تا 95 درصد افراد مبتلا به دیابت، به این نوع دچار هستند.
- نوع یک و نیم (LADA): این نوع به‌عنوان دیابت پنهان خودایمنی در بزرگسالان شناخته می‌شود. این بیماری در بزرگسالی رخ می‌دهد و به تدریج مانند نوع دو شروع می‌شود.
- دیابت بارداری: در دیابت بارداری قند خون در دوران حاملگی بالا می‌رود که می‌تواند به دلیل عدم توانایی سلول‌های بتای پانکراس برای تولید انسولین کافی باشد.
بیماری نادری به نام دیابت بی مزه هم وجود دارد. اگرچه نام آن با دیابت مشابه است؛ اما این دو با هم ارتباطی ندارند. این بیماری یک شرایط متفاوت است که در آن کلیه‌ها مایعات زیادی را از بدن خارج می‌کند. پس این دو بیماری نباید با هم اشتباه گرفته شوند.
پیش‌دیابت چیست؟
اصطلاح پیش‌دیابت زمانی کاربرد دارد که قند خون شما بالاتر از حد انتظار باشد؛ اما برای تشخیص نوع 2 به اندازه کافی بالا نیست. زمانی که این شرایط اتفاق می‌افتد، سلول‌های بدن شما به‌طور مناسب به انسولین پاسخ نمی‌دهند و این شرایط می‌تواند منجر به دیابت نوع دو در آینده شود.
علائم دیابت
علایم دیابت ناشی از افزایش قند خون است. هر کدام از انواع بیماری علائم، علل و درمان‌های خاصی دارند. نشانه‌های بیماری به علائم عمومی، علائم در مردان و زنان و علائم دیابت بارداری تقسیم می‌شود. در ادامه با مهمترین علائم دیابت آشنا شوید.
1. علائم عمومی
علائم نوع یک، نوع دو و نوع یک و نیم (LADA) یکسان است؛ اما در نوع دوم، شروع آهسته‌تر خواهد بود. گزگز شدن دست و پا و زخم‌هایی که دیر خوب می‌شوند در نوع 2 شایع‌تر است. عدم درمان بیماری می‌تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که سطح خطرناکی از کتون‌ها در بدن وجود دارد. علائم عمومی بیماری عبارتند از:
- افزایش گرسنگی؛
- افزایش تشنگی؛
- کاهش وزن؛
- تکرر ادرار؛
- تاری دید؛
- خستگی مفرط؛
- زخم‌هایی که دیر خوب می‌شوند.
2. علائم دیابت در مردان
علاوه‌بر علائم عمومی، مردان مبتلا به این بیماری ممکن است علائم دیگری داشته باشند. کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش قدرت عضلانی از جمله علائم دیابت در مردان است. در واقع این نشانه‌ها می‌تواند اثرات مخرب دیابت در رابطه جنسی داشته باشد.
3. علائم دیابت در زنان
علائم دیابت در زنان، علاوه‌بر نشانه‌های عمومی ممکن است بروز پیدا کند. خشکی واژن، عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های قارچی پوست همراه با خارش چهار مورد از علائم این بیماری است که ممکن است در خانم‌ها اتفاق بیفتد.
4. علائم دیابت بارداری
اکثر خانم‌هایی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند، هیچ علامتی ندارند. متخصصان این نوع بیماری را در طول آزمایش قند خون یا تست تحمل گلوکز خوراکی که معمولا بین هفته‌های 24 و 28 بارداری انجام می‌شود، تشخیص می‌دهند. در موارد نادر، علائم این شکل از بیماری می‌تواند افزایش تشنگی یا ادرار زیاد باشد.
عوارض دیابت
قند خون بالا به اندام‌ها و بافت‌های کل بدن آسیب می‌رساند. هر چقدر قند خون بالاتر باشد و هر چقدر مدت بیشتری با این شرایط زندگی کنید، خطر ابتلا به عوارض بیشتر وجود دارد. آیا می‌دانید عوارض دیابت چیست؟ مهمترین عوارض این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند موارد زیر باشد:
- بیماری قلبی و سکته مغزی؛
- نوروپاتی؛
- نفروپاتی؛
- رتینوپاتی و کاهش بینایی؛
- از دست دادن شنوایی؛
- آسیب پا، مانند عفونت‌ها و زخم پای دیابتی؛
- بیماری‌های پوستی؛
- افسردگی؛
- زوال عقل.
اگر دیابت بارداری درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلاتی شود که هم مادر و هم جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یک خانم باردار مبتلا به دیابت بارداری احتمالا دچار عوارضی مانند فشار خون بالا یا نوع دو بیماری شود. خطر ابتلا به دیابت بارداری در بارداری‌های بعدی هم افزایش پیدا می‌کند. عوارض این نوع بیماری که روی جنین تاثیر می‌گذارد، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تولد زودرس؛
- وزن بیشتر از نرمال در هنگام تولد؛
- افزایش خطر ابتلا به نوع 2 بیماری در ادامه زندگی؛
- قند خون پایین؛
- زردی؛
- مرده‌زایی.
درمان دیابت
معمولا پزشکان با چند داروی مختلف دیابت را درمان می‌کنند. برخی داروها به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند،؛ در حالی‌که برخی دیگر به صورت تزریقی در دسترس هستند. همان‌طور که گفته شد، درمان هر کدام از انواع این بیماری با هم فرق دارد. در زیر به درمان انواع مختلف دیابت پرداخته شده است.
درمان دیابت نوع 1 و 1.5
انسولین درمان اصلی دیابت نوع یک و یک و نیم است. در واقع، این هورمون جایگزین هورمونی می‌شود که بدن شما قادر به تولید آن نیست. معمولا انواع مختلفی از انسولین توسط افراد مبتلا به نوع 1 و 1.5 بیماری استفاده می‌شود. این انسولین‌ها در سرعت اثر و مدت زمان ماندگاری اثرات آنها متفاوت هستند:
- انسولین سریع‌الاثر: اثر آن در عرض 15 دقیقه شروع می‌شود و بین 2 تا 4 ساعت باقی می‌ماند.
- انسولین کوتاه‌اثر: اثر در مدت 30 دقیقه شروع می‌شود و 3 تا 6 ساعت طول می‌کشد.
- انسولین متوسط‌اثر: اثر آن در مدت 2 تا 4 ساعت شروع می‌شود و 12 تا 18 ساعت طول می‌کشد.
- انسولین طولانی‌اثر: اثر آن دو ساعت پس از تزریق شروع می‌شود و تا 24 ساعت دوام دارد.
- انسولین مخلوط: در بازه زمانی 15 تا 30 دقیقه اثر آن آغاز می‌شود (بسته به اینکه انسولین سریع‌الاثر یا کوتاه‌اثر بخشی از ترکیب باشد) و 10 تا 16 ساعت طول می‌کشد.
درمان دیابت نوع دو
رژیم غذایی و ورزش می‌تواند به برخی از افراد در مدیریت دیابت نوع دو کمک کند. اگر تغییرات سبک زندگی برای درمان قطعی دیابت نوع دو کافی نبود، باید دارو مصرف کنید. انواع مختلف داروها، قند خون را به روش‌های مختلفی کاهش می‌دهند. بیمار ممکن است نیاز به مصرف بیشتر از یک دارو داشته باشید. حتی برخی از افراد مبتلا به نوع دو بیماری هم انسولین مصرف می‌کنند.
فوق تخصصان غدد داخلی و متابولیسم در دکترنکست
درمان دیابت بارداری
اگر دیابت بارداری دارید، باید سطح قند خون خودتان را در طول بارداری و هر روز کنترل کنید. اگر مقدار قند خون زیاد باشد، تغییرات رژیم غذایی و ورزش احتمالا برای کاهش آن کافی نیست. تحقیقات نشان داده است که حدود 15 تا 30 درصد از زنانی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند، برای کاهش قند خون خود به انسولین نیاز دارند.
پیشگیری از دیابت
شما نمی‌توانید مانع از انواع خود ایمنی و ژنتیکی دیابت شود. اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به نوع دو بیماری و نوع بارداری انجام دهید. اگر بخواهیم به چند مورد از آنها اشاره کنیم می‌توان موارد زیر را نام برد:
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
- حداقل پنج روز در هفته به مدت 30 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید.
- وزن خودتان را متناسب نگه دارید.
- استرس خودتان را مدیریت کنید.
- مصرف الکل را محدود کنید.
- خواب کافی داشته باشید.
- کشیدن سیگار را ترک کنید.
جمع بندی
دیابت یک بیماری شایع است که در هر سنی می‌تواند افراد را تحت تاثیر قرار دهد. انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد که نوع دو رایج‌ترین شکل آن است. نشانه‌های بیماری هم با توجه به نوع آن فرق دارد. حتی علائم دیابت در مردان و زنان هم می‌تواند متفاوت باشد. درمان دیابت باید جدی گرفته شود. زیرا عدم درمان این بیماری عوارض برگشت‌ناپذیری به دنبال دارد. ترکیبی از استراتژی‌های درمانی که پزشک تجویز می‌کند، می‌تواند به شما در مدیریت شرایط جهت داشتن یک زندگی سالم و جلوگیری از عوارض کمک کند. اگر سوالی در خصوص دیابت دارید، می‌توانید با متخصص غدد آنلاین در میان بگذارید.
منابع:
